ادبیات عامه‌پسند روایت را ساده ارایه می‌دهد

به گزارش خبرگزاری مهر، احسان عباسلو، نویسنده و منتقد ادبی در رونمایی دو رمان «عروس آمرلی» و «دمشق شهر عشق» گفت: این دو رمان در زمره ادبیات پایداری به شمار می‌آیند که از نگاه من ویژگی خاصی دارد کما این‌که از نظر برخی می‌تواند نقطه قوت نباشد. وقتی صحبت از ادبیات پایداری به میان می‌آید قدری نگاه جدی می‌شود. اما دو رمانی که امروز رونمایی خواهند شد، در دسته ادبیات عامه‌پسند هم قرار می‌گیرند. اتفاقاً من قرار گرفتن در این دسته‌بندی را نقطه قوت می‌دانم. چون لازم است که ادبیات دفاع مقدس، مقاومت و پایداری در ادبیات عامه هم آثاری داشته باشد.

وی افزود: حالا ادبیات عامه‌پسند چه ویژگی‌هایی دارد که در این اثر هم می‌تواند رصد شود؟ زبانش سر راست، ساده و بدون پیچیدگی‌های ادبی و بدون استفاده از فنون و صناعات خاص و سبک‌های پیچیده ادبی است و یک روایت ساده ارائه می‌دهد؛ همین می‌تواند عاملی برای برقراری ارتباط با مخاطب عام باشد.

عباسلو ادامه داد: ما دو دسته مخاطب داریم؛ مخاطب خاص و مخاطب عام. ‏‬ مخاطب تخصصی ترجیحش این است که داستانی بخواند که دارای پیچیدگی‌های زبانی و نگارشی، تکنیک و لایه‌های زیرین باشد، اما مخاطب عام گاهی اوقات برای پرکردن اوقات فراغت خودش کتاب می‌خواند. لذا به نظرم عامه پسند بودن اتفاق خوبی است برای دو رمانی که روبه‌روی ماست.

این مدرس ادبیات در بخش دیگری از سخنان خود درباره لزوم توجه به مخاطبان عام گفت: اکنون شمارگان کتاب به ۲۰۰ تا ۳۰۰ نسخه رسیده است. شاید به این دلیل که ما تاکنون مخاطب عام را نادیده گرفتیم و مدام سراغ تکنیک‌های پیچیده ادبی رفته‌ایم و دنبال سبک‌های نگارشی دشوار بوده‌ایم تا بخواهیم قلم خودمان را به رخ بکشیم و همین باعث شده که مخاطب عام خودمان را از دست بدهیم. در صورتی که آن دسته بزرگ‌تر و حجیم‌تر مخاطب ادبیات، مخاطب عام ماست. ما این مخاطب را حفظ نکرده‌ایم، این دو اثر می‌تواند مخاطب عام را جذب کند.

وی افزود: دو رمان مزبور لایه‌های پیچیده‌ای ندارند و هر فردی از سطح دبیرستان تا دانشگاه و بالاتر می‌تواند به مطالعه آنها بپردازد. بنابراین یکی از ویژگی‌های این اثر زبان ساده و نکته بعدی شخصیت‌های این دو رمان است که بسیار باورپذیر هستند به شکلی که با آنها ارتباط برقرار می‌کنیم و آنها را می‌شناسیم به طوری که چیزی برای پنهان کردن ندارند. ما هر اندازه که لازم است به درون، ذهن و احساس این شخصیت‌ها وارد می‌شویم. بنابراین از ویژگی‌های خوب دو رمان، باورپذیری شخصیت‌های آن است.

عباسلو در ادامه درباره شخصیت‌های این دو رمان گفت: معمولاً می‌گویند شخصیت‌ها در ادبیات عامه‌پسند سفید یا سیاه به شمار می‌آیند، شخصیت‌های این دو رمان هم به همین شکل هستند و عموماً به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ افرادی که عضو جبهه داعشند یا مردم عادی که به نوعی مورد ظلم داعش قرار گرفته‌اند. ما این دو دسته شخصیت را در کتاب شاهد هستیم و جنگ، درگیری و تضاد در این کتاب به نوعی درگیری میان دو دسته خیر و شر است.

وی افزود: معمولاً رمان در ادبیات عامه‌پسند پایان‌بندی مشخصی دارد؛ شاد یا غمگین. در این دو رمان چنین پایانی اتفاق افتاده است. به عبارتی پایان‌بندی‌ها دقیقاً مشخص است و می‌دانیم چه اتفاقی می‌افتد. به اصطلاح ادبیاتی‌ها در داستان‌نویسی، مخاطب باید در پایان داستان، صدای بسته شدن در را بشنود، یعنی مخاطب باید به یک نتیجه‌ای در داستان برسد. وقتی داستان را خواند، تهش نپرسد چه شد؟!

انگیزه نوشتن رمان‌های «عروس آمرلی» و «دمشق شهر عشق»

زهرا ولی‌نژاد، نویسنده دو کتاب «عروس آمرلی» و «دمشق شهر عشق» گفت: انگیزه من در نوشتن این دو رمان حس و حال خاص پس از شهادت حاج قاسم سلیمانی بود. هر چند غم سنگینی در بر داشت اما در پی آن شور عجیبی هم بود. به طوری که هر کسی دلش می‌خواست کاری بکند و آن جمله سردار که سال‌ها قبل از شهادتش گفت: چطور ممکن است نویسنده‌ای این صحنه‌های سخت و سنگین را ببیند و به سمت آن حرکت نکند. من هم روی همین احساس دِین سراغ سوژه‌هایی از عراق (عروس آمرلی) و سوریه (دمشق شهر عشق) رفتم.

وی افزود: شیوه کلی نوشتن به این صورت بود که ابتدا سعی کردم مستندات را درباره سوریه و عراق بررسی کنم؛ مستنداتی چون خبر خبرگزاری‌ها، گفت‌وگوها، گزارش‌ها و مستندها و … که از دل همه اینها یک شاکله ایجاد می‌شد که بناست به هدفی برسد که آن هدف ارزشمندی مقاومت بود. برای رسیدن به هدف نیاز به شخصیت‌هایی داشتیم که نماد گروه‌های حاضر در آن ماجرا باشند و قطعه‌هایی از قصه که ما را مانند یک پازل به هدف نهایی برساند.

ولی نژاد گفت: در نوشتن رمان هم باید کشش‌ها و جذابیت‌ها رعایت شود تا با چالش‌ها و گره‌ها مخاطب را به دنبال خودش بکشد. بر اساس مستنداتی که جست‌وجو شد، شخصیت‌هایی را طراحی کردم و قطعه‌هایی از قصه که ما را به هدف نهایی برساند و قصه به این شکل رقم خورد.