کلان مسائل استان زنجان / هزینه انتقال شهرک روی زنجان ۲۵ هزار میلیارد تومان است+فیلم

به گزارش خبرنگار گروه استان‌ها خبرگزاری دانشجو، در پنجاه و پنجمین برنامه دادستان مسائل زیست محیطی شرکت‌های حاضر در شهرک روی زنجان و واحد‌های سرب با حضور مریم باقری معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان زنجان، سیروس میانجی دبیر انجمن سرب و روی ایران و علیرضا جراحی دبیر قرارگاه احمدی روشن بسیج دانشجویی این استان مورد بررسی قرار گرفت.

سرب و روی کلان مسئله استان زنجان
جراحی دبیر قرارگاه احمدی روشن استان زنجان در این برنامه گفت: سرب و روی کلان مسئله استان زنجان و شهر زنجان است. در این حوزه یکی از مسائلی که دو ماه پیش مطرح شده بود، بحث کارگران سرب و روی و موضوع  سختی کار و حقوق و مزایاشان بود. بحث دیگر، آلودگی زیست محیطی مجموعه سرب و روی است.

وی افزود: مسئله بعدی بحث آلودگی ناشی از پسماند‌های سرب و روی برای شهر زنجان است. یکی دیگر از موضوعات، مسئولیت اجتماعی صنعت سرب و روی برای استان زنجان است که کمتر به آن اشاره شده است. مسئولیت اجتماعی یک سری فاکتور‌هایی با خود دارد از جمله عدم آلودگی محیط زیست، سرمایه به محیط محلی و ... است.

جراحی ادامه داد: ما در زنجان ذیل مسئولیت اجتماعی کارخانه‌ها شاهد فعالیت مجموعه سرب و روی در حوزه سلامت، آموزش و ورزش نیستیم. البته استان‌هایی را داریم که در این بحث CSR پیش رو هستند از جمله ذوب آهن و فولاد مبارکه و یا مس رفسنجان که در محیط محلی خودشان مسئولیت اجتماعی را تا حدودی رعایت کرده‌اند. البته ما میانگین فعالیت واحد‌های صنعتی‌مان در این حوزه از میانگین جهانی پایین‌تر است.

وی مطرح کرد: خواسته اول ما این است که مطالبه جدی و هماهنگی در بین مردم در این خصوص شکل بگیرد. ما امیدواریم علاوه بر جابجایی کارخانه‌های سرب و روی به واسطه آلودگی هوا و زمین، در بین مردم نیز مطالبه انجام مسئولیت اجتماعی این واحد‌های صنعتی شکل بگیرد.

در ادامه این برنامه خانم مریم باقری  معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست استان زنجان گفت: شهرک صنعتی روی زنجان از نظر موقعیتی به واسطه تصمیمیاتی که در سال ۱۳۷۳ گرفته شده، درون حریم شهر زنجان و ۵ کیلومتری آن قرار گرفته است. از نظر محیط زیستی واحد‌های شهرک صنعتی روی، محل مناسبی برای فعالیت در حریم شهر نیستند و به لحاظ فرایندی و ماهیت تولیدی و تکنولوژی مورد استفاده با آلودگی همراه هستند.

وی افزود: از جمله اقدامات محیط زیست در این حوزه، بحث پایش و رصد روزانه و شبانه است. همچنین شروع محدودسازی  انتقال پسماند در همجوار آن از سال ۱۴۰۰ و با لندفیل جدید ایجاد شده را داشته‌ایم. اکنون در محل لندفیل فعلی هیچ جابجایی پسماندی وجود ندارد.

وی ادامه داد: یکی دیگر از اقدامات نظارتی ما پیگیری برای راه‌اندازی سیستم تصفیه فاضلاب شهرک صنعتی روی بود که پس از سال‌ها به مرحله بهره برداری رسیده است. البته این تمام آنچه مدنظر ما بوده نیست، اما اقدامی برای کنترل فاضلاب شهرک‌های صنعتی روی است. از اقدامات مثبت دیگر ما در این حوزه که در جلسات با مقام آلی استان به نتیجه رسیده موضوع اعمال محدودیت صدور مجوز و یا توسعه واحد‌های صنعتی است.

باقری بیان کرد: از دیگر عملکرد‌های ما مدیریت مسیل‌ها و کنترل واحد‌های صنعتی در حوزه نصب سیستم‌های کنترل آلودگی هوا است. از چندین واحد صنعتی طرح شکایت شده به لحاظ آلودگی و به محاکم قضایی معرفی شده‌اند. یکی دیگر از اقدامات ما قرار دادن صنایع این شهرک در لیست صنایع آلاینده است. اقدامات محیط زیست به این صورت است که هر واحد صنعتی را مورد پایش قرار می‌دهد، اما ما در اینجا یک اثر تجمعی را از ۷۰ واحد صنعتی روی داریم.  
وی اظهار کرد: در حوزه فرایند‌های تولیدی نیز در بخش‌های کوره‌های ذوب، الکترولیز (میز‌های اسیدی) و پراکنشش ذرات و ریزگرد‌ها را در این واحد‌ها داریم.

معاون محیط زیست انسانی اداره کل محیط زیست زنجان گفت: به دلیل اثر تجمعی که این واحد‌ها دارند در حوزه آلودگی هوا و آب و زمین یکی از سیاست‌هایی که در استان و سازمان ما وجود دارد موضوع جابجایی واحد‌های شهرک است. به دنبال مکان یابی جدیدی برای شهرک هستیم با وجود گذشته سه دهه از فعالیت این واحدها سیستم‌های کارکردی و تجهیزاتی که دارند به مرحله فرسودگی رسیده است و اگر قصد تغییر این تجهیزات را دارند بهتر است در محل جدیدی این اتفاق انجام شود. این مطالبه مردم ما است.

سه خروجی جامد، مایع و گاز شهرک آلایندگی ندارد/ آلایندگی مجاز داریم
در ادامه این جلسه سیروس میانجی دبیر انجمن سرب و روی ایران اظهار کرد: هر فعالیت اقتصادی در بخش تولید و خدمات یک تبعاتی دارد از یک رستوران ساده تا یک کارخانه فولاد یا در بخش کشاورزی، صنعت و یا نفت باید تولید را انجام داد. در بحث نفت اگر خام بفروشیم که باعث اعتراض می‌شود و اگر بخواهیم فرآورده‌های ان را داشته باشیم نیز گفته می‌شود که آلایندگی دارد. بنابر این در بخش تولید ناچاریم مدیریت کنیم تا طبق تعریف‌هایی که محیط زیست دارد از حد آلایندگی بالا نرود.

وی ادامه داد: صنعت سرب و روی هم که یک صنعت کلیدی کشور ما است. ما تا سال ۷۰ وارد کننده سرب و روی بودیم و این خلاقیتی بوده که توسط دولت شروع شده و بعد بخش خصوصی آن را ادامه داده است. ما اصلا کارخانه واحد تولید سرب در شهرک روی نداریم و تولید آنجا روی و فرآورده آن است. تولید سرب در استان در سه کارخانه انجام می‌شود.

وی افزود: در مورد واحد‌های روی ما اصلا خروجی گاز نداریم به غیر از واحد تولید شمش که ورق تبدیل به شمش می‌شود و هفته‌ای دو روز فرایند احتراق آن در کوره‌ها انجام می‌شود. البته تمهیداتی اندیشیده شده است تا در خروجی کوره آلایندگی به هوا وارد نشود. در مورد مایع همه گاز مصرفی این کارخانه‌ها بازچرخانی می‌شود و ما نمیخواهیم که این آب با وجود فلزات گرانبها به راحتی از دست برود.

میانجی تصریح کرد: در مورد جامد هم به محض اینکه کیک تولید می‌شود حاوی رطوبت است و با همین رطوبت به محل دپو تعیین شده توسط محیط زیست منتقل می‌شود. در مجموع واحد‌های تولیدی روی دارای آلایندگی که کنترل شده نباشد، نیست.

وی ادامه داد: در مورد کارگران نیز هر سه ماه و یا ۶ ماه کارگران پایش می‌شوند و بنده نیز، چون مدتی عضو هیئت مدیره کارخانه سرب و روی بودم و برخی از کارگران از اقوام ما بوده‌اند و طبق آنچه که دیده‌ام و بررسی کردیم شواهد مستقیمی مبنی بر اینکه شهرک روی اثراتی بر سلامتی دارد را پیدا نکردیم. اعتراض کارگران به شرایط سخت کاری است که مشکلاتشان حل شده است. در بحث میزان اشتغال ۳۵ واحد در شهرک روی است که واحد‌های مختلف شامل تولید قطعه، خدمات و ... می‌شود. خارج از شهرک نیز تعدادی واحد داریم که در کل مجموعا چیزی حدود ۵۰ واحد  سرب و روی می‌شود.

وی افزود: میزان اشتغال مستقیم این واحد‌ها ۱۲ هزار نفر و غیر مستقیم ۳۰ الی ۳۵ هزار نفر است. صادرات استان از محل صادرات شمش سرب و روی بوده و درآمد مالیاتی و گردش اقتصادی استان نیز در این حوزه بوده است.

انجام مسئولیت اجتماعی در بیمارستان ولی عصر زنجان
دبیر انجمن سرب و روی ایران در پاسخ به جراحی گفت: در بحث فعالیت‌های اجتماعی نیز بنده خودم در حوادثی، چون سیل کمک‌های شده است. در ایام کرونا تجهیز یکی از بخش‌های بیمارستان، ولی عصر  به پول آن موقع نزدیک یک و نیم میلیارد سرمایه گذاری کردند. ما خیلی در بحث مسئولیت اجتماعی این موضوعات را مطرح نکردیم، اما چندین خانواده را واحد‌های ما کمک و مدیریت می‌کنند. خیریه‌ای مربوط به فرزندان بی سرپرست است که خیلی از واحد‌ها کمک کرده‌اند.

وی ادامه داد: در بحث ورزش هم خیلی از واحد‌ها تیم داری می‌کنند. ولی به صورت کلان شما شرکت‌های سرب و روی را با مس رفسنجان و شرکت‌های بزرگ فولاد مقایسه نکنید که درآمد یک واحد ما در سال به اندازه درآمد یک ماه شرکت‌های فولادی است. آن‌ها اکثرا دولتی هستند.

فرایندهای تولید از جمله میزهای اسیدی آلودگی دارد/پایش خاک اطراف شهرک در دست بررسی است
مریم باقری معاون محیط زیست انسانی اداره محیط زیست استان زنجان در پاسخ به سخنان میانجی گفت: آقای میانجی می‌گویند ما آلودگی هوا نداریم. آیا مدیریتی در حوزه میز‌های اسیدی که در واحد‌های الکترولیز هستند به جز چند واحد اتفاق افتاده است؟  ما در بخش آهم زنی این واحد‌ها و کوره‌های ذوب آلودگی داریم. هر چند که مجهز به سیستم‌های رفع آلودگی باشند، اما حتی در حد یک شک برق الکتریکی که یکی از قسمت‌ها از سیستم خارج شود و یا دچار پارگی باشند سیستم‌های رفع فیلتر اثرات خود را خواهند داشتو به علاوه اینکه ما بایستی اثر تجمعی را لحاظ کنین و فقط تک تک واحد‌ها محل بحث ما نیست. وقتی ۷۰ واحد فرآوری روی داریم نمیتوانیم بگوییم که ما آلودگی ایجاد نکرده‌ایم.

وی افزود: ماهیت واحد‌های روی با آلودگی در حوزه هوا، خاک و پسماند است. بنده تاکید می‌کنم که ما پایش خاک منطقه را در دست بررسی داریم و تا یک یا دو ماه آینده نتایج آن را اعلام خواهیم کرد. اینکه بیایم تاکید کنیم که هیچ آلودگی در این واحد‌ها وجود ندارد دور از انتظار است. یک روزی واحد فرآوری روی به لحاظ وجود معادن مزیتی برای استان بود، ولی اکنون این از مزیت خارج شده است. اکنون عمده مواد مصرفی ما از خارج استان تامین می‌شود و ۹۰ درصد آن تبدیل به پسماند می‌شود.

9 میلیون تن پسماند ایجاد شده از شهرک روی

وی ادامه داد: حجم پسماند ایجاد شده از این واحد‌ها ۹ میلیون تن بوده است. پرشدن لندفیل فعلی نیز این موضوع را به خوبی  نشان می‌دهد. واحد‌های صنعتی در حال تولید با ظرفیت بالاتر و ایجاد پسماند بیشتر هستند.

باقری مطرح کرد: در حوزه آلودگی خاک و مسیل‌ها هم آنچه که تایید کننده است مطالعات نهایی خواهد بود. در چند ماه گذشته معاون سازمان محیط زیست دو بار به شهرک روی آمده اند و این نشان دهنده آن است که گلایه‌های مردم ما به سازمان محیط  زیست کشیده شده است و دغدغه‌ای برای سازمان ما در مرکز است.

در ادامه این برنامه سیروس میانجی دبیر انجمن سرب و روی ایران در پاسخ به اظهارات باقری گفت: اینکه مسئولین محیط زیست کشور از واحد‌های روی بازدید کرده‌اند به دلیل گزارسات همشهری‌های ما است که آن‌ها را نگران کرده است. مستند عرض می‌کنم، رشته بنده متالوژی است و چندین سال است که در این حوزه فعالیت دارم و نمیخواهم خلاف واقع مطرح کنم.

کوره‌ها فیلتر دارند/ مردم را نگران نکنید
وی افزود: ببینید تا زمانی که خاک وارد می‌شود و مرحله خردایش انجام می‌گیرد، یک گردو غباری دارد که قابلیت آن است. بعد از آن وارد مرحله محلول سازی می‌شود و دیگر آنجا بخار نداریم. تنها بخاری که داریم در میز اسیدی است که نتیجه اضافه کردن اسید سولفوریک است و فقط در خود محیط سوله این اتفاق انجام می‌گیرد. همه کارگرانی که آنجا حضور دارند ماسک می‌زنند.

وی ادامه داد: در خصوص کوره‌ها هم که فیلتر دارند و دودی که خارج می‌شود، جمع آوری شده و حالا ممکن است یک لحظه و یا یک ساعت یا دو ساعت روی که وارد هوا می‌شود را با خود دارد. بنده نگفتم که آلایندگی نداریم، بلکه آلایندگی در حد مجاز است. از هر  پزشکی بپرسید روی در حد مجاز آن برای بدن مضر نیست.

میانجی بیان کرد: در بحث آب هم همه جمع آوری می‌شود و به خط تولید باز می‌گردد. جامد‌ها هم به محض اینکه تولید می‌شود در محل دپو می‌رود. البته آن جامدات قبلی که بحث آن جدا است و روی آن‌ها مالچ پاشی شده و هیچ آلایندگی ندارد.

وی تصریح کرد: مردم را نگران نکنید و آرامش مردم را به هم نریزید. اینکه معاون محیط زیست کشور دو بار به اینجا سفر می‌کند به دلیل گزارشات همکاران ما در استانداری و محیط زیست است؛ که آن‌ها را نگران می‌کند. بنده وقتی هیئت مدیره سرب  و روی بودم از چندین شرکت معتبر و معتمد محیط زیست خواستم و گفتند که میزان عناصر سنگین در آنجا فقط زیر دپو‌ها به اندازه ۳۰ سانتی متر بود. در فاصله ۲۰۰ متری این اندازه بوده و هر چه فاصله بیشتر شد این مقدار دیگر وجود نداشت.

دبیر انجمن سرب و روی ایران اعلام کرد: الان پایشی اطراف شهرک صنعتی انجام می‌شود که اگر ازمایشگاه معتبر باشد هر نتیجه‌ای که بدست آید ما آن را قبول داریم.

برآورد مالی جابجایی 25 هزار میلیارد تومانی/ مشوق مالی نیاز است
وی در خصوص جابجایی شهرک گفت: در مورد جابجایی هم باید گفت که این شهرک، در ابتدا شهرک سنگ بوده و واحد‌های کوچکی که ان موقع فعالیت داشتند، در آنجا جمع شده‌اند. اینکه ما بخواهیم این واحد‌ها را جابجا کنیم با یک مصاحبه و یا بخشنامه و دستور العمل افتاق نخواهد افتاد. برای آن باید مشوق‌هایی در نظر گرفته شود.

وی افزود: آنجا، چون محیط محیطی اسیدی است تجهیزات بروز می‌شود و اینگونه نیست که هر سال دو بار لوله کشی و سیستم خودش را بروز نکند. ببینید در صنعت خودرو جمع آوری یعنی جابجایی، ولی در صنعت روی و صنایع شیمیایی جمع آوری یعنی نابودی شرکت.  به نظر بنده می‌توان یک محلی را در نظر گرفت برای جابجایی، ولی حتما مشوق‌هایی را بایستی پیش بینی کرد.

میانجی درباره براورد مالی جابجایی شهرک اظهار کرد: برآورد مالی ما این است که حدود ۲۵ هزار میلیارد به قیمت روز در آنجا سرمایه گذاری انجام شده است. این پول را از کجا باید بیاوریم.

وی در پایان مطرح کرد: ما حتی اگر بخواهیم وام هم بدهیم نه وام بلاعوض، این در توان اعتبارات دولتی نیست؛ بنابراین پیشنهاد اخر بنده این است که یک کارگروهی تشکیل شود و ما هم به عنوان نماینده واحد‌های تولیدی در ان باشیم و محیط زیست هم حضور داشته باشد و برای این یک فرایندی را برنامه ریزی کنیم و  برای جابجایی هم یک سری مشوق‌هایی را در نظر بگیریم. در بحث جابجایی شرکت ملی سرب و روی نیز پینهاداتی به این شکل مصوب شده بود که دیگر نشد آن را به نتیجه رساند.

مریم باقری معاون محیط زیست انسانی اداره محیط زیست استان زنجان در پایان گفت: ما هم به عنوان یک زنجانی به دنبال آن هستیم که آنچه مطلوب استان است در حوزه اقتصاد، اشتغال و صنعت برای مردم اتفاق بیفتد و  ما هم تلاش مان این خواهد بود که هم در حوزه اشتغال  کمک کنیم و از طرف دیگر تلاش این است که به دغدغه‌های محیط زیستی مردم پاسخ دهیم و منتظر نتایج آزمایشات خواهیم بود.

انتقادات دبیر قرارگاه احمدی روشن به انجمن سرب و روی و محیط زیست
در ادامه برنامه علیرضا جراحی دبیر قرارگاه احمدی روشن استان زنجان از سازمان محیط زیست و انجمن سرب و روی ایران انتقاداتی داشت.

وی خطاب به باقری گفت:  خانم باقری چرا میفرمایید ما داریم پایش می‌کنیم؟ شما به عنوان یک دستگاه نظارتی و مجموعه‌ای که نگاه و اعتماد مردم به شما است به عنوان یک نهاد حاکمیتی چرا  تا به امروز یکبار و به صورت مشخص اعلام نکرده‌اید که مجموعه سرب و روی آسیب زا است؟ مشخصا این را اعلام نکرده‌اید. یکبار این را مشخصا اعلام کنید.

جراحی خطاب به میانجی بیان کرد: جناب اقای مهندس میانجی  در بحث کارگران که گفتید  هیچ مشکلی از ندارند و آزمایشات مستند است. ما دو ماه پیش شاهد تجمع کارگران بودیم. اگر قرار است سختی کار بگیرند، دلیل آن چیست؟

وی ادامه داد: این اظهر من الشمس است که آلودگی وجود دارد حالا در خصوص مجاز و یا غیرمجاز بودن آن اختلافاتی مطرح است. در بحث مسئولیت اجتماعی هم اگر فولاد رتبه یک استان اصفهان است، سرب و روی هم رتبه یک استان زنجان است.

وی افزود: در خصوص بیمارستان هم نمیتوان ان را نمونه بارز مسئولیت اجتماعی دانست. یک تلاشی شود تا دانشجویان اقتصادی در بحث مسئولیت اجتماعی یک کار تحقیقاتی را انجام دهند و در این موضوع به نتایج بهتری برسیم.

دبیر قرارگاه احمدی روشن استان زنجان درباره این مطالبه مردمی مطرح کرد: در زمینه آلودگی هم، این مربوط به این دولت و دولت قبل نیست و یک خواسته کاملا مردمی است و در واقع مسئله‌ای وجود دارد که همگی بحث می‌کنند.

وی در پایان گفت: دغدغه و دردی که ما در این حوزه داریم مسئله عدم شفافیت است. محیط زیست و انجمن و مسئولین سرب و روی در این حوزه شفاف عمل نمی‌کنند.

بررسی شهرک روی و شرکت‌های سرب زنجان در سه محور اشتغال، صادرات و مسائل زیست محیطی در این برنامه انجام شد، در ادامه پیگیری‌های قبلی خبرگزاری دانشجو در حوزه مطالبات کارگری و دغدغه‌های مردمی در برنامه دادستان مطرح شد. همچنین برای حل این موضوع طی یک فرایند شفاف از مسئولین استان زنجان دعوت می‌کنیم تا در برنامه‌های اتی خبرگزاری دانشجو حضور پیدا کنند تا آخرین نتایج پیگیری‌ها به سمع و نظر مردم برسد.