جنجال در روسیه با مرگ مشکوک سرسخت ترین مخالف پوتین/ «الکسی ناوالنی» که بود؟

بین الملل تابناک: روز گذشته یکی دیگر از مخالفان ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه با مرگی مشکوک و جنجالی از صحنه سیاست روسیه کنار رفت. مقام‌های روسیه روز جمعه در حالی خبر مرگ الکسی ناوالنی، زندانی سرشناس و مخالف سرسخت ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهوری این کشور را اعلام کردند که او در حال گذراندن دوره ۱۹ ساله حبس خود بود.

الکسی ناوالنی، منتقد سرشناس حکومت روسیه که به‌دلیل محکومیت‌های قبلی زندانی بود، ۱۳ مرداد در پایان یک محاکمه دیگر به ۱۹ سال زندان محکوم شد. ناوالنی ۴۷ ساله که در دهه اخیر سرسخت‌ ترین منتقد پوتین معرفی می شد، در دادگاه های قبلی به جرم «کلاهبرداری و سرپیچی از احکام قضایی» در مجموع به ۱۱ سال و ۶ ماه زندان محکوم و سازمان او "سازمان افراطی" غیرقانونی اعلام شد.

منابع خبری به شبکه خبری راشاتودی گزارش دادند که او بر اثر لخته شدن خون درگذشته است.

روزنامه کومرسانت روز جمعه نوشت، ولادیمیر پوتین، رئیس جمهور روسیه از مرگ الکسی ناوالنی، سیاستمدار مخالف دولت در زندان، آگاه شده است.

پیش از این، سرویس زندان روسیه اعلام کرد که ناوالنی در زندان درگذشته و آن‌ها در حال بررسی دلایل مرگ او هستند.

دفتر تحقیقات کمیته تحقیقات روسیه در منطقه خودمختار یامالو-ننتس امروز اعلام کرد که تحقیقات در مورد مرگ الکسی ناوالنی سیاستمدار مخالف روسی آغاز و سازماندهی شده است.

سرویس تعزیرات فدرال روسیه همچنین اعلام کرد ناوالنی پس از پیاده روی در زندان احساس ناخوشی کرده و تقریباً بلافاصله بیهوش شده است.

این سرویس خاطرنشان کرد، همه اقدامات لازم برای احیای ناوالنی انجام شد، اما روند احیا بی‌فایده بود و در نهایت او درگذشت.

دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین نیز اعلام کرد: تا آنجا که ما می‌دانیم، در حال حاضر مطابق با تمام قوانین فعلی، سرویس تعزیرات فدرال درگیر تمام بازرسی‌ها، شفاف سازی‌ها و ... است؛ یعنی دیگر هیچ دستورالعملی لازم نیست، زیرا مجموعه قوانین خاصی در این زمینه وجود دارد که در حال حاضر سرویس تعزیرات فدرال بر اساس آن عمل می‌کند.

منتقدان ولادیمیر پوتین مدعی هستند که مسمومیت او به دستور رئیس‌جمهوری روسیه انجام شده است، با وجود این، کرملین هرگونه نقش داشتن در این ماجرا را رد می‌کند.

ناوالنی چگونه به تهدیدی برای قدرت پوتین تبدیل شد؟

الکسی ناوالنی متولد چهار ژوئن سال ۱۹۷۶ در غرب منطقه مسکو، سال ۱۹۹۷ در رشته حقوق فارغ‌التحصیل شد و چهار سال بعد نیز مدرک خود را در رشته اقتصاد دریافت کرد. 

او در آن زمان به عنوان وکیل دادگستری مشغول به کار شده بود. نام الکسی ناوالنی در سال ۲۰۰۸ با طرح ادعاهایی مبنی بر وجود فساد مالی در شرکت‌های دولتی روسیه بر سر زبان‌ها افتاد. او در وبلاگ خود در مورد ابعاد فساد مالی در دستگاه‌های دولتی روسیه افشاگری می‌کند. 

الکسی ناوالنی دو سال بعد یک طرح بلندپروازانه برای مقابله با فساد مالی در روسیه را به همراه شماری از وکلای دادگستری آغاز و یک سال بعد بنیادی برای مقابله با فساد مالی پایه‌گذاری کرد. این بنیاد موارد فساد مالی و دریافت رشوه در دستگاه‌های دولتی و در میان سیاستمداران را فاش می‌کرد. 

الکسی ناوالنی در ماه دسامبر سال ۲۰۱۱ در تظاهراتی گسترده در اعتراض به «تقلب» در انتخابات پارلمانی شرکت کرد و در جریان این تجمع بازداشت شد و ۱۵ روز را در زندان گذراند. او چند ماه بعد شماری از شخصیت‌های سرشناس وابسته به کرملین را به فساد مالی متهم کرد.

تنها چند ماه پس از این اقدام او از سوی دستگاه قضایی روسیه تحت تعقیب قرار گرفت. الکسی ناوالنی ضمن رد اتهام‌ها علیه خود آنها را «سیاسی» می‌دانست.

الکسی ناوالنی در سال ۲۰۱۳ نامزد شهرداری مسکو شد و مقام‌های روسیه نیز اجازه حضور او در عرصه رقابت را دادند. او در این انتخابات ۲۷ درصد آراء را به دست آورد و در جایگاه دوم قرار گرفت.

او همچنین در سال ۲۰۱۳ از سوی دادگاه به حبس تعلیقی متهم شد. الکسی ناوالنی در سال ۲۰۱۴ تحت بازداشت خانگی قرار گرفت و اجازه دسترسی به اینترنت نیز از او سلب شد. با این حال، وبلاگ او از طرف همکارانش همچنان به روزرسانی می‌شد و ابعاد فساد مالی در روسیه را فاش می‌کرد. 

دادگاه حقوق بشر اروپا در سال ۲۰۱۶ حکمی صادر کرد که براساس آن روسیه ناقض حقوق اساسی الکسی ناوالنی شناخته شد. در این حکم مقام‌های روسیه را موظف به پرداخت غرامت به الکسی ناوالنی می‌کرد. 

الکسی ناوالنی در ماه دسامبر سال ۲۰۱۶ اعلام کرد که قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۱۸ به عنوان رقیب ولادیمیر پوتین پا به عرصه بگذارد. او در سال ۲۰۱۷ ویدئویی مستند از فساد مالی دمیتری مدودف، نخست‌وزیر وقت و رئیس‌جمهوری پیشین روسیه منتشر کرد. 

کمیسیون انتخابات روسیه در ماه دسامبر سال ۲۰۱۷ الکسی ناوالنی را به دلیل محکومیت کیفری از نامزدی در انتخابات ریاست‌جمهوری منع کرد. او در تابستان سال ۲۰۲۰ در یک پرواز داخلی از مبداء سیبری احساس ناخوشی کرد و سپس به کما رفت. 

نزدیکان الکسی ناوالنی که مشکوک به مسمومیت او بودند دو روز بعد وی را برای درمان به آلمان منتقل کردند. 

مقام‌های آلمان مدتی بعد تائید کردند که الکسی ناوالنی به یک عامل عصبی مسموم شده بود. الکسی ناوالنی از این حادثه جان به در برد و کرملین را مسئول تلاش برای قتل خود معرفی کرد. 

او پنج ماه پس از مسمومیتش به روسیه بازگشت و در فرودگاه بازداشت شد و همین، منجر به اعتراض‌های بی‌سابقه‌ای در داخل روسیه شد. همچنین هزاران تن در جریان این اعتراض‌ها بازداشت شدند. 

الکسی ناوالنی پس از آن بارها در دادگاه مجرم شناخته شد و احکام حبس طولانی مدت دریافت کرد. 

او روز ۲۴ فوریه سال ۲۰۲۲ همزمان با آغاز حمله نظامی روسیه به اوکراین این جنگ را محکوم کرد. یک فیلم مستند درباره الکسی ناوالنی در سال ۲۰۲۳ جایزه اسکار بهترین فیلم مستند را به دست آورد. 

ممنوعیت تظاهرات در روسیه به دلیل مرگ الکسی ناوالنی

 دفتر دادستانی مسکو اعلام کرد که هرگونه تظاهرات در پایتخت روسیه به دلیل مرگ الکسی ناوالنی غیرمجاز است.

در این بیانیه آمده است: این اجتماع طبق روال قانونی با دستگاه های اجرایی مسکو هماهنگ نشده است.

این دفتر هشدار داد که درخواست برای مشارکت در اقدامات جمعی غیرمجاز طبق قوانین روسیه جرم محسوب می شود و می تواند منجر به بازداشت افراد شود. خبرگزاری ریانووستی روز جمعه به نقل از منابع قضایی این کشور اعلام کرد: ناوالنی که در حال طی دوران محکومیت خود در زندانی در منطقه یامالو-نِنِتس روسیه بود، روز جمعه ۲۷ بهمن ۱۴۰۲ بعد از یک پیاده‌روی احساس ناخوشایندی کرد و بی‌درنگ هوشیاری خود را از دست داد.

بنا بر این گزارش، کارکنان پزشکی زندان برای احیای وی وارد عمل شدند و یک تیم فوریت های پزشکی فراخوانده شد؛ آنها سعی کردند ناوالنی را احیا کنند، اما موفق نشدند. در نهایت، پزشکان اورژانس، مرگ او را تأیید کردند. منابع قضایی اعلام کردند که دلایل مرگ ناوالنی در حال بررسی است.

مسکو: واکنش آمریکا به مرگ ناوالنی مداخله در امور داخلی روسیه است

آناتولی آنتونوف نماینده روسیه در سازمان ملل واکنش ایالات متحده به مرگ الکسی ناوالنی، چهره مخالف حکومت روسیه که روز جمعه در زندان فوت کرد را مداخله در امور داخلی مسکو خواند.

براساس گزارش خبرگزاری تاس، ناوالنی گفت، واکنش واشنگتن به مرگ این وبلاگ نویس روس تلاش دیگری از سوی آمریکا برای مداخله در سیاست های داخلی روسیه است.

وی افزود: «مرگ انسانها همیشه غمناک است. در این شرایط بسیار مهم است که همه جزئیات واقعه را بفهمیم. با این حال مقامات آمریکایی نمی‌خواهند منتظر بمانند و از قبل روسیه را مقصر می‌خوانند. اینجا یک سوال طبیعی پیش می آید. قاضی کیست؟»

وی افزود: از نظر ما این یک تلاش دیگر برای مداخله آمریکا در امور فدراسیون روسیه است و مرگ تنها یک بهانه است.

آنتونوف در ادامه افزود: این سیاست کاملا غیرقابل قبول است و رهبران آمریکایی بهتر است روی امور کشور خودشان تمرکز کنند.

انگلیس سفیر روسیه را احضار کرد

دولت انگلیس در پی درگذشت آلکسی ناوالنی رهبر مخالفان روسیه، سفیر مسکو در لندن را احضار کرد.

 وزارت خارجه انگلیس جمعه شب با اعلام این خبر در بیانیه‌ای گفت که درگذشت ناوالنی «باید کامل و شفاف مورد بررسی قرار بگیرد.»

دیوید کامرون وزیر خارجه انگلیس جمعه گفت که ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه درباره مرگ ناوالنی پاسخ بدهد، ما باید پوتین را پاسخگو کنیم.

وی درباره ناوالنی اظهار کرد، تردیدی ندارد که این مرد یک مبارز شجاع علیه فساد و مبارز عدالت و دموکراسی بود.

ریشی سوناک نخست وزیر انگلیس نیز ناوالنی را «سرسخت‌ترین حامی دموکراسی در روسیه» نامید.

دبیرکل سازمان ملل خواستار تحقیقات شفاف و معتبر درباره مرگ رهبر مخالفان پوتین شد

آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل در پی اعلام مرگ الکسی ناوالنی، رهبر مخالفان روسیه در زندان، خواستار تحقیقات جامع، شفاف و معتبر درباره مرگ او شد.

 استفان دوجاریک سخنگوی سازمان ملل روز جمعه به وقت محلی در جمع خبرنگاران گفت: دبیرکل سازمان ملل از گزارش ها پیرامون مرگ الکسی ناوالنی،  شخصیت مخالف روسیه در زندان شوکه شده است.

دوجاریک تصریح کرد: دبیرکل سازمان ملل به خانواده این فرد تسلیت می گوید و خواستار تحقیقات جامع، شفاف و معتبر در مورد شرایط مرگ این فرد در زندان است.

لیز تروسل، سخنگوی دفتر حقوق بشر سازمان ملل نیز روز جمعه گفت: دفتر حقوق بشر سازمان ملل از خبر کشته شدن الکسی ناوالنی " وحشت زده شده" است و از مقامات روسیه می خواهد "به آزار و اذیت سیاستمداران، مدافعان حقوق بشر و روزنامه نگاران پایان دهند."

تروسل گفت، دفتر حقوق بشر سازمان ملل متحد، همراه با دیگران، "مکرراً نگرانی های جدی را در رابطه با اتهامات علیه ناوالنی و بازداشت مکرر او که خودسرانه به نظر می رسید، مطرح کرده بودند."

تروسل افزود: ولکر ترک کمیسر عالی حقوق بشر سازمان ملل در ماه اوت گذشته تاکید کرد که حکم ۱۹ سال زندان برای ناوالنی، سوالاتی را در مورد آزار و اذیت قضایی و ابزاری کردن سیستم دادگاه برای اهداف سیاسی در روسیه ایجاد کرده است و خواستار آزادی ناوالنی شد.

او گفت: ما از مقامات روسیه می خواهیم که به آزار و شکنجه سیاستمداران، مدافعان حقوق بشر و خبرنگاران و افراد دیگر پایان دهند.

بایدن: پوتین مسئول مرگ ناوالنی است

جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا پس از اعلام مرگ الکسی ناوالنی رهبر مخالفان روسیه در زندان، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه را مسئول مرگ وی دانست.

جو بایدن رئیس جمهور آمریکا  روز جمعه به وقت محلی در سخنانی از کاخ سفید با بیان اینکه «دقیقا نمی دانم چه اتفاقی برای ناوالنی افتاده است»، گفت: «اشتباه نکنید. پوتین مسئول مرگ ناوالنی است. همانطور که در اوکراین مشاهده کردیم, پوتین نه تنها شهروندان سایر کشورها را هدف قرار می دهد، بلکه او جنایات وحشتناکی را نیز علیه مردم خود مرتکب می شود.»

رئیس جمهور آمریکا گفت: از خبر مرگ ناوالنی تعجب نکردم اما خشمگین شدم.

او همچنین افزود که مرگ ناوالنی فوریت تصویب کمک به اوکراین را بیش از پیش نشان می دهد زیرا  شکست در حمایت از اوکراین در این لحظه حساس هرگز فراموش نخواهد شد و آمریکا باید هم اکنون به کی یف کمک کند.