گفت‌وگو با آلنوش تریان مادرِ نجوم ایران در بهمن ۱۳۴۶/ یک سال شاگرد دختر مادام کوری بودم

گفت‌وگو با آلنوش تریان مادرِ نجوم ایران در بهمن ۱۳۴۶/ یک سال شاگرد دختر مادام کوری بودم
خبر آنلاین

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، در بهمن ۱۳۴۶ منصوره پیرنیا، خبرنگار «زن روز»، برای گفت‌وگو به سراغ آلنوش تُریان تنها زن ستاره‌شناس ایران، نخستین زن فیزیک‌دان ایرانی و رئیس وقت گروه تحقیقاتی فیزیک خورشید موسسه‌ی ژئوفیزیک دانشگاه تهران رفت. آن روزها گفته می‌شد که تریان چهل‌وچهارساله نزدیک‌ترین زن به خورشید است چون در تنها رصدخانه‌ی ایران بالای امیرآباد روی یکی از بلندترین تپه‌ها هر روز خورشید را رصد می‌کرد. گفتنی است تریان در ۱۵ شهریور ۱۳۵۸ به درخواست خود از دانشگاه تهران بازنشسته شد. ۲۷ سال بعد در ۲۶ تیر ۱۳۸۵ احمدی‌نژاد رئیس‌جمهور وقت طی مراسمی که به مناسبت سالروز ولادت حضرت فاطمه (ص) برگزار می‌شد از وی تقدیر کرد. در سال ۸۲ نیز به سفارش شبکه‌ی اول سیما فیلم مستندی با عنوان «سوی خورشید» از زندگی او تهیه شد. گزارش و گفت‌وگوی یادشده را به نقل از مجله‌ی زن روز (۲۸ بهمن ۱۳۴۶) در ادامه می‌خوانیم:

آلنوش چگونه زنی است؟

بلندبالا و باریک‌اندام است. زنی چهل‌وچهارساله که موهای خاکستری دارد. روی تپه‌ی کنار رصدخانه چند اتاق برایش بنا کرده‌اند. این‌جا اتاق کار اوست. کتاب‌هایی از علم نجوم و فیزیک خورشید اطراف او را پر کرده‌اند و تصاویری فراوان از خورشید به دیوار آویزان است. خورشیدِ نیم‌رخ، خورشیدِ تمام‌رخ. یک انسان نیرومند که تن به آفتاب گرم خورشید داده است. انسان از دیدار او احساس غرور می‌کند و به تواضع و فروتنی و سادگی‌اش آفرین می‌گوید. او چکمه‌های قهوه‌ای کوتاهی به پا داشت و لباسش بلند و دامن بافتنی قهوه‌ای رنگ بسیار ساده‌ای بود.

آلنوش تریان، اسم کوچکش در زبان ارمنی معنی «دختر موج» را می‌دهد. در یکی از کوچه‌های چهارراه عزیزخان متولد شده و پدرش مرحوم تریان نظامی بود و تا درجه‌ی سرتیپی رسید. عموما مشاغل مهمی داشت و قبل از فوت معاون بانک سپه بود، علاوه بر این دست به قلم داشت و نویسندگی می‌کرد.

«وارتو تریان» مادر آلنوش زنی است که ۵۰ سال قبل در سوئیس در رشته‌ی ادبیات تحصیل کرده و دو فرزند به دنیا آورد، پسرش مهندس معدن است و دخترش آلنوش استاد کرسی فیزیک ستاره دانشگاه تهران و یگانه زن ستاره‌شناس ایرانی.

وقتی وارد دفتر کار یا رصدخانه‌ی او شدیم بعد از تعارفات نگاهی از پنجره به بیرون انداخت و گفت: «امروز آفتاب خوبی داشتیم. تمام برف‌های روی تپه را آب کرد.» می‌دانستم که گفت‌وگوی من با زنی که درباره‌ی فیزیک خورشید مطالعه می‌کند از آفتاب شروع خواهد شد. دست‌هایش را رو به آفتاب گرفت و انگار که گرمای آن را احساس می‌کند گفت: «من این خورشید را مثل پسرم دوست می‌دارم.»

خندیدم و گفتم: «اما مثل این‌که خورشید زن است. حتی در داستان‌های مخصوص کودکان خورشید را خورشید خانم نامیده‌اند.» خیلی بلند خندید و گفت: «اما در زبان لاتن خورشید آقاست. اولین باری که کتابی به زبان لاتن به دست گرفتم و دیدم خورشید را آقا نوشته خیلی تعجب کردم. خارجی‌ها خورشید را آقا و ماه را خانم می‌دانند. مثل این‌که شعرای ما هم بدشان نمی‌آمده که ماه را خانم بدانند چون در بسیاری از اشعارشان زن زیبا را به ماه تشبیه کرده اند. به هر حال زن یا مرد بودن خورشید برای من فرقی ندارد. برای من خورشیدی دوست‌داشتنی است که مراکز فعال آن زیاد باشد. بعضی اوقات وقتی که می‌بینم مراکز فعال در خورشید زیاد شده از شادی روی پا بند نمی‌شوم.»

منبع خبر: خبر آنلاین

اخبار مرتبط: گفت‌وگو با آلنوش تریان مادرِ نجوم ایران در بهمن ۱۳۴۶/ یک سال شاگرد دختر مادام کوری بودم