قمار حمله ایران به پاکستان؛ کامران بخاری: هدف ارسال پیام به واشنگتن بود

پاکستان و جمهوری اسلامی ایران دوشنبه اعلام کردند که سفیرانشان تا پایان هفته جاری به محل ماموریت خود باز خواهند گشت.

آخرین نشانه کاهش تنش تقریبا یک هفته پس از آن است که ایران به اهداف تروریستی ادعایی در داخل پاکستان حمله کرد و اسلام آباد با حملات متقابل علیه مخفیگاه‌های تروریستی ادعایی در آن سوی مرز پاسخ داد. در این حملات دستکم ۱۲ غیرنظامی، ۱۰ نفر در ایران و ۲ نفر در پاکستان کشته شدند.

علیرضا مرحمتی، معاون استاندار سیستان و بلوچستان جمهوری اسلامی مدعی شد افراد«پاکستانی» در حمله پاکستان به ایران کشته شدند.

در میان تنش‌های بی‌سابقه، اسلام‌آباد چهارشنبه گذشته سفیر خود را از تهران فراخواند و به سفیر ایران که در سفر به کشورش بود، گفت که دیگر برنگردد. اسلام آباد همچنین تمامی سفرهای بلندپایه بین دو کشور را به حالت تعلیق درآورد.

در بیانیه مطبوعاتی روز دوشنبه وزارت امور خارجه دو کشور آمده است که حسین امیرعبداللهیان وزیر امور خارجه اسلامی ایران به دعوت جلیل عباس جیلانی همتای پاکستانی خود در تاریخ ۲۹ ژانویه (۹ بهمن) به پاکستان سفر می‌کند.

دیپلمات‌های ارشد دو کشور در یک تماس تلفنی روز جمعه بر تنش‌زدایی و برقراری مجدد روابط کامل دیپلماتیک توافق کردند.

تحلیلگران صدای آمریکا می‌گویند که در حالی که ترمیم روابط به هم ریخته بین و کشور ضروری و مورد استقبال است، حمله غیرقانونی ایران به پاکستان ممکن است «جعبه پاندورا» را در منطقه باز کرده باشد.

ایران گفته است که مخفیگاه‌های گروه جدایی‌طلب سنی «جیش العدل» در خاک پاکستان را هدف قرار داده است.

همچنین ببینید:

نام‌های دیگر گروه جندالله از جمله «جیش العدل» به لیست گروه‌های تروریستی آمریکا اضافه شد

شورشیان ضد دولتی که پاکستان و ایران را هدف قرار می‌دهند، سال‌ها در امتداد مرز ۹۰۰ کیلومتری دو کشور فعال بوده‌اند. آنها اغلب حملات مرگباری را به نیروهای امنیتی انجام می‌دهند.

تهدید تروریستی در منطقه نیز با هدف قرار دادن مسلمانان شیعه در هر دو کشور توسط گروه تروریستی سنی تندرو «دولت اسلامی» یا داعش گسترش یافته است. این گروه مسئولیت دو انفجار را در مراسمی در نزدیکی قبرر قاسم سلیمانی، فرمانده سابق نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بر عهده گرفت. انفجارها در شهر کرمان در جنوب شرقی ایران ده‌ها کشته برجای گذاشت.

در حالی که پاکستان حضور داعش در این کشور را تایید می‌کند، این گروه دارای ساختار بزرگتر و بسیار سازمان یافته در افغانستان است.

کامران بخاری، کارشناس مسائل امنیتی مستقر در واشنگتن، به صدای آمریکا گفت که حملات ایران لزوما در پاسخ به تروریسم در حال افزایش نیست، بلکه با هدف ارسال پیامی به واشنگتن در چارچوب جنگ خونین اسرائیل و حماس است.

به گفته بخاری، یک مدیر ارشد بخش رفاه و امنیت اوراسیا در مرکز نیوزلاین، «آنها [وجود مخفیگاه‌های شبه‌نظامیان در پاکستان] بهانه‌ای را برای ایران فراهم کردند تا کاری متفاوت انجام دهد، که اساساً این است که به ایالات متحده تلگراف کنیم که ببینید، ما می‌دانیم که شما از رویارویی مستقیم با ما صحبت می‌کنید. اما، اگر شما این کار را انجام دهید، ما توانایی گسترش بیشتر این جنگ را داریم.»

بخاری معتقد است که تهران پاکستان را انتخاب کرد، زیرا این کشور متحد ایالات متحده است، اما در بحران‌های اقتصادی، سیاسی و امنیتی غوطه ور است، و بنابراین احتمال کمتری دارد که وارد یک رویارویی گسترده شود.

حمله متقابل پاکستان اولین باری بود که ایران پس از پایان جنگ ایران و عراق با حمله مستقیم روبرو شد.

در حالی که دولت بایدن اقدام ایران را محکوم کرد، بخاری فکر می‌کند کسانی در واشنگتن که طرفدار رویارویی مستقیم با تهران هستند ممکن است بگویند: «ما هرگز در خاک ایران حمله نکرده‌ایم. اکنون که پاکستانی‌ها این کار را انجام داده‌اند، این یک بدعت گذاری است.»

سید محمد علی، کارشناس امور امنیتی مستقر در اسلام آباد، به صدای آمریکا گفت، در حالی که پاکستان و ایران توانستند به سرعت تنش زدایی کنند، هر کشور دیگری که قصد حمله به ایران را دارد نباید انتظار نتیجه مشابهی داشته باشد.

علی گفت: اگر حمله پاکستان «حتی اگر ایده‌هایی به برخی از کشورهای دیگر بدهد، به نظر من، آنها باید گزینه‌های پاسخ احتمالی ایران را بر اساس تاریخ دوجانبه و هم‌گرایی یا واگرایی ژئواستراتژیک خود در نظر بگیرند.»

در حالی که تهران و اسلام آباد برای عادی سازی روابط تلاش می کنند، برخی نگران هستند که گروه های فرقه ای ممکن است به عنوان ابزار فشار مورد سوء استفاده قرار گیرند.

پاکستان سابقه خشونت‌های فرقه‌ای دارد. گروه‌های مسلح شیعه سنی و شیعه با حمایت مالی عربستان سعودی در دهه ۹۰ با یکدیگر روبرو شدند. کشتارهای هدفمند بر مبنای فرقه‌ای هنوز هم رخ می‌دهد.

مقامات پاکستانی روز یکشنبه مدعی شدند که یک «تروریست آموزش دیده توسط یک کشور خارجی» را دستگیر کرده‌اند. مقامات گفتند که او از یک «کشور همسایه» حمایت می‌شود و او را به تیپ زینبیون، یک گروه شبه نظامی مورد حمایت ایران مرتبط کردند.

عایشه صدیقه، کارشناس امور نظامی و کارشناس ارشد در کینگز کالج لندن، گفت: «پاکستان، هر دو، محتاط است از ایران نام نبرد، و هم از عواملی که ممکن است با ایران مرتبط باشند، صحبت کند.»

صدیقه گفت پاکستان و ایران چاره ای جز ادامه تنش زدایی برای اجتناب از درگیری های فرقه‌ای احتمالی ندارند.

روز دوشنبه شاخه رسانه ای نیروهای مسلح پاکستان اعلام کرد که ارتش در عملیاتی در نزدیکی مرز پاکستان و افغانستان در بلوچستان، هفت «تروریست» را کشته است. در این بیانیه مشخص نشده است که شبه نظامیان کشته شده از کدام گروه بودند.

تاکنون رهبر جمهوری اسلامی، علی خامنه‌ای در باره حمله پاکستان به ایران صحبتی نکرده است. ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری اسلامی، ساعاتی پس از حمله از فیروزکوه در نزدیکی تهران بازدید کرد.