افشای همکاری دانشگاه‌های آمریکا، بریتانیا و استرالیا با ایران برای توسعه فناوری پهپادها

این تحقیق مشترک را که به فناوری پهپادها مربوط می‌شود، «موسسه مهندسان برق و الکترونیک» در سال ۲۰۲۳ منتشر کردند و در آن پژوهش‌هایی در خصوص «استفاده از پهپادها در شبکه‌های بی‌سیم» انجام شده است. 

گاردین در این گزارش با چندین کارشناس امنیتی گفتگو کرده که بر اساس گفته‌های آنها این تحقیق مشترک  نمونه‌ای از اقداماتی معرفی شده که کاربرد مستقیم نظامی دارند. در این پژوهش تحقیقاتی در خصوص شرایطی که هواپیماهای بدون سرنشین در معرض پارازیت‌های مختل‌کننده قرار می‌گیرد انجام شده و بر اساس یافته‌های آن روش‌هایی برای برقراری ارتباط با پهپادها در چنین شرایطی پیشنهاد شده است. 

در گزارش روزنامه گاردین اشاره شده که برد و دقت پهپادهای ساخت ایران در نتیجه تجهیز آنها به دستگاه‌هایی است که در دانشگاه صنعتی شریف طراحی و ساخته شده است. در سالهای اخیر هواپیماهای بدون سرنشین ایران به ویژه در جنگ روسیه علیه اوکراین استفاده فراوانی داشته و افراد، شرکت‌ها و موسساتی که در توسعه و انتقال این پهپادها نقش داشته‌اند مورد تحریم آمریکا و کشورهای غربی قرار گرفته‌اند. 

دانشگاه صنعتی شریف که مشمول تحریم‌های اتحادیه اروپا و بریتانیا است این پژوهش را به صورت مشترک با محققان دانشگاه‌های ساوتهمپتون بریتانیا، نیو ساوت ولز استرالیا و هیوستون آمریکا انجام داده‌ است. همچنین  در میان موسساتی که حمایت مالی از این پروژه را برعهده داشته‌اند، نهادهایی چون شوراهای پژوهشی دارای حمایت دولت بریتانیا، اتحادیه اروپا، و استرالیا نیز دیده می‌شود.

گاردین در گزارش خود تاکید کرده که هیچ نشانه‌ای مبنی بر اینکه این پژوهش تحریم‌های بین‌المللی را نقض کرده و یا با آنها در تضاد باشد پیدا نکرده است. 

دولت‌های چندین کشور در سال‌های اخیر محدودیت‌هایی را در زمینه همکاری‌های دانشگاهی و تحقیقاتی با موسسات پژوهشی ایران در نظر گرفته‌اند. دولت بریتانیا  در ژوئن ۲۰۲۳ تحقیقی را درباره ادعای همکاری تعدادی از دانشگاه‌های بریتانیا با همتایان ایرانی در پژوهش‌های مربوط به طراحی و ساخت پهپادها آغاز کرد اما در نهایت شواهدی که نشان از همکاری موسسات بریتانیایی با ایران حکایت داشته باشد یافت نشد. 

• آژانس اطلاعات دفاعی آمریکا: حوثی‌ها با موشک و پهپاد ایرانی تجارت جهانی در دریای سرخ را تهدید می‌کنند
• فرماندهی مرکزی آمریکا: علاوه بر پهپادها و موشک حوثی‌ها، ۳ پهپاد ایران را هم سرنگون کردیم

دولت کانادا هم ماه گذشته میلادی برای جلوگیری از به‌اشتراک‌گذاری فناوری‌هایی که برای امنیت ملی مهم تلقی می‌شوند، در تعیین و تخصیص بودجه‌های پژوهشی محدودیت‌های جدیدی گذاشت. پهپادها از جمله فناوری‌هایی‌اند که دولت کانادا آن‌ها را جزو فناوری‌های حساس قلمداد کرده است و دانشگاه شریف از جمله موسساتی است که دولت کانادا معتقد است برای امنیت ملی آن کشور خطر دارد.

رابرت چولدا، استاد مطالعات بین‌المللی و سیاسی در دانشگاه لودز در لهستان در خصوص این پژوهش به گاردین می‌گوید: «به نظر من این ایده خوبی نیست که دانشگاه‌ها در این پروژه‌ها شرکت کنند. هر سیستمی که به ارتباطات یا سیگنال‌های تکراری مربوط شود خیلی راحت ممکن است کاربرد نظامی داشته باشد.» 

همچنین کونور هیلی، مدیر پژوهش‌های نشریه آمریکایی «آی‌پی‌وی‌ام» و بررسی‌کننده فناوری‌های امنیتی، به گاردین گفته که کاربردهای نظامی می‌تواند از پیامدهای مستقیم فناوری توصیف‌شده در این مقاله باشد. هیلی می‌گوید که این فناوری شامل توانایی ایجاد کانال‌های ارتباطی جدید است که در شرایطی که از سوی دشمن پارازیت ایجاد می‌شود، پهپاد همچنان می‌تواند به فعالیت خود ادامه دهد. 

سخنگوی دانشگاه ساوتهمپتون به گاردین گفته که این نهاد دانشگاهی از زمان انتشار این تحقیق تمام همکاری‌های تحقیقاتی رسمی و غیررسمی خود را با ایران متوقف کرده است. دانشگاه نیو ساوت ولز استرالیا هم ضمن رد این مسئله که شورای تحقیقات استرالیا از این پژوهش حمایت مالی کرده اضافه کرده که تعهدات امنیتی را در مورد تحقیقات خود بسیار جدی می‌گیرد.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

دانشگاه هیوستون آمریکا هم در بیانیه‌ای با اشاره به اینکه این که افراد حاضر در آن پژوهش در حال حاضر در استخدام و یا وابسته به این دانشگاه نیستند، اضافه کرده که این موسسه کاملا به قوانین و محدودیت‌ها متعهد است و اقدامات لازم  را برای اطمینان از حفاظت از تلاش‌های تحقیقاتی تعیین کرده است.