زایمان نیمی از زنان ایرانی با روش غیرطبیعی

به گزارش «تابناک»، قانون جوانی جمعیت با زایمان طبیعی و غیرطبیعی زنان هم کار دارد. در این قانون آمده که وزارت بهداشت باید در جهت افزایش زایمان طبیعی و کاهش سزارین مجموعه اقداماتی داشته باشد؛ از آموزش و فرهنگ‌سازی گرفته تا تعیین ممنوعیت پوشش بیمه. این در حالی‌ست که کشور با کمبود ۲۰ هزار نفری ماما مواجه است!

تجارت نیوز در گزارشی آورده است، بیش از دو سال از ابلاغ قانون جوانی جمعیت از سوی ابراهیم رئیسی، رئیس دولت سیزدهم به دستگاه‌های اجرایی می‌گذرد. قانونی که برای اجرا در سال ۱۴۰۱، ۱۲ هزار میلیارد تومان بودجه به خود اختصاص داد تا آمار ازدواج و فرزندآوری را در کشور افزایش دهد.

در این قانون علاوه‌بر امتیازات مختلف برای ازدواج و فرزندآوری، محدودیت‌ها و ممنوعیت‌هایی هم تدوین شده است. از جمله این محدودیت‌ها، جلوگیری از زایمان غیرطبیعی (به روش جراحی/ سزارین) است.

زایمان بیش از نیمی از زنان با روش غیرطبیعی

مرکز پژوهش‌های مجلس نیز در گزارشی که به تازگی منتشر کرده به آمار زایمان غیرطبیعی در ایران پرداخته و نوشته است که باید این آمار در کشور کاهش یابد.

در این گزارش آمده که سازمان بهداشت جهانی نرخ مطلوب زایمان غیرطبیعی در کشورها را ۱۰ تا ۱۵ درصد از کل زایمان‌های انجام شده طی یک سال پیشنهاد کرده است.

ازوی پژوهشی مجلس درباره وضعیت زایمان غیرطبیعی در ایران نوشته است که در کشور بیش از نیمی از زنان، نوزادان خود را به روش زایمان غیرطبیعی به دنیا می‌آورند.

در بخشی دیگری از این گزارش به دلایل روی آوردن به زایمان غیرطبیعی پرداخته شده است. در این گزارش آمده که افزایش میزان زایمان غیرطبیعی می‌تواند دلایل پزشکی و غیرپزشکی داشته باشد. عوامل فرهنگی-اجتماعی، نابرابری در دسترسی به خدمات بهداشتی، نگرانی از عوارض زایمان طبیعی به‌ویژه عوارض جنینی و ترس از زایمان طبیعی از جمله مهم‌ترین افزایش زایمان غیرطبیعی در کشورهای مختلف دنیا از جمله ایران است.

آمار زایمان غیرطبیعی در جهان

بر اساس مطالعات انجام‌گرفته، نرخ زایمان غیرطبیعی در سطح جهان از حدود ۷ درصد در سال ۱۹۹۰ به ۲۱ درصد در سال ۲۰۲۱ افزایش یافته است؛ یعنی به طور متوسط بیش از یک پنجم از کل زایمان‌ها.

در گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس آمده که با ادامه این روند، تا سال ۲۰۳۰ این شاخص به حدود ۲۹ درصد (حدود یک سوم از کل زایمان‌ها) خواهد رسید.

میزان زایمان‌های غیرطبیعی در ایران

بازوی پژوهشی مجلس نوشته است که میزان شاخص زایمان غیرطبیعی در ایران مانند سایر کشورهای دیگر طی سال‌های گذشته افزایش داشته است. به نحوی که از ۳۵ درصد در سال ۱۳۷۹ به حدود ۵۶ درصد در سال ۱۴۰۱ رسیده است. ایران در رده کشورهای دارای آمار بالای زایمان غیرطبیعی در جهان قرار دارد.

با توجه به آماری که مرکز پژوهش‌های مجلس داده، می‌توان گفت میزان زایمان غیرطبیعی (به روش جراحی/ سزارین) در ایران طی ۲۲ سال، ۲۱ درصد بیشتر شده است.

آنطور که مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته برنامه ترویج زایمان طبیعی در کشور سابقه حدود هشت ساله دارد. وزارت بهداشت ایران در پاسخ به روند رو به رشد آمار زایمان غیرطبیعی در ایران، به‌ویژه در سال ۱۳۹۲ (۵۶.۱ درصد از کل زایمان‌ها و معادل ۸۰۰ هزار مورد زایمان غیرطبیعی) برنامه ترویج زایمان طبیعی را با اهدافی از جمله کاهش زایمان غیرطبیعی به میزان ۱۰ درصد پایه در سال ۱۳۹۳، کاهش پرداخت از جیب مردم و افزایش انگیزه ارائه‌دهندگان خدمات زایمان از اردیبهشت سال ۱۳۹۳ شروع کرد.

در نتیجه برنامه وزارت بهداشت، تغییراتی در میزان زایمان‌های غیرطبیعی در کشور صورت گرفت. به‌گونه‌ای که در سال ۱۳۹۳ از مجموع یک میلیون و ۴۳۱ هزار و ۴۷۹ مورد زایمان صورت‌گرفته، ۴۸.۷ درصد زایمان‌ طبیعی و ۵۱.۳ درصد نیز زایمان غیرطبیعی بود. این میزان نسبت به سال ۱۳۹۲ حدود ۴ درصد کاهش داشت.

مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته است که افزایش زایمان طبیعی و کاهش زایمان غیرطبیعی در کشور تا سال ۱۳۹۸ با شیب کمتری ادامه داشت. اما از سال ۱۳۹۹ تاکنون دوباره روند افزایشی پیدا کرد.

کمبود ۲۰ هزار ماما در ایران

سوال اینجاست که دولت و مجلس محدودیت‌هایی برای زایمان غیرطبیعی ایجاد کرده‌اند، اما فکری به حال شبکه بهداشت و درمان، دسترسی زنان به سیستم بهداشت و درمان و حضور ماما در این شبکه بهاشتی نکرده‌اند. چگونه بر سلامتی مادران تاکید می‌شود، در حالی‌که بسیاری از بیمارستان‌ها با کمبود ماما مواجه هستند؟

بد نیست اظهارات مشاور وزیر بهداشت را یادآور شویم که به صراحت از کمبود ۲۰ هزار ماما در کشور گفت. شهریور امسال، شهلا خسروی، مشاور وزیر بهداشت به «ایسنا» گفت: «قانون جوانی جمعیت به صراحت اعلام کرده که به ازای هر دو مادر باردار، حداقل یک ماما فعال باشد. برآورد کرده‌ایم که حدود ۱۲ هزار ماما در بخش درمان و ۸ هزار ماما نیز برای بخش بهداشتی نیاز داریم.»

به نظر می‌رسد بیش از آنچه تامین زیرساخت، استخدام و نگهداشت نیرو متخصص و در نهایت تامین سلامت مادران مورد توجه باشد، کاهش آمارها مورد تاکید است.

مهاجرت ماماها از ایران

موضوع دیگر هم مهاجرت نیروی متخصص کادر درمان است. در کنار مهاجرت پزشکان، پرستاران، مهاجرت نیروی ماما هم موضوعی است که پیش از این رئیس شورای هماهنگی نظام پزشکی کشور پرداخت.

آنطور که خبرگزاری دولتی «ایرنا» گزارش داده، اردیبهشت امسال، منصور جعفری نمین، رئیس شورای هماهنگی نظام پزشکی کشور در همایش گرامیداشت روز جهانی ماما گفت: «سال گذشته بیش از ۸۰۰ ماما از ایران مهاجرت کردند. دولت و مجلس باید با تامین شغل، درآمد مناسب و ایجاد امنیت شغلی مانع از خروج از سرمایه‌های ملی شوند.»

نکته دیگر که بازوی پژوهشی مجلس به آن اشاره کرده، وضعیت بیمارستان‌هاست. در گزارش این مرکز آمده که نامناسب و غیراستاندارد بودن محیط بیمارستان یا زایشگاه، عدم رعایت استاندارد فضای فیزیکی به تعداد مادران در حال آمادگی، تجهیزات پیشرفته و قابل استفاده و... از جمله عوامل ترس مادران از زایمان طبیعی و افزایش تقاضای آنها برای انجام سزارین است.

با همه این تفاسیر در قانون جوانی جمعیت به صراحت در برخی مواد از جمله ماده ۴۵، ۴۶، ۴۷، ۴۸، ۴۹ و ۵۰ به ترویج زایمان طبیعی پرداخته است.