ارگان‌ها برای رفع تکلیف فیلم نسازند/ تسویه‌حساب‌های سیاست‌زده

به گزارش خبرنگار مهر، شصت‌ودومین قسمت از برنامه «نقد سینما»، شب گذشته ۲۶ بهمن ماه روی آنتن شبکه چهار سیما رفت. بخش ابتدایی «نقد سینما»، به میز گفت‌وگوی ویژه با موضوع «چهل‌ودومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر» اختصاص داشت که با حضور محمد قربانی و سیدرضا منتظری از منتقدان سینما برپا شد.

تسویه حساب‌های سیاست زده، اتفاقات مهیب، سکوت و چند داستان دیگر

امیررضا مافی منتقد و مجری برنامه ابتدا بیان کرد: صاحبان سیمرغ‌ها از اینکه برنده شدند، لذت می‌برند و آن‌هایی که برنده نشدند، شاید کمی ناراحت باشند. جشنواره چهل‌ودوم حاشیه‌های فراوانی هم داشت؛ از اختلاف نهادها شروع شد و در نهایت به اختلاف نظر درباره فیلم‌های سودای سیمرغ رسید. متن جشنواره فجر امروز تمام شده و به نظر می‌رسد که ما نیازمند یک تامل گسترده در کل سینمای کشورمان هستیم؛ سینمایی که امسال هزار میلیارد تومانی شد که آن هم در مدار کمدی و گونه خاصی از فیلم‌ها به این موقعیت دست پیدا کرد.

وی ادامه داد: تسویه‌حساب‌های سیاست‌زده یکی دیگر از اتفاقات مهیبی است که این روزها گریبان اهالی سینما، رسانه و حتی مدیران را گرفته است، به شکلی که همه تلاش می‌کنند، نشان دهند که حرفشان درست و حق است. در این شرایط پیچیده کمی باید تامل و سکوت کرد تا بعدتر بشود درباره سینمای این کشور دوباره وارد گفت‌وگو شد.

وضعیت سینمای ایران شبیه سینمای قبل از جنگ ایتالیا است

سپس محمد قربانی منتقد سینما بیان کرد: ما اگر به سراغ تاریخ سینما برویم؛ می‌توانیم به سینمای شوروی و سینمای قبل از جنگ ایتالیا اشاره کنیم. به نظر من وضعیت سینمای ایران شبیه حالت دوم است. در آن دوره ایتالیا ۲ دسته فیلم وجود داشت؛ فیلم‌هایی که توسط حاکمیت حمایت می‌شد و یک دسته فیلم که عموما کمدی و گاها هنر برای هنر بود. سینما امروز ما نیز چنین وضعیتی دارند؛ امسال نزدیک ۲۰ اثر از فیلم‌های جشنواره ارگانی بودند و در مقابل فیلم‌های کمدی و بی‌مساله وجود داشتند.

در ادامه سیدرضا منتظری مطرح کرد: اگر قرار باشد که جشنواره فجر به همین منوال پیش برود، نهایتا تا پنج سال دیگر اعتبارش را نزد اهالی سینما از دست می‌دهد. گویی که ما با ارگان‌ها و فیلمسازان پیشکسوت دچار یک نوع تعارف شده‌ایم و اصلا تکلیف مشخص نیست که جشنواره با چه هدف و استراتژی برگزار می‌کنیم و مادامی که استراتژی مشخص نباشد ماجرا همین است. امسال روی محتوا و کیفیت فیلم‌ها و همچنین داوری‌ها نیز اختلاف نظرهایی وجود داشت. این جشنواره می‌بایست یک هدف‌گذاری روشن داشته باشد و رسما باید اعلام شود تا تکلیف همه روشن شود. باید یک بار اهالی رسانه با هیات داوران نشستی داشته باشند و ببینیم بر اساس چه مبنایی این فیلم‌ها را انتخاب کردند آیا هدفی پشت این تصمیمات بوده یا پای سلیقه شخصی در میان است؟

کمیت در سینمای ایران بر کیفیت فایق آمده است

سپس قربانی عنوان کرد: مساله من با فیلم‌های جشنواره غیاب مساله و سیاست مدیریت سینمایی است. به طوری که کمیت بر کیفیت فایق آمده است. سینمای حاکمیتی دغدغه اقتصادی ندارد چرا که بودجه مشخص برای ساخت فیلم‌هایش را دارد و تجاری بودن اصلا مساله‌اش نیست. همین هم باعث شده که عده‌ای از کارگردانان و فیلمسازان با همین سینمای نهادها و ارگان‌ها فربه شوند و بعدها برای همین سینما ناز کنند. سوال اینجاست که وقتی سینمای نهادها دغدغه تجاری و اقتصادی ندارند، پس حتما دغدغه فرهنگی دارند. این جریان مستلزم قصه گفتن است اما سوال اینجاست که مدیر دولتی چه چیزی از سینما می‌خواهد؟

در ادامه منتظری اظهار کرد: سیاست‌ها باید اول اعلام شود تا بتوان آن را اعمال کرد. امسال جشنواره فجر بیشتر روی ویژگی‌هایی مانند تنوع اقلیمی مانور رسانه‌ای داد و این به سیاست‌گذاری برخی نهادها مرتبط می‌شود. به عنوان مثال سازمان اوج امسال «مجنون» و «پرویزخان» را در جشنواره داشت، باید پرسید که آیا برای این ۲ فیلم به یک اندازه هزینه کرده؟ قطعا خیر. «پرویز خان» خیلی فیلم ارزان‌تری بود اما کارکردش در سینمای استراتژیک می‌گنجد و حس غرور ملی را در مخاطب برانگیخته می‌کند. همچنین «پرویز خان» اثری است که امکان دارد در گیشه موفق شود.

ارگان‌ها نباید تنها برای رفع تکلیف اثر بسازند

وی افزود: ارگان‌ها نباید تنها برای رفع تکلیف اثر بسازند و صرفا به کمیت فیلم‌ها اهمیت دهند. ارگان‌ها می‌توانند به جای ۹ فیلم، یک فیلم باکیفیت و درخور جشنواره فجر بسازند تا با این مساله روبه‌رو نشویم که به فیلمنامه سیمرغ تعلق نگیرد. نمی‌شود سیمرغ به فیلم تعلق گیرد اما به فیلمنامه نه. ما امسال چهار انیمیشن داشتیم اما داوری جداگانه برای آن‌ها نداشتیم. تا زمانی که ما با تعارف به سینما نگاه کنیم، اوضاع همین است و اعتبار جشنواره نزد اهالی سینما دچار خدشه خواهد شد.

قربانی در پایان بیان کرد: نکته خطرناک امسال این بود که مساله‌ فیلم‌ها اتفاقات معاصر نبود؛ فرار از امروز اتفاق نگران‌کننده‌ای نیست. ما سعی می‌کنیم مشکلات امروز را در گذشته حل کنیم. من حس می‌کنم در این جشنواره به فیلم «مجنون» ظلم زیادی شد، خیلی جالب است که بهترین تدوین و فیلمبرداری و کارگردانی برای آثار دیگری است اما در نهایت بهترین فیلم «مجنون» اعلام می‌شود. این تا حدی پیش رفت که مهدی شاه‌محمدی کارگردان اثر گفت من نمی‌خواهم دیگر فیلم بسازم.