یک عاشقانه تلخ در مسجد گوهرشاد 

خبرگزاری میزان - نمایش «خانات» نخستین اثری بود که رضا صابری نویسنده و کارگردان تئاتر اهل خراسان و شهر مشهد در سال  ۱۳۶۱ و در نخستین دوره جشنواره تئاتر فجر روی صحنه برد. صابری در آن روزگار جوان‌ترین کارگردان فعال در جشنواره تئاتر فجر بود و امروز نیز در چهل‌ودومین دوره این رویداد نمایشی مسن‌ترین هنرمند حاضر در فستیوال فجر نام می‌گیرد. این کارگردان خراسانی در همه ادوار گذشته و در همه بخش‌های مختلف جشنواره  مانند بخش جنبی، ویژه، مرور، حضور مستمر داشته است.  

«سرجوقه» عنوان تازه‌ترین نمایش رضا صابری است که قرار است در چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر است به تماشا بنشینیم. در همین زمینه به سراغ او رفتیم تا گفت‌وگویی داشته باشیم.  

رضا صابری نویسنده و کارگردان پیشکسوت در گفت‌وگو با خبرگزاری میزان درباره ۴۲ سال فعالیت بی‌وقفه خود در جشنواره تئاتر فجر گفت: حقیقت این است که کار دیگری بلد نیستم. با هنر نمایش بزرگ شدم، جوانی را طی کردم و به دوران بلوغ فعالیتم رسیدم. تئاتر با همه مشکلات و مصائبش همچون جان و روح من است و مرا بدون آن پناهگاهی نیست.  

به گفته صابری، «سرجوقه» عنوان تازه‌ترین اثرش بوده و با این نمایش در چهل‌ودومین جشنواره تئاتر فجر حضور خواهد داشت. 

وی همچنین افزود: این نمایش درباره واقعه تاریخی کشتار مردم بی‌گناه کشورمان در صحن مسجد گوهرشاد مشهد است و مطابق همه آثارم، «سرجوقه» نیز گرچه تراژدی غم‌باری است، اما ابتدا به عاشقانه‌ای پیوند خورده و کنش نمایشی شکل می‌گیرد.  

این هنرمند خراسانی با ابراز امیدواری از اتفاقات خوبی که به واسطه اجرا در جشنواره تئاتر فجر خواهد داشت، تصریح کرد: در نمایش «سرجوقه» به همراه بیش از ۲۰ بازیگر که همگی از حرفه‌ای‌های تئاتر مشهد هستند، به تهران می‌آییم تا بلکه در این ویترین خوش بدرخشیم و دیده شویم و این تنها برای ما کافی است.  

کارگردان نمایش «ایرانیان» ادامه داد: هر نمایشی زبان و منطق خود را دارد و نمایش‌های تاریخی و به‌ویژه آثاری که مضمون دینی دارند، به ادبیات خاصی نیاز خواهند داشت. در تلاش بودم تا نمایش «سرجوقه» ضمن عامه‌پسند بودن، از بعد تاریخی نیز مستند و وفادار به حادثه مسجد گوهرشاد باشد. 

صابری با تاکید بر اینکه تئاتر هنر انسان‌های قوی است و شرایط اقتصادی جامعه اکنون آن را تضعیف کرده است، گفت: از قبل از کرونا تاکنون هزینه تولید تئاتر چندین برابر شده است و در چنین شرایطی حمایت دولتی باید کمک حال هنرمندان باشد.  

وی در خاتمه اظهاراتش گفت: نمایش «سرجوقه» با حمایت شهرداری مشهد تولید شده است. این درست اتفاقی است که در همه جای جهان رخ می‌دهد. حتی در فرانسه هم اگر حمایت دولتی نباشد تئاتر ورشکسته خواهد شد.  

مرور برخی از آثار رضا صابری: 

خانات

نمایش «خانات» اولین اثر رضا صابری در جشنواره تئاتر فجر است. این نمایش بعد از «گلارکتّه» دومین اثر او به عنوان نویسنده و کارگردان است که بعد از انقلاب‌اسلامی شکل گرفته و به نوعی دومین تجربه وی در عرصه هنر و تئاتر تراز انقلاب نیز محسوب می‌شود.  

صابری «خانات» را در روزهای پرالتهاب و خاطره‌آمیزی که انقلاب می رفت با همه شکوه و قدرتش قد راست کند، نوشت. بخش عمده ای از تفکر نمایشنامه متأثر از جوشش و خروش انقلابی جامعه بود و بخش دیگر هم برمی گشت به نشانه ها، حقایق و وقایعی که او در ایام نوجوانی از دور و نزدیک در روستایی که متولد شده بود، تجربه کرده بود. «خانات» با حضور در اولین دوره جشنواره ملی تئاتر فجر که از دوازدهم تا بیست و دوم بهمن ماه سال  ۱۳۶۱  در تهران برگزار شد، به عنوان یک اثر جریان ساز در تئاتر کشور معرفی شد و تا یک دهه تأثیرات اجرای این نمایش را می توانستیم در تئاتر ایران مشاهده کنیم. در نخستین سال برگزاری جشنواره تئاتر فجر، رضا صابری که در آن زمان ۳۴ساله بود توانست بهترین نویسندگی و کارگردانی را از آن خود کند و نیز این اثر به عنوان بهترین نمایش به مفهوم مطلق در این دوره انتخاب شد. 

دریاچه قو

سیزدهمین حضور صابری در جشنواره تئاتر فجر نه تنها برای او نحسی این عدد را در برنداشت که او را بار دیگر به اوج روزهای خوب کارنامه هنری اش رساند. 

«دریاچه قو» نمایشی موفق بود که موفقیت هایش در اجراهای عمومی و نیز جشنواره بین المللی تئاتر فجر بر این ادعا که صابری در دهه  ۷۰  به پایان رسیده است، خط بطلان کشید. «دریاچه قو» نشان داد که صابری در هفتادسالگی هم حرف های بکر و ایده های جدیدی در سر دارد. «دریاچه قو» درباره افسانه سحر و جادو  و نیز یافتن عشقِ حقیقی است. «دریاچه قو» در مرداد و شهریورماه سال ۹۷  در سالن اصلی تئاتر شهر مشهد روی صحنه رفت و با تکیه  بر اعتبار نام خالق اثرش و نیز نام نمایش و فرم و شیوه اجرایی اش توانست نظر برخی مخاطبان را به  خود جلب کند. همچنین این تئاتر در روز هشتم جشنواره بین المللی تئاتر فجر در حالی روی صحنه رفت که سالن اصلی تئاتر شهر تهران، مملو از جمعیت بود و همه صندلی های طبقه همکف و بالکن پر شده بودند. «دریاچه قو» در آیین پایانی جشنواره سی و هفتم توانست نگاه داوران را به خود جلب کند و جوایز بسیاری را به دست بیاورد و در بخش «مسابقه تئاتر ایران دو» درخشش خیره کننده ای داشته باشد. 

ایرانیان

با پایان رسیدن قرن گذشته، اولین نمایشی که در قرن جدید توسط رضا صابری به‌روی رفت؛ ایرانیان نام داشت. ایرانیان پانزدهمین اثر او در جشنواره بین المللی تئاتر فجر است. نمایش «ایرانیان» تازه ترین اثر این هنرمند است که در بخش بین الملل چهل ویکمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر حضور دارد. 

تئاتر «ایرانیان» از نمایندگان تئاتر امسال مشهد است که در روزهای چهارم و پنجم بهمن ماه در تالار وحدت روی صحنه رفت. این نمایش روایت حقایق پنهان از کشتار زنان و کودکان علوی به دست هارون، خلیفه عباسی، تا به قدرت رسیدن پسرش مأمون عباسی است. در این اثر اتفاقاتی که در مسیر سفر امام  رضا (ع) از مدینه به خراسان پیش می آید، به تصویر کشیده می‌شود، سفری عجیب و تأثیرگذار که فرجامش با نقش و جایگاه ویژه ایرانیان و نابودی دسیسه های مأمون و یارانش است.

انتهای پیام/