روایت شبنم طلوعی از فیلمی که دربارۀ چهلم حدیث نجفی ساخت

فیلم کوتاه «هزار و صد» با کارگردانی و بازیگری شبنم طلوعی از تازه‌ترین محصولات نمایشی یک سال اخیر پیرامون اعتراضات «زن زندگی آزادی» است؛ روایتی از بازجویی یک زن که در مراسم چهلم حدیث نجفی بازداشت شده است.

حدیث نجفی جوانی بود که در نخستین روزهای اعتراضات در مهرشهر کرج کشته شد و مراسم چهلم او یکی از پرجمعیت‌ترین و پرتنش‌ترین روزهای اعتراضات را شکل داد.

بیننده در فیلم «هزار و صد» روایتی تلخ و نفس‌گیر از فشارهای همه‌جانبۀ نهادهای امنیتی برای اعتراف گرفتن از معترضان را می‌بیند.

شبنم طلوعی از بازیگران شناخته‌شدۀ سینما، تئاتر و تلویزیون ایران در دهه‌های ۷۰ و نیمه اول دهه ۸۰ است که سال ۱۳۸۴ به‌دلیل فشارهای روزافزون نهادهای امنیتی بر او مجبور به ترک ایران شد و فعالیت‌هایش را در خارج از کشور پی گرفت.

فیلم «هزار و صد» تازه‌‌ترین تجربۀ خانم طلوعی در ساخت فیلم پس از کارهای گوناگونی ازجمله بازی در فیلم‌های «زنان بدون مردان»، «گل سرخ» و «میترا»، اجرای نمایش‌هایی چون «رقص پاییزی» و ساخت فیلم‌هایی چون «خاک، شکوفه، آتش» است.

در این فیلم که فیلمنامۀ آن به‌گفتۀ شبنم طلوعی نوشتۀ یک کارگردان شناخته‌شدۀ ساکن ایران است، صدای برزو ارجمند هم شنیده می‌شود، یکی از بازیگرانی که به‌تازگی از کشور خارج شده است.

این فیلم در لس‌آنجلس آمریکا ساخته شده و بهفر بهادران سازنده موسیقی متن آن است.

شبنم طلوعی در نمایی از فیلم «هزار و صد»

شبنم طلوعی دربارۀ این فیلم به پادکست «صحنۀ» رادیو فردا چنین می‌گوید:

«در همان روزهای بحرانی اوج اعتراض‌ها که ارتباطات اینترنتی هم مختل بود و بسیاری از سینماگران زیر نظر بودند، یک کارگردان شناخته‌شدۀ ساکن ایران که مرا می‌شناخت با من تماس گرفت و گفت می‌خواهم ادای دینی بکنم به مردم و این اتفاقات و افراد کشته‌شده.

بعد از حوادث رخ‌داده در مراسم چهلم حدیث نجفی بود و ایشان ظاهراً با کسانی که در آن مراسم بودند صحبت کرده و بسیار تحت‌تأثیر قرار گرفته بود. گفت یک فیلمنامه برای ساخت فیلم کوتاه نوشتم و می‌دانم که این‌جا امکان ساختش نیست و فکر می‌کردم اگر در ایران بودی، دلم می‌خواست تو نقش این زن را در فیلمنامه‌ای که نوشتم بازی کنی. فیلمنامه را برایت می‌فرستم و اگر می‌توانی تا دیر نشده آن را آن‌جا بساز.»

شبنم طلوعی به‌دلیل مسائل امنیتی از ذکر نام این کارگردان شناخته‌شده خودداری می‌کند.

در فیلم «هزار و صد» صرفاً چهرۀ زنی که بازداشت شده، رو به دوربین در مقابل بازجویی‌های طاقت‌فرسا دیده می‌شود و صدای سایر افراد ازجمله بازجوی اصلی شنیده می‌شود. خانم طلوعی می‌گوید این ساختار از ابتدا در فیلمنامه‌ای که آن کارگردان نوشته بود وجود داشت و فقط بخشی از بدن بازجوها دیده می‌شد.

شبنم طلوعی پیشتر تجربۀ بازی در نقش زنی جوان زیر بازجویی را در نمایشی با نام «رقص پاییزی» داشت که چند سال پیش در شهرهای متعدد اروپایی به روی صحنه برد . او می‌گوید از همان اجرایش در «رقص پاییزی» با توجه به ساختار فیلم در ندیدن بازجو وام گرفته است.

حضور برزو ارجمند در فیلم «هزار و صد» از نکات قابل توجه است. شبنم طلوعی می‌گوید از همان ابتدا که فیلمنامه را خوانده بود، صدای برزو ارجمند در گوشش بود: «چراکه سال‌ها پیش در نمایشی که به روی صحنه برده بودم، با برزو که هنوز معروف نشده بود، کار کردم و نوعی از حضور و همدلی را در آن کار از او دیدم و در یادم ماند.»

او ادامه می‌دهد که تردید داشته برزو ارجمند حضور در این فیلم را بپذیرد، اما او حتی بدون صحبت دربارۀ هرگونه دستمزدی بازی در فیلم را پذیرفت. شبنم طلوعی حضور برزو ارجمند در فیلم «هزار و صد» را نشانۀ عملی پذیرش تغییر در افرادی چون آقای ارجمند می‌‌داند.

شبنم طلوعی ازجمله افرادی است که با تعدادی از سینماگران به‌تازگی خارج‌شده از ایران همکاری‌های مختلفی داشته است. او درباره این رویکردش چنین توضیح می‌دهد:

«در ایران کدام فیلم و تئاتر ساخته می‌شود که یک بخشش به آن سیستم وصل نباشد؟ اصلاً مگر سرمایۀ خصوصی بدون اتصال به سیستم در هنرهای نمایشی ایران وجود دارد؟ همان موقعی که ما در ایران کار می‌کردیم و گمان می‌کردیم با فلان دفتر فیلم قرارداد بستیم و لابد با فلان نهاد حکومتی کار نمی‌کنیم، بعداً می‌فهمیدیم که اصلاً آن دفتر و سرمایه‌گذار وصل به بانک فلان و بیت آن آقا و نهاد حکومتی بوده.

کم‌کم و در این سال‌ها بسیاری از این وابستگی‌ها رو شد. کسانی که مشخصاً بلندگوی یک سیستمی شدند و مبلّغ آن شدند، تا زمانی که نیامده‌اند و معذرت‌خواهی از مردم نکرده‌اند، وضعیت‌شان مشخص است. ولی کسی که آمده بیرون و دیگر در آن سیستم نیست و در تولید هنری مانند همین فیلمی که من ساختم حاضر به همکاری است، من آغوشم به رویش باز است.»

شبنم طلوعی می‌گوید هدف اصلی‌اش از ساخت فیلم «هزار و صد» آگاه کردن جامعۀ غیرایرانی از رنج مردم ایران بوده و قرار است در جشنواره‌ها و برنامه‌های گوناگونی به‌زودی ازجمله در فرانسه و آمریکا به نمایش درآید، ولی به‌زودی در پلت‌فرمی برای مخاطبان فارسی‌زبان هم نمایش داده خواهد شد.

او می‌گوید اولین نمایش عمومی فیلم «هزار و صد» روز هشتم مارس، روز جهانی زن، در برنامه ویژه‌ای در شهر واشینگتن، پایتخت آمریکا خواهد بود.

کاملِ صحبت‌های شبنم طلوعی را در این شماره از پادکست «صحنه» بشنوید.

Embed share