عوامل اصلی گرمایش جهانی چیست؟/ نقش گاز متان در ایجاد گرما

شورای بین الدولی تغییرات آب و هوایی به چهار عامل موثر بر گرمایش جهانی اشاره می‌کند و بر اساس برخی مطالعات انجام شده تاثیر متان در ایجاد گرما بیش از ۳۶ درصد بیشتر از دی اکسیدکربن است.

به گزارش ایسنا  مسأله افزایش مستمر درجه حرارت به یکی از مسایل اصلی مورد توجه مسئولان محیط زیست و پایگاه های پایش جوی و اقتصاد دانان حتی سیاستمداران تبدیل شده است و هر بار که این مساله مطرح شود انگشت اتهام به‌طور مستقیم متوجه گاز دی اکسید کربن می‌شود که به عنوان نخستین و اصلی‌ترین متهم عامل افزایش متوسط حرارت کره زمین از سوی متخصصان مطرح می‌شود اما باید به متهمی دیگر در این ارتباط اشاره کنیم که با وجودی که نقش آن در افزایش متوسط درجه حرارت جهان مشهود است اما کمتر درباره آن گفته شده است. این متهم گاز متان یا به گفته خیلی‌ها گاز باتلاق‌ها است.

متان گازی است که در حالت پاکی بی‌رنگ و بی‌بو است. از هوا سبک‌تر است و یکی از گازهای ناچیز در جو زمین به شمار می‌رود و نسبت آن ۰.۰۰۰۱۵ درصد از کل حجم هوا است.

متان در هوا اشتعال‌پذیر است و شعله‌ای سوزان و نوری شدید دارد و ماده اصلی تشکیل دهنده گاز طبیعی است و به‌طور متوسط حدود ۷۵ درصد آن را تشکیل می‌دهد و این میزان در برخی میادین گاز طبیعی تا ۹۹ درصد هم می‌رسد.

متان بخش عظیمی از گازهای متصاعد از چاه‌های نفت است که از میادین نفتی و میادین گاز طبیعی به داخل پوسته زمین رسوب می‌کند و در خلال عملیات استخراج زغال سنگ از معادن و یا فرایند تولید آن نشت می‌کند. از ایستگاه‌های تصفیه آب و پالایشگاه‌های تصفیه نفت و فرآورده‌های نفتی نیز قابل نشت و انتشار است.

متان به عنوان عنصر اصلی تشکیل دهنده گاز طبیعی یکی از مهم ترین مواد خامی است که با توجه به کاربردش در تولید بخش عمده‌ای از الفین استیلن، سیانید، نیتروژن آمونیاک، الکل و برخی گازهای صنعتی از اهمیت زیادی برخوردار است. می‌توان از گاز طبیعی به عنوان منبع متان در فرآیندهایی که متان به عنوان ماده خام کاربرد دارد، استفاده کرد و بدین ترتیب نیازی به استخراج و خالص‌سازی متان از گاز طبیعی نیست.

بیشتر گازهای طبیعی مانند گاز زغال و گازهای روشنایی حاوی مقدار زیادی متان هستند و این گاز ساده‌ترین ترکیبات هیدروکربونیک به شمار می‌رود چرا که از یک اتم کربن و چهار اتم هیدروژن تشکیل شده است.  

متان و پدیده تأثیر گلخانه ای

با وجود آنکه غلظت متان در جو کمتر از غلظت دی اکسید کربن از حیث مقدار است اما غیر ممکن است که از اهمیت و نقش آن در بروز پدیده گلخانه‌ای و مشکلات ناشی از افزایش درجه حرارت در جهان غافل شد. این امر به دو عامل باز می‌گردد؛ نخستین و مهم‌ترین آن این است که خواص تابشی متان پویایی هر مولکول از مولکوهایش را در جذب حرارت تابشی تا چندین مرتبه بالاتر از فعالیت دی اکسید کربن قرار می دهد. بر اساس برآورد محققان R. A. Houghton و .. M Woodwell. این مقدار به ۲۰ مرتبه بیشتر و در تحقیقات IS Isaksen و همکاران این مقدار به ۱۰ مرتبه بیشتر می‌رسد. براساس الگوی ریاضی amnes Hansen و serge Labedent اهمیت متان به عنوان دلیل افزایش دمای جهان ۲۵ درصد از اهمیت دی اکسید کربن بیشتر است اما در حال حاضر coln Gabbin اظهار می‌دارد که تاثیر متان در ایجاد گرما بیش از ۳۶ درصد بیشتر از تاثیر افزایش دی اکسیدکربن است.

درباره آثار مترتب بر پدیده تاثیر گلخانه ای نتایج تحقیقات شورای مشورتی دولتی تغییرات اقلیمی نشان می‌دهد که این تغییرات در متوسط درجه حرارت جهان به نسبت بخار آب زیاد است. پیش‌بینی می‌شود که میانگین افزایش درجه حرارت جهان بین نیم تا ۵ درجه سانتیگراد در هر ۱۰ سال نوسان داشته باشد و به خاطر این افزایش بروز تغییرات و افزایش حرارت آب دریاها و اقیانوس‌ها نیز با انتشار گرما در طی فصل تابستان در مناطق واقع در عرضهای شمالی بالاتر مشاهده خواهد شد.

گزارش شورای بین الدولی تغییرات آب و هوایی موارد زیر را مهمترین عوامل گرمایش جهانی هستند:
۱- منابع نشت دی اکسیدکربن و متان و منابع جذب این دو گازدر جو زمین

۲- نقش موثر ابرها در تغییرات آب و هوایی

۳- نقش اقیانوسها در ایجاد تغییرات آب و هوایی

۴- کوه‌های یخی قطب که شناور بودن و ذوب شدن آن‌ها در افزایش سطح دریا موثر است.

به گزارش سازمان حفاظت محیط زیست، برخی دانشمندان معتقدند که ممکن است کنترل مقدار آب در خاک کشاورزی از نشت متان در جو بکاهد، چنانچه کنترل نشت متان ناشی از معادن زغال سنگ و خطوط گاز به کاهش غلظت متان در هوا نیز کمک کرده است.

انتهای پیام