مؤلفه‌های مهم موفقیت از زبان رئیس دانشگاه تهران/ در مسیر ترقی فردی، اصالت با معیار‌ها است نه اشخاص

به گزارش گروه دانشگاه خبرگزاری دانشجو، به نقل از دانشگاه تهران، سید محمد مقیمی رئیس دانشگاه تهران در مراسم تقدیر از فرزندان ممتاز اعضای هیأت علمی و کارکنان دانشگاه تهران، با تبریک اعیاد شعبانیه، گفت: این جمع پرافتخار، نوجوانان و جوانان نخبه و ممتازی هستند که بررسی مسیر موفقیت ایشان می‌تواند درس‌آموخته‌های فراوانی برای هم‌قطاران خودشان و عامه مردم داشته باشد که از آن درس بگیرند و سرلوحه اقدامات خود قرار دهند.

رئیس دانشگاه تهران، اهتمام افراد به گفتگو و به اشتراک گذاشتن تجربیات درست و غلط یکدیگر را ضامن جلوگیری از ناکامی‌ها، شکست‌ها و هزینه‌های اجتماعی در مسیر زندگی دانست و تاکید کرد: باید بدانیم که یک بهترین مسیر موفقیت وجود ندارد. اینکه فکر کنیم اگر یک فرد یا گروهی از آدم‌های موفق را پیدا کنیم و گام به گام مسیر آن‌ها را طی کنیم، ما هم الزاماً به همان موفقیت‌ها دست پیدا می‌کنیم، امری تقریباً محال است.

وی مهمترین عامل مؤثر بر مسیر ترقی را شخصیت افراد دانست و گفت: نقشه راهی که در مسیر ترقی ترسیم می‌کنیم باید مبتنی بر خودشناسی و شخصیت خودمان باشد و در این مسیر، علایق‌مان را بشناسیم و بر اساس ظرفیت‌هایمان اقدام کنیم. در طراحی نقشه راه ترقی، یک محصول، دستاورد یا نتیجه که یک فرد به دست می‌آورد، الزاماً برای فرد دیگری کاربرد ندارد و هر فردی باید نقشه راه ویژه خود را برای ترقی داشته باشد.

رئیس دانشگاه تهران با اشاره به اینکه جوانان در سنین ورود به دانشگاه معمولاً دارای ایده‌آل‌ها و آرزو‌هایی در زمینه انتخاب رشته تحصیلی هستند و این ایده‌آل‌های ذهنی را به عنوان مسیر موفقیت خود تعریف می‌کنند؛ توضیح داد: نمونه‌های زیادی را می‌شناسیم که مسیر پیشرفت را بر اساس آرزو‌های ذهنی از یک رشته دانشگاهی تعیین کرده‌اند، اما مسیر را به صورت شکست‌خورده برگشته‌اند. شاهد بوده‌ام که فردی با رتبه کنکور بسیار برجسته، رشته پزشکی را انتخاب کرد و قبول شد و ثبت‌نام هم کرد، ولی پس از یکسال متوجه شد در رشته مورد علاقه خود وارد نشده است، بنابراین تغییر رشته داد.

مقیمی افزود: خیلی از افراد حتی وقتی متوجه می‌شوند که مسیر را درست انتخاب نکرده‌اند، مسیر را اصلاح نمی‌کنند بلکه همان مسیر نادرست را می‌روند و حتی به سن بازنشستگی هم می‌رسند، ولی در تمام طول زندگی از کار و جایگاه خود ناراضی هستند. برای اینکه هزینه‌های اجتماعی این‌چنینی نپردازیم، چه بهتر که اول نقشه راه را ترسیم کنیم و بر اساس نقشه راه حرکت کنیم.

وی در تشریح دومین مؤلفه موثر در مسیر پیشرفت، بیان داشت: اصالت با معیار‌ها و شاخص‌ها است نه با چهره‌ها و اشخاص. برخی اتفاقاتی که در مسیر اجتماعی شدن رخ می‌دهد، ناشی از این است که اصالت را به چهره‌ها داده‌ایم و فکر می‌کنیم که چهره‌ها هر کاری انجام می‌دهند، لابد درست است. وقتی مبنای قضاوت، حرکت و تصمیمات ما آدم‌ها و چهره‌ها می‌شوند، اشتباهات ممکن است به صورت مکرر اتفاق بیفتد و هزینه‌های زیانباری ایجاد کند.

رئیس دانشگاه تهران از سلبریتی‌زدگی به عنوان یکی از اشتباهات رایج نوجوانان و جوانان در تعیین مسیر پیشرفت نام برد و توضیح داد: در حوادثی که طی پاییز ۱۴۰۱ اتفاق افتاد، برخی از چهره‌های حوزه‌های مختلف سیاسی، ورزشی و هنری، حرف‌هایی زدند و کار‌هایی کردند که برای افرادی که نگاه‌شان محو آن سلبریتی‌ها بود، یک مسیر غلط را رقم زد و برای کلیت جامعه نیز هزینه ایجاد کرد. البته در این میان ممکن است برخی چهره‌ها و سلبریتی‌ها درست رفتار کنند، ولی آن رفتار درست را نه بخاطر چهره بودن آن‌ها بلکه بر اساس اصالت بخشیدن به معیارها، به قضاوت بنشینیم.

استاد دانشگاه تهران افزود: خیلی اوقات وقتی رفتار افراد را مبنا قرار می‌دهیم و بنا داریم همه کار‌ها یا حرف‌هایشان را تکرار کنیم و مبنا قرار دهیم، در واقع به مسیر گمراه‌کننده‌ای می‌رویم؛ لذا برای طی کردن مسیر پیشرفت باید بر روی معیار‌هایی که به مرحله پختگی رسیده باشند، متمرکز شویم.

شیفتگی به افراد باعث می‌شود که چشم ارزیابی‌کننده‌مان به خطا برود، بنابراین اصالت با معیار‌ها است نه چهره‌ها؛ و چهره‌ها جایگزین معیار‌ها نشوند. والدین لازم است در زمینه رسیدن به این شاخص‌ها و معیار‌ها به فرزندان خود کمک کنند.

رئیس دانشگاه تهران، آموزه‌های قرآنی و مضامین قابل استخراج از احادیث و روایات معصومین علیهم‌السلام و همچنین سفارش‌های ولایت فقیه در عصر غیبت را مهمترین منابع تشخیص معیار‌ها در مسیر موفقیت دانست و با اشاره به کلام حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام در خطبه ۲۰۱ نهج‌البلاغه که می‌فرمایند "در راه راست از کمی روندگان نهراسید چراکه اکثریت مردم گرد سفره سیری کوتاه‌مدت و گرسنگی طولانی‌مدت جمع شده‌اند"، بیان داشت: بنابراین در بحث‌های اجتماعی‌مان اگر به باور و اعتقادی رسیدیم، حتی اگر اکثریتی هم همراه این باور نبودند، نباید نگرانی به خود راه دهیم و دچار تردید نشویم.

وی ضرب‌المثل "خواهی نشوی رسوا همرنگ جماعت شو" و برخی ضرب المثل‌های فرهنگی از این دست را مولفه‌ها و نشانه‌هایی غلط در فرهنگ کشورمان دانست و با تاکید بر اصلاح آنها، افزود: همین مؤلفه‌های غلط ما را به بیراهه می‌برد. در زمینه انتخاب پوشش اسلامی اگر به نوع پوشش خاصی مانند چادر تمایل دارید، آن را پیش بگیرید و از کمی روندگان در شهر‌هایی مانند تهران نهراسید چرا که حتی اگر اکثریت هم در این زمینه به گونه‌ای دیگر رفتار کردند، مبنای گمراه‌کننده‌ای است و نباید از کثرت آن‌ها هراس داشت.

 مقیمی، مداومت و سختکوشی را به عنوان دیگر مؤلفه موفقیت برشمرد و خاطرنشان کرد: اگر راهی را انتخاب می‌کنید با قاطعیت آن را اجرا کنید؛ البته قبل از اینکه دست به انتخاب بزنید، حتماً مطالعه و بررسی کنید، ولی وقتی انتخاب درست کردید، تردید به خود راه ندهید و با قاطعیت به اجرای آن بپردازید. فکر کردن به گزینه‌های دیگر در هنگام اجرای یک تصمیم، ما را دچار سرخوردگی خواهد کرد و اعتماد و باورمان به مسیر را کاهش خواهد داد.

وی عشق ورزیدن به کار را مایه اثربخشی بیشتر تلاش‌ها در مسیر موفقیت دانست و بیان داشت: اهتمام به واجبات و مستحبات در صورتی اثرگذار و جهت‌دهنده در زندگی انسان است که با عشق انجام شود. اینکه درس یا نماز را با عشق بخوانیم، اثر متفاوتی در مسیر موفقیت ایجاد می‌کند، تا اینکه بخواهیم آن‌ها را به صورت تکلیفی انجام دهیم. به درس خواندن به عنوان یک تکلیف نگاه نکنید. درس خواندن و کار کردن نباید مثل یک تکلیف باشد بلکه باید مثل یک بازی باشد. آثار نماز خواندن وقتی با عشق باشد بیشتر در رفتار‌های اجتماعی ما متجلی می‌شود.

استاد دانشگاه تهران در ادامه، از میل به ایجاد تمایز با دیگران، به عنوان یکی از مؤلفه‌های تعیین‌کننده در طراحی نقشه راه موفقیت نام برد و تاکید کرد: قرار نیست برای ایجاد تمایز با دیگران، در باور‌ها و اعتقادات‌مان تفاوت ایجاد کنیم. با ایجاد تمایز در روش‌های اجرا می‌توانیم متفاوت باشیم و نوآوری ایجاد کنیم که این نوآوری در روش می‌تواند ما را متمایز کند. برخی افراد در جهت خلاف باور‌های اجتماعی حرکت می‌کنند تا آدم متمایزی باشند، به عنوان مثال نوع لباس متفاوت و خارج از عرفی را انتخاب می‌کنند تا متمایز شوند که قطعاً این نوع تمایز ما را به موفقیت نخواهد رساند.

استاد دانشکدگان مدیریت دانشگاه تهران افزود: در مباحث رفتار سازمانی، موضوعی تحت عنوان نیاز تشخیص و شناخته شدن مطرح می‌شود؛ به این معنا که افراد دوست دارند بیشتر شناخته شوند و مورد احترام قرار گیرند. اگر افراد نتوانند خود را از طریق مثبت به دیگران بشناسانند، به روش‌های منفی روی می‌آورند. باید توجه داشته باشیم که تفاوت‌آفرینی و ایجاد تمایز می‌تواند از طریقی غیر از دگرگونی در باور‌های زیربنایی اتفاق بیفتد. می‌توان در قالب نوآوری در روش‌های انجام کار این تفاوت را متجلی نمود؛ بنابراین به هر بهایی این تمایز و تفاوت را ایجاد نکنید.

رئیس دانشگاه تهران از تقویت مهارت‌های اجتماعی، پذیرش مسئولیت رهبری دیگران و تقویت مهارت رهبری، مهارت کار تیمی و تاب‌آوری و تحمل کردن دیگران، به عنوان شاخص‌های مؤثر در مسیر پیشرفت و فرآیند اجتماعی شدن اشاره کرد و گفت: به نوجوانان و جوانان اجازه دهیم اشتباه کنند و هزینه اجتماعی و اقتصادی دهند، البته کنترل‌شده و با نظارت؛ و به گونه‌ای که هزینه این اشتباهات به اندازه‌ای نباشد که مسیر زندگی ایشان را تغییر دهد یا زیانبار باشد.

رئیس کرسی کارآفرینی یونسکو در جمهوری اسلامی ایران، فرصت‌شناسی توأم با ریسک را مؤلفه مهم در طراحی نقشه راه موفقیت دانست و با اشاره به کلام حضرت امیرالمومنین علیه‌السلام که می‌فرمایند فرصت‌ها همانند ابر درمی‌گذرند، خاطرنشان کرد: یک اندیشمند کارآفرینی، فرصت‌ها را به مثابه پنجره‌ای تشبیه کرده است که نسیم آرامی به پنجره می‌وزد و پنجره به آرامی باز و بسته می‌شود و یک فرد پایین پنجره ایستاده و قصد دارد یک توپ را از آن عبور دهد. این توپ تنها زمانی می‌تواند از پنجره عبور کند که پنجره در حال باز شدن است، در غیر این صورت در هر موقعیت دیگری باشد یا توپ عبور نخواهد کرد و یا پنجره خواهد شکست؛ بنابراین فرصت‌ها را باید در جای خودش تشخیص داد و از آن بهره‌برداری کرد.

مقیمی افزود: ریسک نیز تعریف خود را دارد و به معنای حرکت بی محابا نیست. ریسک به معنای این است که ۵۰ درصد اطلاعات را در اختیار داریم و ۵۰ درصد دیگر را سعی می‌کنیم با پذیرش مخاطره، اجرایی کنیم.

وی از پذیرش تغییرات و تنظیم سناریوی متناسب با تغییرات، به عنوان مؤلفه دیگر موفقیت یاد کرد و بیان داشت: بیشتر مواقع فکر می‌کنیم همه چیز باید بر وفق مراد ما باشد. خیلی از جوان‌ها وقتی شرایط طوری پیش می‌رود که بر وفق مراد نیست، دچار سرخوردگی می‌شوند و حتی افکار نادرستی به سراغ‌شان می‌رود و در مواردی دست به اقدامات پرخطر و خود آسیب‌رسان می‌زنند. وقتی پیشینه فکری این افراد را بررسی می‌کنیم، مشاهده می‌کنیم که دغدغه ذهنی آن‌ها که به چالش روحی پیچیده تبدیل شده بوده، اصلاً مسئله بغرنجی نبوده است که فرد بخواهد بخاطر آن به خود آسیب وارد کند.

مقیمی افزود: این ناهنجاری‌ها ناشی از آن است که بردباری و تاب‌آوری و تحملی که باید در مقابل تغییرات داشته باشیم، کمتر مورد توجه قرار گرفته است و در فرآیند زندگی اجتماعی اجازه نداده‌ایم بچه‌ها تمرین کنند، شکست بخورند - البته با مراقبت - و دوباره بلند شوند. فرزندان معمولاً در شرایط خیلی محافظت‌شده‌ای بزرگ شده و تا با یک مشکلی مواجه می‌شوند و آن شرایط با ذهنیات‌شان سازگاری ندارد، دچار مخاطرات جدی می‌شوند.

رئیس دانشگاه تهران در پایان از توکل به پروردگار به عنوان مؤلفه مهم برای به نتیجه رسیدن در مسیر پیشرفت نام برد و تاکید کرد: اگر همه عوامل موفقیت فراهم باشد، ولی نیت خیر و اراده الهی و استعانت از خداوند در آن نباشد، موفقیت واقعی و عاقبت بخیری حاصل نخواهد شد. معنای توکل این نیست که هیچ تلاشی نکنیم و منتظر امداد الهی باشیم، بلکه باید به اندازه خودمان تلاش کنیم و بقیه‌اش را به خداوند واگذار نمائیم.