شخصیت امام علی(ع) همچنان ناشناخته است

حجت الاسلام علیرضا قبادی پژوهشگر دینی در گفت‌وگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه امام علی (ع) شخصیت کم نظیر در تاریخ بشر به ویژه تاریخ اسلام است گفت: از همین رو درباره ویژگی‌ها و ابعاد شخصیت امام علی (ع) مطالب فراوان نوشته و گفته شده است. با وجود این تاکنون کسی مدعی نشده که توانسته است شخصیت وصی رسول خدا (ص) را آنچنان که بود یا هست، توصیف کند.

وی افزود: بنابراین شخصیت مولود کعبه همچنان ناشناخته است و ضرورت دارد، ابعاد شخصیت او مورد کاوش قرار گیرد، افزون بر آنکه بازگویی شخصیت و ذکر همان ویژگی‌های اخلاقی، سیاسی و فرهنگی توصیف شده نیز برای هر عصر و نسل ضرورت داشته و کارکردهای تربیتی، فرهنگی سیاسی و… فراوانی دارد. روایت شده ذکر علی عباده؛ در این گفتار از منظر کسی به توصیف شخصیت وصی رسول خدا (ص) می‌پردازیم که با امام علی (ع) دوستی نزدیکی داشته است. علی (ع) دوستان بسیاری دارد، چنانکه بسیاری نیز با او دشمنی کردند!.

قبادی بیان کرد: در میان دوستان نزدیک او، کسی به جایگاه فاطمه (س) نمی‌رسد. فاطمه (س) جدای از آنکه همسر علی (ع) است، نزدیکترین دوست اوست. دختر پیامبر خدا (ص) هر چند که خود اسوه، الگو و جایگاه بی مانندی دارد؛ اما در تثبیت و مانایی جایگاه و منزلت علی به مثابه نزدیکترین دوست و یار علی، جهاد بی نظیری کرده است.

این پژوهشگر دینی ادامه داد: تمایز دوستی فاطمه با دیگر دوستان علی (ع) در این است که فاطمه در سخت‌ترین شرایط تاریخی و در زمانی که علی (ع) تنها شد، از او پشتیبانی کرد. فاطمه قبل از استمداد علی، به یاری او شتافت!. آنگاه که همه از علی کناره گرفته بودند یا سکوت کردند این فاطمه (س) بود که در کنار علی ماند، فریاد زد و به جهاد و روشنگری پرداخت. دختر پیامبر خدا (ص) در این جهاد همه هستی خود را فدای علی کرد.

وی افزود: دلیل اینکه چرا دختر پیامبر خدا (ص) با وجود جایگاه والای خود و صدمات فراوانی که از این حمایت نصیب او شد و شاید آگاهی به اینکه حمایت او ممکن است شرایط را عوض نکند، از وصی رسول خدا پشتیبانی کرد، پرسشی است که پاسخ آن را باید به جایگاه و منزلت امیر مؤمنان در نگاه فاطمه جستجو کرد! فاطمه (س) به خوبی و به خلاف مردم زمانه خود می‌دانست که لطمه به علی، تنها به شخص علی و در دامنه کوتاه حیات مادی علی محدود نمی‌شود؛ نتیجه سیاست منزوی کردن علی؛ مساوی وداع با اهداف و ارزش‌های متعالی پیامبر (ص) و رسالت او و از یاد بردن اصول و حقیقت زندگی انسانی تا دامنه قیامت است. به عبارت دیگر، حمایت فاطمه از علی تنها دفاع از زدودن غربت از شخص علی نیست؛ بلکه به معنای احیای زندگی اجتماعی با محتوای معارف، باورها، ارزش‌ها و آموزه‌های رسالت و سیره محمدی (ص) تا دامنه قیامت است.

قبادی اضافه کرد: به این دلیل بود که فاطمه در این مبارزه همه هستی خود را فدا کرده و آنگاه که دیگر توان جهاد در عرصه عمومی را نداشت در بستر بیماری، از علی دفاع کرد. دختر رسول خدا (ص) در بستر بیماری ویژگی‌هایی از ابعاد شخصیت امیر مؤمنان (ع) برشمرد که توجه به آن در جامعه، زمان، نسل و زمامداران امروز، به مراتب لازم‌تر و ضروری‌تر از جامعه و عصر فاطمه است. فاطمه (ص) در بخشی از سخنرانی خود در آخرین روزهای حیات مبارک خود به نحوه حکمرانی امیر مؤمنان (ع) اشاره کرده و فرمود: به خدا سوگند اگر علی خلافت را عهده دار می‌شد؛ هرگاه مردم از راه آشکار منحرف می‌شدند و از قبول دلیل روشن، امتناع می‌کردند، علی با نرمی و ملاطفت مردم را به راه مستقیم رهنمون می‌ساخت؛ به گونه‌ای که نه مردم صدمه ببینند، و نه کارگزار خسته و ملول شود؛ حکمرانی امیر مؤمنان برای مردم مشابه داخل کردن تشنگان به آبشخوری با آب گوارا، صاف و سیراب کننده بود.؛ آبشخوری که به لجنی آلوده نبوده و تشنگان از آن سیراب باز می‌گشتند.

این پژوهشگر دینی در ادامه خاطرنشان کرد: علی (ع) حکمرانی است که آشکار و پنهان برای مردم خیرخواهی و دلسوزی می‌کرد؛ امیر مؤمنان حاکمی بود که برای خود از ثروت جامعه بهره فراوانی بر نمی‌داشت؛ مگر به میزان سیراب شدن تشنه و لقمه نانی که سرپرست یتیم از مال یتیم بر می‌دارد؛ شیوه حکمرانی وصی رسول خدا (ص) به گونه‌ای بود که سره از ناسره متمایز می‌شد؛ علی (ع) دنیا طلب را از بی میل به دنیا؛ و راستگو را از دروغگو متمایز می‌ساخت برای همین رادمردی او ثبت و زینت تاریخ شد.