برگزاری یک جشنواره موسیقی با محوریت «خسرو و شیرین» و «لیلی و مجنون»

معاون پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور از برگزاری جشنواره‌ موسیقی نظامی یا نظامی‌خوانی توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور خبر داد.

کاوه خورابه در گفت‌وگو با ایسنا، درباره برگزاری جشنواره‌ موسیقی حکیم نظامی یا نظامی‌خوانی توسط انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور می‌گوید: قصد داریم امسال سومین دوره آیین بزرگداشت حکیم نظامی را مانند سال‌های گذشته به مدت یک هفته در سطح ملی و بین‌المللی و با افزودن بخش‌های جدید، برگزار کنیم. در همین راستا سه فراخوان برای سه حوزه‌ای که با کتاب پنج گنج (خمسه) حکیم نظامی مرتبط است، منتشر شده است.

او درباره سه حوزه‌ای که فراخوان آنها منتشر شده است ادامه می‌دهد: یکی از این فراخوان‌ها مربوط به رساله‌های دکتری و پایان‌نامه‌های کارشناسی ارشد است که از بین آنها یک رساله برتر انتخاب می‌شود و جوایزی از سوی ستاد ملی بزرگداشت حکیم نظامی به برگزیدگان نیز اهدا خواهد شد. فراخوان دوم با کتاب‌هایی مرتبط است که از سال ۱۳۹۸ تا سال ۱۴۰۲ در حوزه نظامی پژوهی به چاپ رسیده‌اند و پس از داوری از بین آنها اثر برگزیده معرفی می‌شود.

خورابه همچنین درباره سومین فراخوان که با حوزه موسیقی مرتبط است، می‌گوید: سومین فراخوان به بحث موسیقی مربوط است. ما در سنت‌های موسیقی خود به ویژه در حوزه موسیقی اقوام با سنت قدیمی نظامی‌خوانی مواجه هستیم که بیشتر در زندگی مردم مناطق بختیاری، کردستان و لرستان جاری و ساری است. امسال در حوزه نظامی‌خوانی تحت عنوان یک فراخوان از افراد تا رده سنی ۳۰ سال دعوت کرده‌ایم تا در دو بخش «خوانش پنج گنج (مخزن الاسرار، خسرو و شیرین، هفت پیکر، لیلی و مجنون و اسکندرنامه) در قالب یک فایل تصویری ۱۰ دقیقه‌ای» و «بر اساس سنت‌های موسیقی نظامی خوانی و تکیه بر آواهای  نظامی‌خوانی»، آثار خود را ارائه دهند.

از خورابه درباره نحوه برگزاری جشنواره سوال می‌کنیم که توضیح می‌دهد: هدف ما برگزاری جشنواره‌ای ساختارمند، براساس یک برنامه‌ریزی و ایده‌پردازی همه جانبه است که به درستی بتواند عنوان جشنواره موسیقی نظامی یا جشنواره نظامی‌خوانی را بر خود داشته باشد و هر ساله شاهد تولید آثاری باشیم که مبتنی بر آثار حکیم نظامی هستند.

او ادامه می‌دهد: در پی هدف ما برای برگزاری یک جشنواره موسیقی با محوریت نظامی، قصد داریم فضایی برای حضور آن دسته از افرادی که ایده‌های خاصی برای تولید یا اجرای موسیقی آثار نظامی دارند، فراهم کنیم. همچنین قصد داریم موضوعات مرتبط با این حوزه را در موسیقی بررسی کنیم؛ به عنوان مثال قصد داریم که آثار موسیقی کلاسیک غربی که با محوریت  آثار نظامی ساخته و اجرا شده‌اند را بررسی و در صورت امکان از آنها در جشنواره استفاده کنیم.

خورابه تصریح می‌کند: در تلاش هستیم در موسیقی کلاسیک و دستگاهی خود نیز بتوانیم اجراهایی از تصنیف‌ها و قطعاتی که ساخته می‌شوند را داشته باشیم. در حوزه موسیقی نواحی نیز هر آنجا که در کشور موسیقی جاری است، از آثار موسیقی با رویکرد متن نظامی استفاده می‌کنیم.

او درباره اقداماتی که انجام شده و یا قرار است برای این جشنواره انجام شود، می‌گوید: رایزنی‌هایی را به صورت گزینشی با گروه‌هایی که در این رابطه کار کرده‌اند و یا ایده و انگیزه برای انجام این کار دارند، آغاز کرده‌ایم و سعی داریم تا بزودی به یک نتیجه کلی درباره برنامه‌های موسیقی این رویداد برسیم و آن را اعلام کنیم. در حقیقت امسال تلاش‌هایی ابتدایی خواهیم داشت تا بررسی کنیم که چه حوزه‌هایی را می‌توانیم تعریف کنیم و چه دستاوردهایی می‌توانیم داشته باشیم اما در سال آینده این رویداد به یک ساختار جشنواره‌ای که مختص به حوزه نظامی خوانی و موسیقی با محوریت آثار نظامی است، تبدیل می‌شود.

خورابه همچنین می‌گوید که هدف آنها این است که این رویداد ابعاد گسترده‌تری داشته باشد و بتواند در سایر حوزه‌های هنری مانند هنرهای تجسمی، سینما و تئاتر هم ورود کنند تا در این حوزه‌ها نیز آثاری درخور و مرتبط با متون نظامی ساخته شود.

معاون پژوهشی انجمن آثار و مفاخر فرهنگی کشور درباره تاریخ برگزاری این رویداد می‌گوید: ستاد مرکزی این همایش و رویداد فرهنگی در انجمن آثار و مفاخر فرهنگی مستقر است و متولی آن انجمن و رئیس ستاد، دکتر محمود شالویی است که با همکاری نهادهای  فرهنگی که در سراسر ایران فعال هستند احتمالا یک هفته پیش از تاریخ بزرگداشت حکیم نظامی، در برخی از استان‌ها برنامه‌هایی را داشته باشد. به طور حتم افتتاحیه این رویداد ۱۴ اسفند در انجمن آثار مفاخر فرهنگی و اختتامیه آن یک هفته بعد در تاریخ ۲۱ اسفند در تالار وحدت خواهد بود. در تقویم ملی ایران روز ۲۱ اسفند ماه به نام حکیم نظامی شاعر پارسی قرن ششم هجری نامگذاری شده است. حال در این یک هفته، در استان‌های مختلف کشور برنامه‌های مختلفی را با محوریت حکیم نظامی خواهیم داشت.

از خورابه درباره ارتباط آثار نظامی با موسیقی ایران پرسیدیم که در دو بخش به این پرسش پاسخ داد و در ابتدا گفت: شاید امروز نظامی‌خوانی در حوزه موسیقی نواحی کشور قرار بگیرد و رد آن را در هنرهای ترکیبی همچون روایت‌های داستانی و نقالی پی گرفت اما همچنان در بطن موسیقی کلاسیک و دستگاهی ایران نیز می‌بینیم که گونه‌های مواجهه با آثار نظامی وجود دارد.‌ به عنوان مثال در مثنوی‌خوانی‌ها از این متن استفاده شده است و یا در برخی دستگاه‌های موسیقی ایرانی همچون دستگاه همایون آنجا که گوشه‌ای به نام لیلی و مجنون داریم، بسیاری از خوانندگان سعی کرده‌اند از متن حکیم نظامی استفاده کنند که این امر گونه‌ای از ارتباط موسیقی و نظامی را مهیا می‌کند. 

او ادامه داد: برای توضیح مورد دیگری که نظامی را به موسیقی ما گره می‌زند، شاید بتوان به یکی از مهم‌ترین اثر از پنج گنج یعنی «خسرو و شیرین» اشاره کرد که در آن با بسیاری از سنت‌های موسیقی پیش از اسلام مواجه هستیم؛ نام لحن‌های خسروانی و مقام‌هایی که پیش از اسلام از آنها استفاده می‌شده و نام‌های موسیقیدانان بنام آن عصر و همچنین نام سازهای موسیقایی، همه و همه مسیری را  برای راهیابی به چگونگی گذار زندگی موسیقایی در دوره پیش از اسلام می‌گذارد. 

انتهای پیام