اعطای جوایز ارزشمند ریاضی دنیا به تنها ۵ زن در نود سال گذشته؛ مریم میرزاخانی یکی از دو نفری که دو جایزه گرفت

مجله معتبر علمی «نیچر» در گزارشی با انتشار تصویری از لحظه اعطای «مدال فیلدز» به مریم میرزاخانی، ریاضیدان برجسته ایرانی که در تیرماه سال ۱۳۹۶ از دنیا رفت نوشته است که در ۹۰ سال گذشته، تنها ۵ زن برنده جوایز برتر ریاضی بوده‌اند که یکی از این زنان، مریم میرزاخانی بوده است.

خانم میرزاخانی در سال ۲۰۱۴، «مدال فیلدز» را که از آن به عنوان نوبل ریاضی یاد می‌شود برد و پس از درگذشتش در سال ۲۰۲۰ به دلیل دستاوردهایش در درک تقارن سطوح منحنی، جایزه «بریکترو» را دریافت کرد.

بر اساس گزارش «نیچر»، از‌ ۲۱۷ باری که شش جایزه ارزشمند ریاضی جهان به ریاضیدانان اعطاء شده است، تنها هفت بار از زنان ریاضیدان تجلیل شده است که مریم میرزاخانی و کلر ویسین، ریاضیدان فرانسوی‌تبار تنها کسانی بوده‌اند که دو جایزه از این جوایز را دریافت کرده‌اند.

در نخستین ماه سال ۲۰۲۴، کلر ویسین، اولین زنی شد که جایزه برجسته «کرافورد» در ریاضیات را نیز از آن خود کرد؛ موضوعی که بار دیگر توجه‌ها را به نبود تنوع جنسیتی در میان برندگان معتبرترین جوایز این رشته جلب کرد.

ویسین ۶۱ ساله در سال ۲۰۱۷ نیز موفق به دریافت جایزه «شاو» شد.

رئیس کمیته «زنان در ریاضیات» اتحادیه بین‌المللی ریاضی به «نیچر» گفته است که کمک به بیشتر دیده شدن محققان زن و همینطور بالا بردن تنوع در کمیته‌هایی که جایزه می‌دهند می‌تواند شکاف جنسیتی را پر کند.

او برای کسانی که به منظور مراقبت از کودکان در شغل خود به عنوان ریاضیدان وقفه می‌اندازند پیشنهاد می‌کند که به ازای هر کودک، ۱۸ ماه به محدودیت سنی جوایز اضافه شود.

مریم میرزاخانی، یکی از دو نفری که دو جایزه از جوایز برتر ریاضی دنیا را دریافت کرده است متولد ۲۲ اردیبهشت ۱۳۵۶ است. اتحادیه بین‌المللی انجمن‌‌های ریاضی جهان، به یاد و احترام او این روز را «روز جهانی زنان در ریاضیات» نامگذاری کرده است.

خانم میرزاخانی مدرک کارشناسی و کارشناسی ارشد خود در رشته ریاضی را از دانشگاه صنعتی شریف تهران و دکترای خود در همین رشته را تحت سرپرستی کورتیس مک‌مولن، ریاضیدان آمریکایی، از دانشگاه هاروارد دریافت کرد و سپس در دانشگاه‌های پرینستون و استنفورد در آمریکا مشغول به تدریس شد.

مریم میرزاخانی اولین زن ایرانی است که به عضویت آکادمی ملی علوم آمریکا درآمد.

خانم میرزاخانی از نجات‌یافته‌های سانحه سقوط اتوبوس حامل دانشجویان شریف در تاریخ ۲۶ اسفند ۱۳۷۶ است که در آن دو دانشجوی دانشگاه تهران و پنج دانشجوی دانشگاه صنعتی شریف در مسیر بازگشت از بیست ودومین دوره مسابقات ریاضی کشته شدند.

این ریاضی‌دان ایرانی و استاد پیشین دانشگاه استنفورد ۴۰ ساله بود که به دلیل رسیدن سرطان پستان به مغز استخوان در آمریکا از دنیا رفت.

خانم میرزاخانی و همسرش جان وندارک، پژوهشگر علوم کامپیوتر یک دختر به نام آناهیتا دارند که به دلیل قوانین جمهوری اسلامی در زمان حیات مادرش امکان دریافت پاسپورت ایرانی و ورود بدون ویزا به ایران را پیدا نکرد.

از دیگر زنانی که جوایز ارزشمند ریاضی را دریافت کرده‌اند می‌توان به اینگیرید دوبیشی ریاضیدان ۶۹ ساله بلژیکی اشاره کرد که در سال ۲۰۲۳ جایزه «ولف» را گرفت؛ مارینا ویتزوفسکا‌ ریاضیدان ۳۹ ساله اوکراینی که در سال ۲۰۲۲ برنده جایزه «فیلدز» شد و کرن اولنبک ریاضیدان ۸۱ ساله آمریکایی که در سال ۲۰۱۹ جایزه «آبل» را دریافت کرد.