گمانه‌زنی‌هایی دربارۀ جایگزینی پزشکان با هوش مصنوعی

در روز دوم از رویداد ری‌اکت ۲۰۲۴ که به موضوعاتی همچون هوش مصنوعی، داستان‌سرایی با داده، شبکه‌های کوانتومی و غیره اختصاص داشت، جمعی از متخصصان حوزه‌های مختلف پزشکی از پیشرفت‌های هوش مصنوعی در علوم زیستی و پزشکی گفتند و به این پرسش که آیا این فناوری می‌تواند جای پزشکان را بگیرد، پاسخ دادند.

به گزارش ایسنا، دومین روز از این رویداد، ۲۶ بهمن‌ماه ۱۴۰۲ از حوالی ۸ صبح در دانشکدۀ مدیریت و اقتصاد دانشگاه صنعتی شریف آغاز شد و حدود ساعت ۲۰ به کار خود پایان داد. 

نخستین ارائۀ تخصصی روز دوم ری‌اکت ۲۰۲۴، توسط یاسر خان، استاد دانشگاه کالیفرنیای جنوبی و به صورت مجازی انجام شد. موضوع این ارائه درخصوص فناوری‌های سخت‌افزاری برای سلامت روان بود. 

در ادامه، علی پرتوی (بنیان‌گذار و مدیر ‌عامل NEO) و هادی پرتوی (فارغ‌التحصیل دانشگاه هاروارد و مشاور اسبق شرکت فیسبوک)، برادران دوقلوی ایرانی ساکن امریکا که هر دو بنیان‌گذار Code.org که زبان فارسی نیز به تازگی به آن اضافه شده هستند، از تجربۀ زیستۀ خود گفتند و به ارائۀ مشترکی با عنوان "Unlocking human potential, from education to investment" پرداختند. 

روز دوم ری‌اکت ۲۰۲۴ با پنلی دربارۀ هوش مصنوعی در علوم زیستی و پزشکی ادامه یافت. در این بخش، محمد نامی (استاد حوزه علوم اعصاب دانشگاه Canadian University Dubai و عضو انجمن کارآفرینان دانشگاه هاروارد آمریکا)، محمدحسین نبیان (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و فلوشیپ جراحی استخوان و ارتوپدی کودکان) علی‌محمد مرادی (عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران و فلوشیپ فوق تخصصی جراحی پیوند کبد) به گفت‌وگو پرداختند.

محمد نامی در این گفت‌وگوها ضمن بیان اینکه امیدوار است در آینده به هوش مصنوعی، «خرد مصنوعی» بگوییم، اظهار کرد: هوش مصنوعی، ابزار جایگزین نیست. براساس حجم زیادی از اطلاعات پیش‌بینی می‌کند منتهی نمی‌تواند در نقاط بحران مثل مغز انسان تصمیم‌گیری کند. 

او با اشاره به اینکه شاید روزی کامپیوترهایی داشته باشیم که عاشق یا عصبانی شوند، گفت: هوش مصنوعی حالا دارد ساعت‌ها از وقت ما را ذخیره می‌کند. در پزشکی نیز در حال رفتن به سمت تشخیص بر پایۀ هوش مصنوعی هستیم اما باز هم امضای آخر توسط مغز انسان زده می‌شود، برای همین در دهه‌های آینده، حتماً پزشک، قاضی، وکیل و غیره باید انسان باشند. 

این استاد حوزه علوم اعصاب سپس از تفاوت‌هایی که در سرمایه‌گذاری در حوزه‌های مربوط به هوش مصنوعی در پزشکی ایجاد شده گفت و بیان کرد: کمپانی‌های حوزۀ فناوری در این زمینه انقلاب ایجاد کرده‌اند. شاید افق جدیدی از نگرش و فرصت‌های شغلی برای متخصصین کامپیوتر و هوش مصنوعی ایجاد شده است. 

او با تأکید بر اینکه از دستاوردهای جدید و نگرش‌های بین رشته‌ای می‌توانیم به دستاوردهای جدید برسیم، گفت: به دانشجوهایی که از من دربارۀ استفاده از هوش مصنوعی برای پروژه‌هایشان می‌پرسند، می‌گویم: از اینکه از هوش مصنوعی استفاده کنید، خجالت نکشید ولی اجازه ندهید هوش مصنوعی از شما استفاده کند. 

محمدحسین نبیان نیز در این پنل درخصوص پیشرفت‌های هوش مصنوعی در علوم زیستی و پزشکی گفت: هرچقدر در مراحل اولیه‌تر و عمومی‌تر هستیم، هوش مصنوعی می‌تواند به افراد بیشتر کمک کند تا بهتر آموزش ببینند و تمرین کنند. 

او همچنین درخصوص جایگزینی پزشکان با هوش مصنوعی بیان کرد: هوش مصنوعی می‌تواند جایگزین هر شغل دیگری هم بشود. اما باید دید که کارکردهای پزشکی چیست؟ این بخش‌های مختلفی دارد. هوش مصنوعی چقدر می‌تواند جایگزین همۀ این‌ها شود؟ پس مسئله فقط موارد درمانی نیست بلکه ارتباط با بیماران نیز هست. 

علی‌محمد مرادی نیز در این گفت‌وگو ضمن اشاره به سرعتی که هوش مصنوعی به علم پزشکی می‌بخشد، گفت: هوش مصنوعی ممکن است در برخی رشته‌های پزشکی خیلی کمک‌کننده نباشد اما به رشته‌های دیگر کمک‌هایی می‌کند که افراد به جای اینکه در ۳۰ سال رشد کنند، می‌توانند در شش هفت سال رشد کنند. 

او از بلوغ هوش مصنوعی نیز گفت و بیان کرد: این فناوری می‌تواند به کارهای فوق تخصصی‌تر وارد شود تا با یک الگوریتم کارهای جدیدتری انجام شود. این درحالی‌ست که در کشور ما در شروع مرحلۀ بلوغ است. 

مرادی که معتقد است این فناوری می‌تواند از ابتدا تا انتهای کار پزشکی در کنار کادر درمان باشد، با بیان اینکه هوش مصنوعی جزئی از زندگی و پزشکی شده، گفت: هوش مصنوعی هر چه بیشتر به پزشکی بیاید، کمک می‌کند این حوزه جلوتر باشد. 

در روز دوم ری‌اکت ۲۰۲۴ یک سخنرانی آنلاین به زبان انگلیسی نیز توسط Christian Jutten (نایب دبیر مرکز ملی پژوهش های علمی فرانسه) و با موضوع "Source separation: Basic, Methods and Applications" انجام شد.

ارائۀ دیگر روز دوم ری‌اکت امسال به موضوع داستان‌سرایی با داده اختصاص داشت که توسط آرزو کشاورز، مهندس نرم‌افزار شرکت گوگل، انجام شد. 

او در این سخنرانی به مفهوم داستان‌سرایی به کمک داده پرداخت و گفت: داستان، یک مکانیزم موثر برای برقراری ارتباط است و کمک می‌کند بتوانیم بهتر تصمیم بگیریم. 

کشاورز در باب مصورسازی داده‌ها و اهمیت آن نیز سخن گفت و در ادامه به اهمیت فرهنگ‌سازی سازمانی در موضوع داستان‌سرایی داده پرداخت و اظهار کرد: در برخی شرکت‌ها لازم است سرمایه‌گذاری زمان و انرژی برای داستان‌سرایی با داده شود تا رشد بیشتری در این زمینه رخ دهد. 

مهندس نرم‌افزار شرکت گوگل همچنین از اینکه خیلی از مهندسان به داستان‌سرایی داده عادت ندارند گفت.

دیگر ارائۀ این روز که توسط جواد صالحی، استاد دانشگاه صنعتی شریف، صورت گرفت دربارۀ کوانتوم در اینترنت بود که او در سخنان خود نقطۀ آغازین شبکه‌های کوانتوم را امنیت دانست و از بهترین نوع امنیت در شبکه‌های کامپیوتری گفت. 

او افزود: دنیای کوانتوم در حال آغاز است و هر چه زودتر با این مفاهیم آشنا شوید، بهتر است. 

ارائۀ پایانی نیز توسط مهدی طالع ماسوله، استاد دانشگاه تهران انجام شد که عنوان آن "Learning-based robotic grasping" بود. 

انتهای پیام