واکنش‌ها به رد صلاحیت‌ها: «مصاحبه شغلی خادمان ولایت» یا «انتخابات»؟

روزنامه جوان، ارگان مطبوعاتی سپاه پاسداران روز شنبه ۷ بهمن در سرمقاله‌اش واکنشی تأمل‌برانگیز به رد صلاحیت حسن روحانی برای انتخابات خبرگان رهبری داشت. این مطلب که به قلم فردی به اسم «علی علوی» نوشته شده است چندین مورد مشخص را پیش می‌کشد. یکی اینکه چون «نظام» حتی «مقام‌های سابق» را هم رد صلاحیت می‌کند پس خیلی دموکراتیک است. دوم اینکه روحانی و «برخی رؤسای جمهوری پیشین» به دنبال «جانشین‌سازی» به سبک «پوتین-مدودفی» بوده‌اند و «نظام» زرنگ‌تر بود و ردصلاحیتشان کرد. سومین موضوع اما آن است که روحانی به خیال خامش می‌خواست پس از مرگ خامنه‌ای در فرآیند تعیین رهبر جدید مداخله مؤثر داشته باشد که این هم ناشی از توهمی بود که هاشمی رفسنجانی ایجاد کرد.

نویسنده در بخش سوم از دلایلی که برای زرنگی «نظام ولایی» برشمرده به سراغ تاریخ رفته و نوشته است که برخی فکر می‌کنند در سال ۱۳۶۸ این هاشمی بود که خامنه‌ای را به رهبری رساند پس در نتیجه امکان تکرار ماجرایی شبیه به آن وجود دارد. در روایت نویسنده روزنامه سپاه از جلسه تعیین رهبر دوم پس از مرگ خمینی، این هاشمی بود که زرنگی کرد و وقتی فهیمد که ستاره بخت خامنه‌ای فروزان است نمایشی اجرا کرد که گویا او است که خامنه‌ای را به مسند رسانده است:

هاشمی آن سخنان را پس از اینکه متوجه شد رأی خبرگان به شورایی‌شدن رهبری نیست و پس از آنکه چند نفر از خبرگان به توصیه امام اشاره کردند و قضیه را تمام شده می‌دید، نوعی بهره‌برداری از فرصت را غنیمت شمرد و آن سخنان را به نام خود در تاریخ ثبت کرد.

هنوز مشخص نیست که چرا حسن روحانی رد صلاحیت شده است. او ۸ سال رئیس‌جمهوری، ۲۰ سال نماینده مجلس، بیش از یک دهه نماینده رهبر جمهوری اسلامی در شورای عالی امنیت ملی و چندین دوره عضو مجلس خبرگان رهبری بوده است.

هادی طحان‌نظیف، سخنگوی شورای نگهبان روز یکشنبه در یک برنامه تلویزیونی گفت که آن‌ها آنقدر متعهد به قانون هستند که به رغم لطماتی که از دورغگویی‌های افراد ردصلاحیت‌شده می‌بینند نمی‌توانند دلایل رد صلاحیت را به صورت عمومی اعلام کنند:

در بحث انتخابات چون دیگر مصادیق و اشخاص هستند، نمی‌توانیم موارد را به صورت عمومی مطرح کنیم چون در مورد انتشار عمومی باید قانون به ما مجوز بدهد…قبول دارم که ما داریم در این رابطه لطمه می‌بینیم اما همه باید به قانون پایبند باشیم چون با یک جمع حقوقی مواجه هستیم و از جمع حقوقی نخواهید که بر خلاف قانون عمل کند.

برای رئیسی یک کاری می‌کنیم!

اما ماجرای انتخابات خبرگان رهبری که قرار است روز ۱۱ اسفند همزمان با انتخابات مجلس شورای اسلامی برگزار شود تنها محدود به رد صلاحیت حسن روحانی نیست.

در خراسان جنوبی، جایی که ابراهیم رئیسی از آنجا کاندیدا شده است چهار نفر را رد صلاحیت‌کرده‌اند و تنها خود رئیسی برای رقابت بر سر تک‌کرسی این استان باقی مانده است.

این ماجرا دست‌مایه طنز و البته تحلیل‌های سیاسی گوناگونی در روزهای گذشته شده است.

رجانیوز، رسانه‌ای که طیف طرفداران مصباح یزدی و ابراهیم رئیسی را نمایندگی می‌کند در کانال تلگرامی‌اش نوشت که نباید رئیسی و ماجرای خراسان جنوبی را مسخره کرد چون چنین وضعی در استان‌های دیگر هم ایجاد شده است:

رسانه‌های اصلاح‌طلب با اعلام اینکه رئیسی تنها کاندیدای تأیید صلاحیت شده مجلس خبرگان از حوزه انتخابیه استان خراسان جنوبی است، طوری وانمود می‌کنند که گویی شورای نگهبان تعمداً چنین کاری کرده تا رئیس‌جمهوری بی‌رقیب باشد. اما بررسی حوزه‌های انتخابیه مختلف نشان می‌دهد که این موضوع به استان خراسان جنوبی اختصاص ندارد و در برخی حوزه‌های انتخابیه نیز چنین اتفاقی افتاده است. برای مثال تعداد کرسی استان قزوین در مجلس خبرگان دو نفر است و سه نفر در این استان تأیید صلاحیت شده‌اند. در آذربایجان شرقی نیز پنج کرسی برای مجلس خبرگان رهبری وجود دارد و تعداد تأیید صلاحیت‌شده‌ها شش نفر هستند.

علی نادری، کسی که پیش‌تر نویسنده رجانیوز بود و از آن‌جا به پست مدیرعاملی خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) رسید هم در توییتی روحانی را مسخره کرد و از شورای نگهبان خواست که رئیس‌جمهوری پیشین را به شرط انتقال حوزه انتخاباتی‌اش به خراسان جنوبی، تأیید صلاحیت کنند تا مشخص شود که در رقابت با «خادم ملت» او چقدر رأی دارد.

Ad placeholder

علی باقری، فعال سیاسی اصلاح‌طلب که در زمان دولت محمد خاتمی سمت معاون سیاسی وزارت کشور را داشت روز یکشنبه به روزنامه اعتماد گفت که اطرافیان علی خامنه‌ای و کسانی که این «سیرک» را به پا کرده‌اند آنقدر اعتماد به نفس دارند و تبعات مسخره شدن فرآیند انتخابات آنقدر برایشان بی‌اهمیت است که حتی خودشان هم ردصلاحیت‌هایی که انجام داده‌اند را تبدیل به جوک کرده‌اند:

اتفاقی که امروز در انتخابات خبرگان خراسان جنوبی افتاده، یک نماد برجسته و نمایان از وضعیتی است که انتخابات با آن روبه‌رو است. یک نماد کامل از وضعیت همه انتخابات. برگزاری انتخاباتی بدون رقیب، در شرایطی که تبدیل به متلک و مضحکه و جوک در افکار عمومی و نقد و ارزیابی در خارج از کشور و رسانه‌ها شده است. اما در عین حال هیچ حساسیت، تعصب و نگرانی را در برخی محافل و جریانات سیاسی داخل کشور برنمی‌انگیزد. این جناح‌ها اساساً احساس نمی‌کنند، برگزاری چنین انتخابات بدون رقیبی، رخداد بد و نامطلوب برای جمهوریت نظام است. حتی خود این جناح‌های سیاسی مواجهه‌های عجیبی با موضوع داشته و متلک می‌گویند.

در نهایت روز یکشنبه آخرین مهلت برای اعتراض به نتایح رد صلاحیت‌ها در انتخابات خبرگان رهبری به سر آمد. هنوز مشخص نیست که چه افرادی از شورای نگهبان خواسته‌اند که در نظرش تغییر ایجاد کند و آیا حسن روحانی هم یکی از آن‌ها بوده است یا نه.

محمد بهادری جهرمی، که برادرش در دولت رئیسی نقش سخنگویی دولت را دارد و خودش هم این روزها در نقش سخنگوی غیررسمی شورای نگهبان عمل می‌کند روز یکشنبه در واکنش به وضعی که پیش آمده گفت که هنوز ترکیب نهایی انتخابات خبرگان روشن نیست. او گفت ممکن است افرادی در فرآیند تجدیدنظر، تأیید صلاحیت شوند. جهرمی در رابطه با وضعیتی که در استان خراسان جنوبی هم پیش آمده است گفت که شاید کاندیدایی از یک حوزه انتخابی دیگر خودش را به خراسان جنوبی منتقل کند و مشکل حل شود. او گفت که نهایتاً اگر فقط رئیسی ماند، انتخابات در این حوزه برگزار نمی‌شود و تکلیف این کرسی در میان‌دوره‌ای روشن می‌شود.

حال مشخص نیست که ابراهیم رئیسی با وضع احتمالی تک‌کاندیدا بودن چه خواهد کرد. او هم می‌تواند حوزه‌ انتخاباتی‌اش را عوض کند و جای دیگری حضور یابد. به نظر نمی‌رسد حضور در مجلس خبرگان رهبری آینده فرصتی باشد که رئیسی بخواهد آن را به انتخابات میان‌دوره‌ای بعدی واگذارش کند.

خامنه‌ای چگونه می‌تواند به محیط‌ زیست کمک کند؟

علی خامنه‌ای، رهبر جمهوری اسلامی که فضای انتخابات خبرگان رهبری با احتمال مرگش در هشت سال آینده عجین شده هنوز به وضعیت کنونی واکنشی نشان نداده است.

اصلاح‌طلبان و گروه‌هایی که پیش از آن تلاش می‌کردند تا پای او را به مناقشاتشان با شورای نگهبان باز کنند تا شاید افسار این نهاد اندکی کشیده شود، اکنون می‌دانند که آنچه شورای نگهبان می‌کند جز اجرای فرامین صادره از دفتر رهبر جمهوری اسلامی نیست. رهبر کنونی جمهوری اسلامی هم دیگر حوصله برپایی نمایش محدود برای اثبات «مردم‌سالاری دینی» ندارد. او می‌خواهد مجلس شورای اسلامی و مجلس خبرگان رهبری نهادهایی باشند که به اشاره‌ای بیایند و به اخمی بروند.

خامنه‌ای در روز یکم خرداد ۱۳۹۸ در جمع گروهی از جوانان بسیجی در حسینیه‌اش از غصه‌های مشترک خودش و فرزندان بسیجی‌اش گفت. او در آن جلسه فرمان داد که دیگر زمان صبر و تحمل و خون‌دل خوردن از نااهلان گذشته و باید دست به کار شد تا نهادها را «حزب‌اللهی»‌تر کرد. او وعده داد که با تشکیل دولت جوان حزب‌اللهی و نهادهایی مشابه غصه دل او و بسیجی‌ها برطرف خواهد شد.

در چهار سالی که از این جلسه گذشته یک انتخابات مجلس شورای اسلامی و یک انتخابات ریاست‌جمهوری برگزار شده است. در هر دو انتخابات، دایره تأیید صلاحیت کاندیدا‌ها به شکلی بود که رقابت میان گوش‌ به فرمان‌ها و گوش‌ به فرمان‌تر‌های سپاه و دستگاه رهبری جمهوری اسلامی بود. دو انتخابات ۱۱ اسفند، سومین و چهارمین رویداد پس از این فرمان است. اکنون دیگر رقابت محدود و به‌شدت کنترل‌شده هم در کار نیست و ۱۱ اسفند قرار است «نظام» نتیجه مصاحبه شغلی برای گزینش خادمان سپاه و رهبری را اعلام کند.

اگر خامنه‌ای ۸۴ ساله عمرش به دنیا باشد و موعد انتخابات دیگری پس از دو انتخابات ۱۱ اسفند فرابرسد شاید همین فرآیند عمومی مصاحبه شغلی را هم کنار بگذارد و «خادمان ملت» در «نهادهای نظام» با فرمان مستقیم او یا فرزندان سپاهی‌اش به صورت مستقیم تعیین شوند. این راهی است بهینه برای حذف هزینه‌های برپایی انتخابات و البته کمکی به محیط‌زیست و مصرف کمتر کاغذ برای تبلیغات و چاپ تعرفه رأی.