حریقی که موجب ماندگاری یک خانه تاریخی در مشهد شد

ایسنا/خراسان رضوی معماری و تزئینات متفاوت «خانه تاریخی احمدیان» که به حاکمان وقت مشهد تعلقی ندارد و با خانه‌های عادی مردم آن زمان نیز متفاوت است، ساکنان فعلی مشهد را به خود جذب می‌کند.

این خانه تاریخی که از دوران قاجار در مشهد به یادگار مانده است به «مهدی احمدیان» یکی از بنکداران پارچه مشهد تعلق دارد. احمدیان که تا یک سال قبل از مرگ در همین خانه زندگی می‌کرده است، نوادگان و وراثش تصمیم به حفظ و مرمت آن گرفتند و سنت‌سرایی تاریخی با نام احمدیان ایجاد کردند.

خانه احمدیان  به واسطه تاریخ چندصد ساله خود در آثار ملی ایران نیز به ثبت رسیده است و همین مورد اهمیت آن را برای مردم و متولیان این حوزه چند برابر می‌کند.

از آنجایی که برای زنده‌‎ نگاه داشتن این خانه تاریخی زحمات زیادی کشیده شده است، وراث از این جهت که این یادگاری تاریخی را از تخریب نجات داده‌اند، خوشحال هستند. ساکنان و علاقه‌مندان پس از مرمت با حضور در فضای این خانه تاریخی گذشته خاطره‌انگیز تاریخ مشهد را زنده می‌کنند.

ایمان زرگران، یکی از وراث خانه تاریخی احمدیان در گفت‌وگو با ایسنا می‌گوید: این خانه پدری مدتی محل سکونت برخی از مستاجران بود که متاسفانه به دلیل بی‌احتیاطی بعضی از آن‌ها بخشی از خانه آتش گرفت و این امر باعث شد تا تصمیم جدی برای احیای این مکان از سوی وراث گرفته شود تا در نهایت این خانه تاریخی پایدار بماند.

وی اضافه می‌کند: حدود ۴ سال گذشته با دیگر وراث تصمیم گرفتیم خانه پدربزرگ‌مان را که روز به روز خراب‌تر می‌شد را احیا کنیم، چراکه این خانه تاریخی خاطرات کودکی ما را زنده می‌کرد و ما در این خانه خاطرات شیرین و به یادماندنی زیادی داشتیم که باید برای حفظ آن اقداماتی را انجام می‌دادیم. بنابراین طی صحبت‌هایی که با وراث انجام دادیم تصمیم بر این شد که من پیگیر این موضوع باشم و آن‌ها وکالتی به من دادند تا بتوانم تمامی کارها را به راحتی انجام دهم.

زرگران با بیان اینکه این خانه یادگار مادر، دایی و خاله‌های من بود و اصرار به حفظ آن داشتیم و این امر سختی‌های زیادی را به همراه داشت، تصریح می‌کند: سختی‌هایی که با آن مواجه بودیم به دلیل عدم آگاهی و اطلاع کافی از انجام کار بود که با آن روبه‌رو شدیم. فرآیند پیگیری این مسئله ۲ سال به طول انجامید و برای اینکه این خانه تاریخی را احیا کنیم نیازمند پیگیری‌ها و اقداماتی بود که باید انجام می‌دادیم. در ابتدا به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان مراجعه کردیم تا بدانیم برای مرمت این خانه تاریخی چه امکاناتی را در اختیار ما قرار می‌دهند.

وی ادامه می‌دهد: اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی با نقشه‌ای که برای مرمت خانه در نظر داشتیم موافقت کرد و ما کار خود را با سبک‌سازی سقف خانه آغاز کردیم، چراکه این خانه به دلیل قدمت ۱۰۰ ساله‌ای که دارد بخش زیادی از سقف خانه به طور کامل تخریب شده بود و راهنمایی‌های مشاوران این اداره کل باعث شد تا این قسمت از خانه مانند گذشته بازسازی شود.

زرگران اظهار می‌کند: این خانه تاریخی در ابتدا به صورت گچ بود و حالت شاه‌نشین داشت و ما آن را به همان صورت احیا کردیم و به تدریج با مشاوره‌هایی که ارائه می‌شد خانه را تغییر کاربری دادیم و به بهره‌برداری رساندیم تا علاوه بر اینکه این خانه به لحاظ مرمت حفظ شود، بهره‌برداری و سودآوری اقتصادی نیز داشته باشد.

وی اضافه می‌کند: شورای شهر در سال ۱۳۹۷ تسهیلاتی را برای حفظ خانه‌های تاریخی اتخاذ کرد که تغییر کاربری این خانه‌ها رایگان باشد و همچنین بسته‌های تشویقی بسیار خوبی در این زمینه ارائه کرده بودند، اما همان‌طور که می‌دانید زمانی که این قوانین به مرحله عمل می‌رسد، شرایط متفاوت می‌شود که حتی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی نیز با این قوانین آشنا نبود و سخت‌گیری‌های زیادی اتفاق افتاد که خوشبختانه همه آن‌ها را به سرانجام رساندیم.

زرگران با بیان اینکه اکنون که چند ماه از سرپا شدن این خانه تاریخی می‌گذرد تمامی اعضای خانواده از انجام این کار راضی هستند، می‌گوید: احیای خانه‌های تاریخی به هویت شهر بازمی‌گردد و ما باید تاریخ گذشته را حفظ کنیم، زیرا این خانه‌ها میراث فرهنگی همه ما به شمار می‌رود و خاطرات شخصی اهالی آن خانه را زنده نگاه می‌دارد.

وی اظهار می‌کند: با توجه به اینکه من علاقه خاصی به شاهنامه فردوسی دارم، کاشی‌هایی که در حیات این خانه به کار رفته است هفت‌خوان رستم را نشان می‌دهد و با این کار علاوه بر اینکه این خانه قدیمی را احیا کردیم یک وجه فرهنگی نیز از دیدگاه فردوسی به این خانه داده‌ایم. همچنین قصد داریم نقالی و شاهنامه‌خوانی را در این خانه داشته باشیم و به کارگیری هفت‌خوان رستم بر روی دیوارهای این خانه بی‌مناسبت نیست.

زرگران خاطرنشان می‌کند: با توجه به اینکه چند ماهی از فعالیت این مجموعه می‌گذرد، شاهد استقبال بسیار خوب مردم بوده‌ایم و بازخوردها بسیار رضایت‌بخش بود و تمام افرادی که به این مجموعه می‌آمدند احساس آرامش و رضایت داشتند. حتی بچه‌های دهه ۸۰ هم این فضا را دوست داشتند اما این فضا برای افراد دهه ۶۰ بسیار نوستالژی بود و منجربه زنده شدن خاطرات آن‌ها می‌شد.

وی عنوان می‌کند: ما برای راهبرد اهداف خود در این خانه تاریخی برنامه‌های کوتاه مدت و بلندمدتی را طراحی کرده‌ایم و با توجه به اینکه اهالی این خانه دوستدار فرهنگ و هنر هستند، شاهنامه‌خوانی را جزو برنامه‌های کوتاه‌مدت خود قرار داده‌ایم و روزهای یکشنبه آن را انجام می‌دهیم. همچنین در این خانه بازارچه صنایع‌دستی را داریم که هنرمندان می‌توانند آثار خود را به صورت رایگان در معرض دید عموم علاقه‌مندان حاضر در این خانه قرار دهند.

زرگران تصریح می‌کند: در برنامه‌های بلندمدت قصد داریم که توریسم‌های خارجی را نیز در این خانه داشته باشیم و سعی می‌کنیم کیفیت این فضا را ارتقاء دهیم و ورود گردشگران بین‌المللی را در این خانه شاهد باشیم.

وی با بیان اینکه مشکل بودجه در تمام ارگان‌های دولتی از جمله اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان وجود دارد و این امر باعث شد تا این مجموعه نتواند به صورت کامل به ما کمک کند، ادامه می‌دهد: ما از اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی استان و همچنین شهرداری مشهد با وجود اینکه شاهد همکاری خوب آن‌ها بودیم انتظار همکاری بیشتری داشتیم.

زرگران با بیان اینکه خانه‌های تاریخی که به خصوص در مشهد وجود دارد باید بیشتر مورد تبلیغ قرار گیرند، اضافه می‌کند: مشکلی که زائران و گردشگران این شهر با آن مواجه هستند بحث عدم اطلاع و ناآگاهی از مناطق و مکان‌های مختلف مشهد است که گاهی اوقات در تبلیغات و اطلاع‌رسانی این فضاها کاستی‌هایی وجود دارد که باید برای رفع آن‌ها اقدامات و برنامه‌ریزی‌هایی صورت گیرد.

وی اظهار می‌کند: با توجه به اینکه مشهد تاریخ و قدمت زیادی دارد اما این شهر را به عنوان بافت تاریخی نمی‌شناسند و تنها مکان تاریخی که به ذهن افراد می‌رسد، حرم مطهر رضوی و آرامگاه فردوسی است که به لحاظ معماری و تاریخی بسیار منحصربه فرد هستند، درنتیجه این خانه‌های تاریخی باید مانند مکان‌های تاریخی دیگر شهرها مورد توجه قرار گیرند و مشهد این پتانسیل را دارد که به مکان‌های مختلف تاریخی آن‌ توجه شود.

زرگران خاطرنشان می‌کند: طبق آماری که به دست من رسیده حدود ۲۳۰ خانه تاریخی در شهر مشهد وجود دارد و صاحبان این خانه‌ها باید به این سمت روی آورند و خانه‌های قدیمی و تاریخی خود را مرمت کنند و مورد استفاده قرار دهند. توصیه‌ من به مالکان خانه‌های تاریخی که قصد دارند به این سمت‌وسو حرکت کنند، این است که باید در ابتدا به معاونت اداره کل میراث فرهنگی استان مراجعه و درخواست خود را ثبت کنند.

وی ادامه می‌دهد: مالکان در مرحله دیگر باید مشاوره‌های لازم را از اعضای اداره کل میراث فرهنگی دریافت کنند تا افراد بتوانند به راحتی وارد این حوزه شوند. پس از اینکه مجوزها را دریافت کردند می‌توانند به مرمت و بازسازی خانه تاریخی خود بپردازند. توصیه دیگری که باید به مالکان این خانه‌ها داشته باشم این است که حتما برای انجام این فرآیند هزینه‌های آن را در نظر بگیرند و بدون در نظر گرفتن هزینه‌ها سراغ این کار نروند.

زرگران بیان می‌کند: گرفتن وام برای مرمت این خانه‌های تاریخی مشکلاتی را به همراه دارد که به راحتی به دست مالکان نمی‌رسد و باید با هزینه‌ خود این کار را انجام دهند. مالکان خانه‌های تاریخی بدانند که اگر تمام تلاش خود را به کار گیرند و خانه تاریخی خود را به بهترین صورت مرمت کنند می‌توانند شاهد زحمات خود باشند و این اطمینان را به افراد می‌دهم که انجام این کار حتما برای آن‌ها توجیه اقتصادی دارد. بنابراین اگر دیدگاه درازمدت داشته باشند قطعا برگشت سرمایه برای آن‌ها اتفاق می‌افتد. اما اگر دیدگاه کوتاه‌مدت داشته باشند، نمی‌توان برای آن توجیه اقتصادی در نظر گرفت.

زرگران تصریح کرد: با توجه به اینکه من به بافت‌های تاریخی سنتی ایران علاقه خاصی دارم و جدای از اینکه این خانه‌ها هویت و میراث ما را نشان می‌دهد، باید به آن‌ها توجه ویژه شود. زیرا به لحاظ زیبایی از معماری مدرن هم زیباتر هستند. بنابراین مرمت خانه‌های تاریخی باید برای تمامی مالکان و وراث تبدیل به الگویی شود تا با انگیزه کامل به سراغ مرمت و تغییر کاربری این خانه‌ها بروند. 

وی خاطرنشان می‌کند: نکته دیگری که مالکان باید به آن توجه کنند این است که معمولا این خانه‌های تاریخی در انحصار وراثت قرار دارند و ممکن است که هر کدام از وراث نظرات مختلفی داشته باشند و اگر بخواهیم تمامی نظرات را هم‌سو کنیم، بسیار سخت است و این امر یکی از مشکلات این خانه‌ها محسوب می‌شود که با گفت‌وگو و قانع کردن یکدیگر نیز مرتفع می‌شود.

انتهای پیام