تئاتری که در مقابل تماشاگر گریم می‌شود/ بمباران تهران در دهه ۶۰

محمودرضا رحیمی کارگردان با سابقه تئاتر ایران که بعد از چند سال دوری از عرصه کارگردانی با نمایش «روزی روزگاری سمنگان» نوشته همسر خود نازنین گودرزیان به این عرصه بازمی‌گردد، درباره این تجربه به خبرنگار مهر گفت: سال ۹۶ آخرین تجربه کارگردانی‌ام را سپری کردم. البته در این فاصله از کارگردانی تئاتر دور نبودم زیرا در عرصه تدریس تئاتر به گونه‌ای عمل می‌کنم که هنرجویان در پایان دوره حتما باید به یک اجرا برسند. از این رو در آکادمی سمندریان طی سال‌های مختلف کارهای پایانی هنرجویان را به اجرا رساندیم.

وی درباره موضوع نمایش «روزی روزگاری سمنگان»، توضیح داد: «روزی روزگاری سمنگان» یک داستان خیلی کوتاه و درباره خاطرات نازنین گودرزیان در ارتباط با بمباران شهر تهران در دهه ۶۰ و دوران جنگ تحمیلی است. البته ما این داستان کوتاه را وسعت دادیم و انگاره‌های خودم را هم در اثر اضافه کردم.

رحیمی درباره مکان اجرای این اثر نمایشی، یادآور شد: ما در ابتدا «روزی روزگاری سمنگان» را برای اجرا به یک سالن ارایه دادیم ولی مشکلاتی پیش آمد و اجرای نمایش در آن سالن میسر نشد. خیلی اتفاقی به دلیل درخواستی که به مدیریت مجموعه تئاتر شهر ارایه داده بودم، به من اطلاع داده شد که یکی از نوبت‌های سالن چهارسو در سال جاری در اختیار گروه ما قرار گرفته است. چون ما حدود یک سال و نیم کار را تمرین کرده‌ایم، توانستیم برای اجرا در بهمن و اسفند سال جاری اقدام کنیم. کسی که اولین شب اجرای نمایش را ببیند گویی تماشاگر آخرین شب اجرا است و به لحاظ پختگی شب اول با شب آخر تفاوتی نخواهد داشت.

این کارگردان تئاتر با بیان این‌که «روزی روزگاری سمنگان» به صورت کارگاهی شکل گرفته است، افزود: معتقدم در کار کارگاهی، کارگردان فقط به رویاهای تمامی اعضای گروه نظم ‌می‌دهد. «روزی روزگاری سمنگان» از دل خواسته‌های بچه‌ها شکل گرفته است. در این نمایش خواسته‌ها و رویاهای بچه‌ها پرورش پیدا کردند و همه کاری را که انجام می‌دهیم، دوست داریم.

کارگردان نمایش‌های «اتوبوسی به نام هوس»، «ارکستر مردگان» و «چند کاپریس برای ویولون» درباره ویژگی‌های «روزی روزگاری سمنگان» در شکل کارگردانی اثر، تاکید کرد: امروزه می‌توان کارگردان‌های تئاتر را به چند دسته تقسیم کرد؛ کارگردان‌هایی که آنچه را دوست دارند روی صحنه می برند، کارگردان‌هایی که جهان مورد علاقه‌شان را روی صحنه می‌برند و کارگردان‌هایی که آنچه را فکر می‌کنند در پیرامون‌شان هست با جزییات روی صحنه می‌برند. من سعی کردم در گروه سوم قرار بگیرم.

رحیمی ادامه داد: برخی از بازیگران «روزی روزگاری سمنگان» نقش‌هایی را بازی می‌کنند که وجود خارجی داشته‌اند و برخی نقش‌ها را هم منطبق با محله‌های تهران و فضای آن‌ها در دهه ۶۰ شکل دادیم. کار درباره بمباران محله‌های تهران در دهه ۶۰ است و ما سعی کردیم آن زندگی و نفس و ارتباط مردم در آن دوران را به نمایش بگذاریم.

وی درباره طراحی صحنه این نمایش، اظهار کرد: طراحی صحنه ما ترکیبی است؛ هم چیزهایی را داریم که در واقعیت وجود دارد و هم چیزهایی را داریم که در ذهن ما وجود دارند. قسمتی از طراحی صحنه مانند محله‌های تهران واقعی است، البته با کمترین مواد این طراحی انجام شده است. همچنین در طراحی صحنه این اثر به چیزی که در ذهن‌مان نیز هست جامه عمل پوشانده‌ایم.

کارگردان «روزی روزگاری سمنگان» درباره روند تولید این اثر با توجه به شرایط اقتصادی موجود در جامعه و تئاتر ایران، تاکید کرد: چون شرایط مربوط به داشتن تهیه‌کننده را ندارم، فعلا با بزرگواری گروه جلو می‌رویم و امیدوارم این بزرگواری تا پایان اجرا ادامه داشته باشد. البته سعی می‌کنیم تئاترمان فضای همیشه فعال و برگرفته از کهن‌الگوی خانواده را داشته باشد. فضای عجیب و جالبی در کار وجود دارد و مانند چند خویشاوند در کنار هم هستیم. احساس می‌کنم دوباره به تئاتر دهه ۷۰ بازگشته‌ایم که کارهای مختلفی را کار کردم. در آن دوران فضای تئاتر و گروه‌ها عاشقانه بود.

رحیمی درباره گروه بازیگران این نمایش ادامه داد: در این نمایش همسرم نازنین گودرزیان، فاطمه محمدیان، بهرام سروری‌نژاد و همسرش ساغر مختاری، جواد صداقت و همسرش الهام ابنی، بهاره مشیری، رضا شیبانی به ایفای نقش می‌پردازند.

وی یادآور شد: در اجرای «روزی روزگاری سمنگان»، الاله بیگدلی در حین اجرا، گریم بازیگران را انجام می‌دهد تا مرور زمان به تماشاگر نشان داده شود.

نمایش «روزی روزگاری سمنگان» از ۲۵ بهمن تا ۱۰ اسفند ساعت ۱۸ در تالار چهارسوی مجموعه تئاتر شهر به صحنه می‌رود.

عکس از محمد نمازی است.