در بزرگداشت نابغه سنتورنوازی چه گذشت؟/ او یک پدیده نادر است!

به گزارش خبرنگار مهر، آئین نکوداشت فضل الله توکل از نوازندگان پیشگام موسیقی ایرانی شامگاه روز پنجشنبه بیست و ششم بهمن ماه در چارچوب ویژه برنامه «شب فضل الله توکل» سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر به میزبانی تالار رودکی تهران برگزار شد.

در ابتدای این برنامه فیلمی کوتاه از پیشینه هنری فضل الله توکل در عرصه سنتور نوازی، آهنگسازی، ترانه سرایی و خوانندگی پخش شد.

رضا مهدوی مدرس دانشگاه، نوازنده سنتور و دبیر سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر هم در این برنامه گفت: بی تردید تکنیک و احساس هنرمندانه استاد فضل الله توکل از او نابغه‌ای را در عرصه سنتور نوازی ساخته که ذوقش را در ردیف موسیقی ایرانی پیاده کرده و توانسته است در این راه هم بسیار موفق باشد. موسیقی آثار استاد توکل به شکلی بود که موسیقی زمانه خودش را تداعی می‌کرد. او یکی از پدیده‌های موسیقی دوران خود بود که گرچه تحصیلات عالیه را در حوزه اقتصاد به سرانجام رساند اما توانست با موسیقی‌های کم نظیرش در قلب‌های مردم رسوخ کند و تبدیل به «پدیده دوران» شود.

دبیر سی و نهمین و جشنواره بین المللی موسیقی فجر با اشاره به ویژگی‌های فضل الله توکل بیان کرد: استاد فضل الله توکل علاوه بر توانمندی‌هایی که در عرصه نوازندگی سنتور دارد، یک صدای دو دانگ نرم و خوش لحن هم دارد. ویژگی که در صدای مرحوم غلامحسین بنان نیز بود و باعث شد شاهکارهایی از این خواننده پیشگام پیش روی مخاطبان قرار گیرد که خیلی از خواننده‌های دارای صدای شش دانگ نمی‌توانند چنین آثار ارزشمندی را خلق کنند.

این مدرس دانشگاه افزود: حیف که استاد توکل اثری را با صدای خودش ضبط نکرده است. او هنرمندی در عرصه سنتور نوازی است که مضراب‌هایش فراتر از کلمه‌ها و زبان است. او به جای زبان با مضراب‌هایش می‌نوازد. مضراب‌هایی که آفرینشگر آثار بسیار ارزشمندی در عرصه موسیقی است. البته این هنرمند ارزنده موسیقی، علاوه بر نوازندگی، دستی هم بر ترانه سرایی دارد و شاید خیلی‌ها ندانند که بسیاری از ترانه‌ها و آثار ارزشمند موسیقی، از ذهن استاد توکل تراوش کرده است. وی هنرمندی است که خلق الساعه می‌ساخت و آثارش جملگی بخشی از بهترین‌های موسیقی ایرانی هستند.

مهدوی در ادامه صحبت‌های خود توضیح داد: ویژگی دیگری که در حوزه آثار استاد توکل می‌توان به آن اشاره کرد، جهان بینی و خلاقیت اوست. او همواره در آثارش نوآوری می‌کند و اکنون فضای آثارش را به سمتی هدایت کرده که از نظر من دربرگیرنده یک «مکتب» است و من به جرأت می گویم که در عرصه نوازندگی سنتور مکتبی به نام «مکتب فضل الله توکل» وجود دارد.

وی در بخش پایانی صحبت‌هایش تصریح کرد: چلچراغ امشبِ سی و نهمین جشنواره بین المللی موسیقی فجر بی تردید حضور پربرکت استاد فضل الله توکل است که امشب با دل‌های ما و شما آن چنان عاشقانه می‌نوازند که در تاریخ می‌ماند. من از استاد توکل هرچند یادگاری‌های زیادی به همراه داشته‌ام اما ایمان دارم امشب برای همه ما شب به یاد ماندنی شده است. شبی که این هنرمند پیشگام با تمام وجودش به تالار رودکی، محلی که در آن آثار درخشانی را در سال‌های قبل به جای گذاشته، آمده تا برای مخاطبان موسیقی ایرانی شب به یادماندنی را رقم بزند.

فضل الله توکل هم در این مراسم ضمن قدردانی از دست اندرکاران برگزاری این آئین نکوداشت گفت: امشب برای من افتخار بزرگی است که در کنار شما عزیزان حضور داشته باشم. به همین جهت دوست دارم همراه با پسرم نادر توکل آثاری را بخوانم. البته باید ببخشید که این صدا دیگر صدای خسته ای است و امیدوارم شما را آزرده نکند.

فضل الله توکل آهنگساز، نوازنده سنتور و شاعر متولد ۱۴ آبان ۱۳۲۱ در تهران است. او که از شاگردان علی تجویدی و حسین یاحقی است، در ارکسترهایی همچون رادیو و گل‌ها به نوازندگی پرداخته است و اجراهای متعدد تک‌نوازی در برنامه‌های یک شاخه گل، گل‌های رنگارنگ، برگ سبز و گل‌های جاویدان داشته است. هم‌نوازی‌های سنتور و ویولن توکل با پرویز یاحقی و یا اسدالله ملک نقش مهمی در گسترش هم‌نوازی این سازها در موسیقی معاصر ایران داشته است.

توکل آثار متعددی را با صدای اکبر گلپایگانی ضبط و منتشر کرده است که از جمله آنها می‌توان به قهر و ناز، مست عشق و عقیق اشاره کرد. ضمن اینکه در سال‌های اخیر مجموعه «عمری عاشقانه نوشتم» و «عمری عاشقانه نواختم» نیز در قالب کتاب و آلبوم موسیقی به سرپرستی این هنرمند روانه بازار شده است. توکل دارای مدرک درجه یک هنری از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است.

سی‌ونهمین جشنواره بین‌المللی موسیقی فجر به همت دفتر موسیقی معاونت امور هنری وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، توسط انجمن موسیقی ایران با همکاری بنیاد رودکی به دبیری رضا مهدوی از ۲۳ تا ۲۸ بهمن در بخش‌های رقابتی (جایزه باربد) و غیررقابتی، همزمان در تهران و ۱۴ استان دیگر در حال برگزاری است.