سند تاریخی: نامه‌ منتشرنشده‌ بنی‌صدر به خمینی چند روز پس از ورود او به پاریس - Gooya News

فیروزه بنی‌صدر - ویژه خبرنامه گویا

سند زیر نامه‌ی منتشرنشده‌ای است از آقای بنی‌صدر به آقای خمینی که چند روز پس از ورود آقای خمینی به پاریس به او داده شده است. این نامه حاوی ۱۹ مسأله درباره‌ی انقلاب و آینده‌ی آن است که از نگرانی‌های آقای بنی‌صدر نسبت به خطراتی که انقلاب ۱۳۵۷ را تهدید می‌کردند خبر می‌دهد.

در این نامه آقای بنی‌صدر پرسش‌هایی را که آن زمان در غرب درباره‌ی انقلاب مطرح بودند شرح می‌کند و از این رهگذر نسبت به خطر بازسازی استبداد به نام دین، ابهام در جایگاه روحانیت پس از انقلاب، نبودِ برنامه‌ی رهبری، از جمله در بعد اقتصادی، مسائل زنان و اقلیت‌های دینی هشدار می‌دهد. برای مثال در بخشی از نامه می‌نویسد: «مسئله جلوگیری از تکرار رژیم‌های موجود است. در کشورهائی که جنبش‌هایشان برنامه‌ی عمل و سازمان و اسباب دیگر همه را داشتند، بعد از چندی در بهمان پاشنه قدیم چرخید، در ایران که مخالفان را جوی از ابهام فراگرفته است، فردا بهتر از امروز نمی‌شود» و یا در جای دیگر نامه می‌گوید: «یکی دیگر از مسائل که فراوان طرح می‌شود اینست که روحانیت همان تناقض نظری را در رفتار عملی نیز نشان می‌دهد: می‌خواهد سلطنت کند بدون آنکه تاج بر سر گذارد. همین شعار که «خمینی شاه ماست» انعکاسی از این تناقض در رفتار است. تا این زمان هیچکدام از مراجع نگفته‌اند جای مراجع و جای علما در جامعه امروز و فردا کجا است؟ رابطه دین و سیاست چیست؟ و نقش رهبری مذهبی در قبال حکومت و جامعه چیست؟»
متأسفانه تاریخ نگارش نامه در آن ذکر نشده است اما در متن به مقاله‌ی لوموند مورخ به پنجم اکتبر ۱۹۷۸ برابر با ۱۳ مهر ۱۳۵۷ اشاره شده است. آقای خمینی، یک روز بعد، یعنی ۶ اکتبر ۱۹۷۸ برابر با ۱۴ مهر ۱۳۵۷ وارد پاریس می‌شود و این نامه در همان روزهای اول ورودش به پاریس به وی داده شده است. آقای بنی‌صدر در مصاحبه‌هایش بارها به این نامه اشاره کرده است و گفته است که آن را ۳ روز بعد از ورود آقای خمینی به او داده است. البته او در مصاحبه‌های گوناگون از طرح ۲۰ مسأله سخن گفته است و این‌که مسأله‌ی بیستم درباره‌ی عفو عمومی بوده است. در نامه‌ای که کپی آن در دست ماست این مسأله نیامده است. آقای بنی‌صدر در ابتدای این نامه پیشنهاد کرده است که در صورت لزوم خود به پرسش‌های مطرح شده جداگانه پاسخ دهد. با وجود این‌که او در این نامه به برخی از این پرسش‌ها پاسخ داده است و موضع خود را مشخص کرده است، اما متنِ حاوی پاسخ‌های جداگانه‌اش در اختیار نیست و این امکان وجود دارد که مسأله‌ی بیستم یعنی «عفو عمومی» در این پاسخ‌ها طرح شده باشد. از سوی دیگر، جواب آقای خمینی به این پرسش‌ها را می‌توان در میان پاسخ‌هایی که او به سؤالات متعدد خبرنگاران در نوفل لوشاتو داده است یافت. اصل این نامه که تا کنون در دسترس نبود و به تازگی به دست من رسیده در زیر آمده است.