حضور در جشنواره بین‌المللی شعر فجر مایه افتخار هر شاعری است/شعر فارسی در مرحله گذار است

 به گزارش گروه فرهنگی خبرگزاری دانشجو به نقل از روابط عمومی خانه کتاب و ادبیات ایران، جشنواره بین‌المللی شعر فجر، مهم‌ترین رویداد حوزه شعر در ایران است و شعر را نیز مهم‌ترین هنر ایرانیان خوانده‌اند. البته باید پا را فراتر نهاد و شعر را مهم‌ترین هنر همه فارسی‌زبانان جهان خواند. هنری که باعث می‌شود قوم فارسی زبان در هستی «سکونت» داشته باشد و خلاقانه زندگی کند.

زبان یک اقلیم است و در معنای اصلی‌اش وجود را به منصه ظهور می‌رساند و در نهایت به قول بزرگان اندیشه، این زبان شاعران است که پرده از «وجود» و راز هستی می‌گشاید؛ بنابراین انسان مالک یا حاکم بر زبان نیست، بلکه این زبان است که مالکیت بی، چون و چرای والاترین امکان وجود انسان را برعهده دارد. در توضیح بیشتر باید گفت که «شعر» یک هستی برآمده از زبان است و زبانش شاعرانه پرده از راز هستی برمی‌دارد، به همین دلیل است که شعر و زبان شاعرانه را هرمسی و خدایگانی خوانده‌اند.

در آستانه هجدهمین جشنواره بین‌المللی شعر فجر در باب این جشنواره و همچنین آینده شعر فارسی، گفتگو‌هایی با شاعران اقلیم زبان فارسی داشته‌ایم که به مرور منتشر خواهند شد و نخستین آن گفت‌وگویی است با طالب لقمان، شاعر تاجیکستانی.

طالب لقمان ۲۶ دسامبر سال ۱۹۹۰ در شهر پنجکت جمهوری تاجیکستان به دنیا آمد. فارغ‌التحصیل رشته روزنامه‌نگاری از دانشگاه ملّی تاجیکستان است. پس از اتمام دانشگاه تا سال ۲۰۱۵ خبرنگار هفته‌نامه «منبر خلق» و سپس یک مدّت خبرنگار روزنامه «جمهوریت» بود. از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸ در هفته‌نامه «ادبیات و صنعت» به حیث خبرنگاری و مدیر بخش شعر کار کرد. از سال ۲۰۲۰ تا به امروز مدیر بخش شعر اتّحادیه نویسندگان تاجیکستان است. از این شاعر تاکنون چهار دفتر شعر به عناوین «سفر به سوی طلوع»، «پگاه»، «مادرم می‌آید» و «سرواده‌ها از جاده‌ها» منتشر شده است. وی همچنین برنده چند جایزه ادبی بین‌المللی از جمله جایزه میرزا تورسونزاده و جایزه ژاله اصفهانی است.

طالب لقمان درباره وضعیت اکنون شعر فارسی و راهی که قرار است به سوی آینده طی کند، گفت: به نظر من شعر فارسی حالا مرحله تحوّل و دگرگونی را طی می‌کند، مرحله‌ای که از دوره‌های پیشین شعر ما تفاوت‌های چشم‌رسی دارد. این مرحله یا روزگار شعر فارسی نقطه‌های ضعف و قوّت خود را دارد و اشعاری که در این دوره شاعران عرضه می‌کنند در بعضی مورد‌ها پذیرفتنی است و در موارد دیگر غیرقابل قبول. به نظرم در آن مورد پذیرفتنی است که به سنّت‌های هزارساله شعر ما پشت پا نزند و در مسیر نوجویی و نوآوری‌ها از حدّ تعادل عبور نکند. منظورم این است که هر نوآوری با سنّت باید تا حدّی همخوانی داشته باشد، چون خود سنّت زاینده همه گونه نوآوریست. من مخالف روش و جریان‌های تازه شعر نیستم، ولی رعایت اعتدال را در این مورد ضروری می‌دانم و بر آنم که اصالت شعر در همه حالت باید حفظ شود. افراط و تفریط در این مورد باعث انحراف شعر از مسیر درست و مطلوب خود می‌شود. در مجموع گفتن می‌خواهم که شعر امروز فارسی به نظرم مرحله عبور را طی می‌کند و حالا معلوم نیست که این مسیر ما را به کجا می‌برد؛ سوی بالندگی یا برعکس.

وی درباره اتصال مجامع ادبی تاجیکستان و ایران و تاثیر آن بر آینده شعر فارسی نیز اشاره کرد: پیوند و اتّصال مجامع ادبی تاجیکستانی‌ها و ایرانی‌ها، که ریشه‌شان از یک سرچشمه آب می‌خورد بی تردید باعث غنامندی و تنوّع دلپذیر زبان و ادب مشترک ما خواهد بود. با سودجویی از آثار یکدیگر می‌توانیم ادبیاتمان را پربارتر کنیم. تاجیکستان، چون در ابتدا خاستگاه زبان فارسی بوده است و پدر شعر فارسی استاد ابوعبدالله رودکی از این سرزمین برخاسته است در واقع گنجینه‌ای نادر واژه‌ها و ترکیب‌ها و تعابیر اصیل فارسی است که به صورت کامل در زبان مردمش حفظ شده است و فکر می‌کنم بهره‌وری از این گنجینه و قاموس زنده به سود تمام فارسی زبانان خواهد بود.

لقمان ادامه داد: شعر و نثر امروز ایرانی‌ها بی تردید بسیار متنوّع و پیشرو است و این همه جریان‌ها و ابتکارات تازه شاعران و نویسندگان ایرانی به شعر و ادب تاجیکستانی‌ها می‌تواند تأثیر خوب و سازنده بگذارد و برای جوانان تازه کار سرمشق و انگیزه دهنده باشد. برای دست یافتن به این مطلب آثار ادیبان پیشگام ایران در تاجیکستان و آثار ادیبان پیشتاز تاجیکستان در ایران باید هرچه بیشتر منتشر شود.

مدیر بخش شعر اتحادیه نویسندگان تاجیکستان در بخش دیگری از سخنان خود درباره تاثیر جشنواره‌های ادبیِ دو کشور در اعتلای زبان فارسی، گفت: جشنواره‌های ادبی البتّه برای رشد و بالندگی شعر امروز فارسی خیلی مهمند. من خود سال گذشته در جشنواره بینالمللی شعر صلح و دریا در ایران اشتراک داشتم و هنوز کولبارم پُر از تأثّرات نیک است. به دور یک سفره جمع آمدن شاعران فارسی‌گو و چاشنی گرفتن از نقل و نوای شعر یکدیگر کام ما را را شیرین و عالم اندیشه و افکار را رنگین می‌کند. در چنین جشنواره‌هایی امکان و فرصت دست می‌دهد که دایره‌ای شناخت و آگاهی‌مان را از روزگار و آثار یکدیگر گسترش دهیم و تبادل تجربه کنیم.

وی اضافه کرد: جشنواره بینالمللی شعر فجر از بانفوذترین جشنواره‌های ادبی است و حضور و اشتراک در آن مایه افتخار هر شاعری است. خوب است که در این جشنواره شاعران فارسی‌زبان دیگر کشور‌ها نیز شرکت می‌ورزند و این تنوّع و گوناگون‌رنگی جشنواره مذکور را شکوه بیشتر می‌بخشد. مایه شادمانیست که در این جشنواره شاعران تاجیک نیز اشتراک می‌کنند و اشعار خود را در جمع فرهیختگان عالم ادب عرضه می‌دارند. فراتر از مرز کشور خود رفتن، ادب و هنر کشور خود را معرفی کردن و تبادل تجربه کردن همیشه پرثمر و پرمنفعت است. دو سال پیش از تاجیکستان شاعر و منتقد معروف تاجیک عسکر حکیم در جشنواره شعر فجر برنده شد که باعث سرفرازی ماست. شعر فارسی، چون شهبال بزرگی پیوند و رابطه‌ای ما را محکمتر خواهد کرد.