ربیعی: آنچه در احمد مهم است آتش به اختیاری شهید کاظمی است

امیررضا مافی میزبان برنامه ابتدا بیان کرد: در اولین بخش برنامه امشب انیمیشن «ببعی قهرمان» معرفی می‌شود و بعدتر به فیلم‌های «احمد»، «پرویزخان» و «شور عاشقی» می‌پردازیم. این آخرین روز جشنواره ۴۲ فیلم فجر برای اهالی رسانه است.

بخش اول برنامه به نقدوبررسی انیمیشن سینمایی «ببعی قهرمان» با حضور حسین صفارزادگان و میثم حسینی کارگردانان اثر اختصاص داشت.

حسین صفارزادگان ابتدا عنوان کرد: پروژه «ببعی قهرمان» از مجموعه تلویزیونی پخش شده توسط شبکه پویا شروع شد. این مجموعه چهار تا پنج سال روی آنتن خوش درخشید؛ در نتیجه باتوجه به اقبال از این اثر، مجموعه تصمیم گرفت سینمایی پروژه را بسازد و نسل جدید را با عنوان «ببعی قهرمان» آشنا کند و بتواند ادامه‌دار این اسم باشد. بخشی از پروژه «ببعی قهرمان» تلاش تیم نویسنده و بخش دوم تلاش تیم تولید بوده و همه در تلاش بودند باهم همبستگی داشته باشند که کیفیت و محتوا را به نحو احسن به نمایش بگذارند.

این کارگردان ادامه داد: ما تلاش کردیم که خانواده «ببعی»، طبق مجموعه تلویزیونی حفظ شود. اما نیاز‌های پروژه به ما این اجازه را داد که کاراکتر‌های دیگر را اضافه کنیم تا مخاطب بزرگسال هم همراه فیلم شود.

صفارزادگان درباره عدم حضور «ببعی» در سال گذشته فجر مطرح کرد: تولید هیچوقت قابل پیش‌بینی نیست و این مساله در انیمیشن بیشتر دیده می‌شود. اتفاقات و نوسانات روی کاغذ درست است، اما در واقع آنگونه پیش نمی‌رود. سال گذشته هم می‌شد ورژن دیگر از «ببعی» را در جشنواره اکران کرد، اما نیاز دیدگاه خودمان برآورده نمی‌کرد و سعی کردیم با صبوری مراحل را به درستی طی کنیم.

میثم حسینی دیگر کارگردان انیمیشن بیان کرد: «ببعی» پروژه سختی بود؛ بیش از صد نفر، سه سال و اندی درگیر پروژه تولید بودیم. خوشحالیم که الان «ببعی» در جشنواره است و اینکه زحمات ما دیده می‌شود، برایمان شیرین است.

وی افزود: ما یک اصطلاح داریم که انیمیشن نقطه پایان ندارد و باید گذاشته شود؛ در واقع هرچقدر روی انیمیشن کار کنیم طبعا نتیجه بهتری دریافت خواهیم کرد. ما در اکران‌های عمومی خارج از جشنواره خوشبختانه بازخورد خوبی گرفتیم؛ کودکان به ویژه با موسیقی فیلم بسیار ارتباط گرفتند.

صفارزادگان درباره مهاجرت نخبگان انیمیشن عنوان کرد: رفت‌وآمد متخصصان هر رشته کاری، باعث رشد و مرتبه می‌شود. ما همین الان نیرو‌هایی داریم که در دیزنی و دیگر کمپانی‌های معروف انیمیشن‌سازی مشغول کارند و این بسیار افتخارآفرین است. از طرف دیگر این جای نگرانی دارد چرا که سبد خودمان خالی می‌شود. برای جلوگیری از این مساله راه دیگری به جز حمایت از صنعت انیمیشن وجود ندارد. تولید هم باید مستمر شود و هم سرمایه‌گذاری‌اش با توجه به تورم و به‌روز باشد.

حسینی نیز درباره این موضوع اظهار کرد: متاسفانه سرمایه‌گذاری در ایران به سمت تولید اثر می‌رود. من همواره گفته‌ام که سرمایه‌گذاری باید روی استودیو‌ها اتفاق بیفتد؛ وقتی این‌ها حمایت شوند چرخه تولیدی فراهم می‌شود و هر سال می‌توانند اثر تولید کنند و نیرو‌ها حفظ می‌شودند. 

بخش بعدی «نقد سینما» به گفتگو درباره فیلم «احمد» با حضور امیرعباس ربیعی نویسنده و کارگردان و رضا محبی‌نوری دیگر نویسنده اثر اختصاص داشت.

امیرعباس ربیعی ابتدا بیان کرد: من دربارا زندگی «شهید احمد کاظمی» پژوهش می‌کردم که مواجه شدم با این پاراگراف که ایشان طی بیست‌وچهار ساعت اولیه زلزله بم، ده‌هزار مجروح را برای امداد و نجات انتقال داده. بعد از پژوهش، به لحاظ مضمونی به نقطه‌ای رسیدم که احساس کردم گفتنش برای امروز لازم است.

وی ادامه داد: روایت تاریخ به شدت نیاز امروز هر جامعه‌ای است چرا که پدیده‌های تاریخی در حال تکرارند و ما با فهم تاریخ می‌توانیم در لحظه‌ها و مواجه‌ها با پدیده‌های روز درست ببینیم و تحلیل کنیم و واقعیت را از هپروت تفکیک کنیم. برای همین تاریخ همیشه برای من جذاب است.

این کارگردان اظهار کرد: اینکه «شهید احمد کاظمی» در زلزله بم چه کاری کرد یک طرف ماجراست، طرف دیگر ارتباط آن با زمان حال است. آنچه که مرا درگیر کرد این بود که یک مدیر فرمانده نیرو هوایی سپاه است، به محض متوجه شدن این حادثه، آتش به اختیار خود را به بم می‌رساند. در حالی که طبق سیستم و پروتکل می‌توانست به وزارت کشور اعلام کند چرا که روالش همین است. «شهید احمد کاظمی» اینکار را نمی‌کند و به آنجا می‌رود، چون مردمش را از خانواده‌اش عزیزتر می‌دانست و واقعا تشنه خدمت به مردم بود. نمی‌تواست درد مردم را ببیند و از دور نظارت و مدیریت کند. این تفکر پاشنه آشیل خیلی از مسایل حال حاضر حکمرانی و مسئولین ماست.

محبی نویسنده اثر عنوان کرد: زمانی که پروژه «احمد» از سمت امیرعباس ربیعی به من پیشنهاد شد، دو نکته خیلی مهم وجود داشت؛ یک تجربه روایت قصه‌های معاصر و دراماتیزه کردن آن، نکته دوم زندگی خود «شهید احمد کاظمی» که از بیست سالگی تا لحظه شهادت پر از درام و قهرمانی است؛ اینکه تنها ۲۴ ساعت از زندگی او روایت شود، کار سختی بود.

ربیعی درباره جلوه‌های ویژه فیلم مطرح کرد: ما در فرآیند تولید «احمد» سعی کردیم کاری را که «شهید احمد کاظمی» در بم انجام داد، این بار ما اجرا کنیم. او امر نشد را شدنی کرد؛ «محمد برادران» با همین روحیه پیش رفت. او برای اولین کاری کرد که در ایران انجام نشده؛ ما به سمت ساخت انسان‌هایی رفتیم که مخاطب متوجه انیمیشن آن نشده. بخش میدانی فیلم فقیر است و عظمت زلزله و جمعیت را مدیون «محمد برادران» هستیم.

وی درباره صدابرداری «احمد» گفت: ما در شرایط فرودگاهی و پرواز‌های متعدد توانستیم صدا‌ها را سر صحنه بگیریم. هرکسی فیلمنامه را می‌خواند و شرایط ما را می‌دید، می‌گفت که کار باید دوبله شود، اما این اتفاق برای ما نیافتاد.

محبی‌نوری درباره وفاداریش به حادثه بم بیان کرد: امیرعباس ربیعی پیش از این پروژه، دو سال درباره «شهید احمد کاظمی» تحقیق کرد. همچنین هفت هشت ماه درباره خود حادثه تحقیق و به منابع کتبی و شفاهی زیادی رجوع کردیم. بسیاری از ارجاعات ما از قاب مستند‌ها وعکس‌ها بود.

این نویسنده ادامه داد: مساله فیلم «احمد» مقایسه دانش و علم نیست، بحث «احمد» مساله‌شناسی است. «شهید احمد کاظمی» از عقلانیتی صحبت می‌کند که روی مردم تاثیرگذار دارد؛ او نماینده عقلانیت است. همه این اتفاقات به ما سطحی می‌دهد که علم امروز مدرن کارکرد ندارد و معرفت‌شناسی است که سنگ‌بنا است. مهمترین کار «شهید احمد کاظمی» در فیلم همسو ساختن جریان‌های محالف در راستای کمک به مردم است.

بخش بعدی برنامه «نقد سینما»، به گفتگو درباره فیلم «پرویزخان» با حضور علی ثقفی کارگردان و یاسین مسعودی یکی از بازیگران این فیلم اختصاص یافت.

علی ثقفی درباره «پرویزخان» بیان کرد: «پرویز دهداری» معرف حضور علاقه‌مندان به فوتبال است. من به دنبال فرصتی برای شناخته شدن افکار ایشان بودم و نتیجه‌اش شد «پرویزخان». فیلم سختی بود و من باید از سازمان اوج و پناهی و «سعید پورصمیمی» که حضورش در فیلم به تمام گروه انرژی می‌داد. من فکرش را نمی‌کردم که ایشان حضور در کار من را قبول کنند.

یاسین مسعودی، بازیگر فیلم مطرح کرد: من بیشتر کار جنگی کرده‌ام، اما «پرویزخان» از بازی جنگی برایم سخت‌تر داشت. من نقش زنده‌یاد «کریم باوی» را در فیلم بر عهده داشتم. طی تحقیقاتم در مرحله پیش‌تولید فیلم، متوجه مظلومیت او شدم و نسبت به او احساس دین کردم. برای همین بسیار برای نقشم زحمت کشیدم و امیدوارم از پس نقش برآمده باشم. همچنین باید گفت که اینکار دست‌آورد‌های زیادی برای من داشت و همکاری با «سعید پورصمیمی» افتخار بزرگی برای من بود؛ ایشان ایده‌های زیادی در نقش به من دادند.

کارگردان این اثر درباره بازسازی فوتبال در سینمای ایران عنوان کرد: فیلمنامه «پرویزخان» ۱۹ بار بازنویسی شد و این پروسه دو سال طول کشید. ما در سینمای ایران اصلا فوتبال ندیده بودیم و تا الان کسی فوتبال را بازسازی نکرده بود؛ ما تجربه پیشینی نداشتیم که به آن اکتفا کنیم و این کار ما را بسیار سخت کرده بود.

بخش بعدی «نقد سینما» به گفتگو درباره فیلم «شور عاشقی» با حضور داریوش یاری کارگردان اثر اختصاص داشت.

داریوش یاری در ابتدا عنوان کرد: به لطف پروردگار از روز‌های آغازین فیلمسازی من، زلفم گره خورده به زلف خاندان آل‌لله؛ الحمدلله در سینمایی که آسمانش پر از ستاره‌های رنگارنگ است فرصت بوده که در این فضا کار کنیم. من قصه «شور عاشقی» را بعد از تجربه زیسته‌ام به فضای سینما آوردم. باقی‌اش با تماشاگر.

یاری ادامه داد: ما سالهاست در ایام محرم و صفر می‌گوییم که چرا فیلم عاشورایی نداریم. «شور عاشقی» ادعایی ندارد، آنچه ما ساختیم درباره زمان اسارات حسین (ع) است؛ هرچند تاریخ درباره آن مقطع کمرنگ است، ما با همه بضاعت و شجاعتمان وارد میدان شدیم و این فیلم را ساختیم. امیدوارم «شور عاشقی» با اکرانش این ترس را از بین ببرد که فیلم‌های امام حسین (ع) امکان پخش ندارند.

در بخش پایانی «نقد سینما»، «محمدرضا مقدسیان» به برنامه پیوست تا جمع‌بندی جشنواره بپردازد.

مقدسیان ابتدا عنوان کرد: خوشحالی ویژه من همین میز برپا شده در «نقد سینما» است چرا که انواع نقد‌ها در جشنواره وجود داشت، اما آنچیزی که مبنا و ریشه است، همین مساله‌مندی بود. خوشحالم که سهم کوچکی در آن داشتم.

وی درباره جشنواره فجر ۴۲ گفت: من امسال مجموعه‌ای از فیلم‌ها را دیدم که تلاش کردند به موضوعات مختلف بپردازند و در واقع متنوع باشند. اما در نهایت این تنوع در حد عنوان باقی ماند. برای بخشی از آثار به لحاظ شکلی هزینه زیادی شد تا فیلم‌ها چشمگیر باشند، اما از بخش محتوا، فیلمنامه و بازیگر جا مانده بودند؛ بخش دیگر هم نه فرم و شکل و تکنیک داشتند و نه محتوا و فیلمنامه. باید گفت که ۹۰ درصد فیلمنامه‌ها در حد ایده دو خطی باقی می‌ماند و این خام‌دستی به همان مساله‌مندی برمی‌گردد؛ اینکه مساله چیست و چطور باید به زبان سینما آن را مطرح کرد؛ به جز فیلم «باغ کیانوش» که با فاصله اختلاف زیادی با دیگر فیلم‌ها داشت. من در بهترین حالت چهار پنج فیلم خوب در این جشنواره دیدم.

وی در پایان خاطرنشان کرد: این جشنواره اصلی‌ترین جشن فرهنگی ماست و باید همچنان برقرار باشد. اما‌ای کاش این مساله آسیب‌شناسی شود و به جای برگزاری تعداد زیادی جشنواره و پول پخش کردن در نهاد‌ها و ارگان‌ها، بتوان با تامل و مکث و شاید با هزینه کمتر، نتیجه بهتری حاصل گرفت.

منبع : فارس

باشگاه خبرنگاران جوان فرهنگی هنری جشنواره فجر