آیت‌الله خامنه‌ای در نوشته‌هایش یک اسلام با طراوت ارایه کرده است

به گزارش خبرگزاری مهر، هفتمین نشست از سلسله نشست‌های «صد کتاب ماندگار قرن»، با بررسی کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» نوشته آیت‌الله سیدعلی حسینی خامنه‌ای با حضور حجت الاسلام محمدرضا فلاح شیروانی استاد سطوح عالی حوزه و دانشگاه، حجت الاسلام نجف لک‌زایی رییس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، علی‌اکبر اشعری رییس اسبق سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، امین عارف‌نیا معاون فرهنگی، هنری و ارتباطات مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام (ره)، صادق ملکی صادق ملکی معاون فرهنگی مؤسسه حفظ و نشر آثار رهبر انقلاب، علیرضا مختارپور رییس سازمان اسناد و کتابخانه ملّی ایران، معاونان و مدیران این سازمان و جمعی از پژوهشگران و علاقمندان برگزار شد.

بیان طرح زبان سیاسی اسلام در چارچوب مفاهیم اصیل اسلامی

در این نشست حجت الاسلام لک زایی گفت: اگر کسی به دنبال تدبر و تفسیر قرآن است، اگر کسی به دنبال مباحث جامعه شناسی و به طور خاص جامعه شناسی سیاسی در قرآن است و می‌خواهد روابط میان قدرت اجتماعی و قدرت سیاسی، روابط میان شهروندان و دولت را از منظر قرآن مورد بررسی قرار بدهد، اگر کسی به دنبال کشف رویکرد تربیتی اخلاقی و روان شناسی قرآن کریم است، اگر کسی به دنبال رویکرد تاریخی اعم از فلسفه تاریخ و علم تاریخ در قرآن کریم است، اگر کسی به دنبال کشف رویکرد راهبردی اسلام در قرآن کریم است، اگر کسی به دنبال رویکرد آسیب شناسی تبلیغ دینی و منبر است، تمام این مباحث به صورت پژوهشی در این کتاب آمده است.

وی با اشاره به صحبت برنارد لوئیس در کتاب زبان سیاسی اسلام که معتقد است زبان سیاسی اسلام توسط مدرنیته در هم کوبیده شده و مسلمان‌ها امروز وقتی می‌خواهند افکار سیاسی خود را بیان کنند، ناگزیرند از ادبیات و زبان سیاسی مدرنیته استفاده کنند و مادامی که مسلمانان از زبان و ادبیات مدرنیته استفاده می‌کنند، نمی‌توانند اندیشه سیاسی اسلام را به شکل اصیل خود ارائه دهند و خروجی این نوع اندیشه رویکردی مدرن خواهد داشت، افزود: یکی از کارهای مهمی که در کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» انجام شده این است که زبان سیاسی اسلام را نه در چارچوب مفاهیم مدرن بلکه در چارچوب مفاهیم و واژه‌های اصیل اسلامی بیان می‌کند.

رئیس پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلام در ادامه سخنان خود گفت: اگر ما دنبال یک زبان سیاسی اسلامی هستیم که مقهور مفاهیم و واژه‌های مدرن نباشد یعنی تلاش نکنیم آنچه را که دیگران گفتند، ما به نحوی آن را به اسلام بچسبانیم و اسلامیزه کنیم، این کتاب الگوی خوبی است. من گمان می‌کنم بین اسلام شناسی موجود در جامعه نخبگانی ما نه جامعه عمومی با اسلام شناسی رهبر انقلاب همچنان فاصله وجود دارد. در اسلام شناسی رهبری هم اسلام شناسی متحجر نقد شده هم اسلام شناسی های غیر سیستمی و سایر اسلام شناسی ها و امیدواریم یک روز جامعه نخبگانی ما به این اثر توجه کند و اسلام را از زاویه نگاه این کتاب مورد مطالعه و بررسی قرار دهد.

آیت‌الله خامنه‌ای یک اسلام با طراوت ارایه کرده است

حجت الاسلام فلاح شیروانی از سخنرانان دیگر این نشست گفت: رهبر معظم انقلاب در زمینه تمدن غرب تحلیلی دارند و آن تحلیل این است که عقلانیتی که پشت تمدن غرب است و آن را شکل داده حائز دو نکته است؛ یکی اینکه این عقلانیتی مادی و اشتباه است و اندیشه اسلامی با این عقلانیت زاویه معنادار دارد. این عقلانیت علی رغم اینکه نشان می‌دهد ماورا ماده را می فهمد اما نسبت به حقیقت تابناک عالم خداوند متعال بی مهر است. و اینکه علی رغم ادعای انسان گرایی و کرامت گرای انسان به تحقیر انسان می‌پردازد و تمام حیات و هویت بشر را سلب می‌کند و آن را به بی وزنی و بی عمقی می‌کشاند. نکته دیگر اینکه این عقلانیت دچار رکود شده است. مقام معظم رهبری می‌گویند آن مکتبی که پشت این تمدن بوده زمین خورده است. ایشان تحلیل‌پایه و با کادر بزرگ افق تمدنی نگاه کرده‌اند که یک تمدن توقف کرده چون عقلانیتش توقف کرده است.

وی ادامه داد: مردم مسلمان ایران یک انتخاب بزرگ کردند و چند سده از آن می‌گذرد؛ انتخابی ایرانی؛ که آن، انتخاب مکتب توحیدی انسان‌گرای اسلام است. کما اینکه انتخاب تشیع هم به سیاق عقل ورزی‌های هویت ایرانی صورت گرفته است. ایرانی که مهد حکمت است به شدت به عقلانیت قدسی گرایش دارد. مردم ایران یک انتخاب بزرگ و عمیق دارند؛ مردم ایران از انتخاب اسلام و تشیع بر نخواهند گشت. مسئله نوشته شدن کتاب «طرح کلی اندیشه اسلامی در قرآن» مصادف شد با جریان غرب‌زدگی و تحمیل هویت بیگانه به ایرانیان؛ هرچند انقلاب ۵۷ نشان داد که مردم این را پس زدند.

در پایان این نشست حجت الاسلام فلاح شیروانی افزود: تمام این‌ها برای متفکری معطوف به عینیت، همچون مقام معظم رهبری زمینه‌ای را فراهم کرد. ایشان در این زمینه، این اثر را خلق می‌کنند. ایشان این صحبت‌ها را در معرض ذهن عمومی مطرح می‌کند و منعی احساس نمی‌کنند و این موضوع جای مطالعه دارد. یعنی کسانی که آنجا نشستند مردم عمومی هستند. آرام آرام غلظت دانشجوها و جوان‌ها زیاد می‌شود. ایشان یک اسلام با طراوت ارائه کردند که طعم راهبردی دارد و سوگیری راهبردی داشته است و همین نیز جزو جذابیت مطالعه آثار حضرت آقا است؛ برخی از اندیشمندان این ویژگی را ندارند.

وی گفت: این زمینه، یک عطش اصلی را رقم زد که این عطش را حضرت آقا شناخته است. هر کسی نمی‌تواند این را درک کند که این جامعۀ مستعد تحول، یک عطش عصری دارد؛ آن هم اینکه حرف اسلام را می‌زند. دغدغه طرح اسلام به عنوان یک نظام فکری نیز یکی از دغدغه‌های ایشان بود. ایشان حرف منسجم زدند. طرح اسلام به عنوان یک مکتب اجتماعی نیز از دیگر دغدغه‌های ایشان بود. ایشان می‌گویند ما نیز شبیه به همه مکاتب، حرف داریم. ایشان در این اثر، در فردی‌ترین شئون اسلام، ملاحظات اجتماع را گنجانده است.