چرا ژاپن در بحبوحه جنگ روسیه میزبان کنفرانس «بازسازی» اوکراین است؟

این کنفرانس در حالی در شهر توکیو برگزار می‌شود که ایالات متحده و سایر کشورهای غربی همچنان در تلاشند کمک‌های نظامی خود را به میدان نبرد افزایش دهند.

علاوه بر دولت‌های کی‌یف و توکیو، نمایندگان فدراسیون قدرتمند تجارت ژاپن موسوم به «کیدانرن» و سازمان تجارت خارجی ژاپن موسوم به «جترو» نیز از سازماندهندگان این کنفرانس هستند.

دنیس شمیحال، نخست‌وزیر اوکراین در راس هیأتی متشکل از بیش از ۱۰۰ مقام دولتی و شرکتی کشورش در این کنفرانس حضور دارد. یولیا سویرینکو ( معاون اول نخست‌وزیر)، سرهی مارچنکو (وزیر دارایی) و روسلان استریلتز (وزیر حفاظت از محیط زیست و منابع طبیعی) نیز در این برنامه شرکت خواهند کرد.

رهبری هیأت ژاپنی را در این نشست، فومیو کیشیدا نخست‌وزیر ژاپن برعهده دارد و یوکو کامیکاوا (وزیر خارجه)، ماساکازو توکورا (رئیس کیدانرن) و بسیاری دیگر از تصمیم گیرندگان کلیدی این کشور نیز او را همراهی می‌کنند.

نمایندگانی از حدود ۱۰۰ شرکت‌ ژاپنی که اکثر آنها استارت‌آپ‌ها هستند، در این نشست شرکت دارند.

ژاپن امیدوار است این کنفرانس به حمایت از اوکراین کمک کند آنهم در زمانی که توجه‌ها به وضعیت غزه معطوف شده است. مقامات توکیو می‌گویند جامعه جهانی باید در حمایت از اوکراین متحد شود تا نشان دهد که استفاده از زور علیه سایر کشورها قابل تحمل نخواهد بود.

• روسیه به ژاپن و کره‌جنوبی نسبت به همراهی با غرب در جنگ اوکراین هشدار داد
• ژاپن چگونه از تخصص خود برای کمک به بهبود اوکراین استفاده می‌کند؟

چرا ژاپن میزبان چنین نشستی است؟

در کنار موضوع «بازسازی و سرمایه‌گذاری» در اوکراین، اهمیت دیگر برگزاری این کنفرانس برای ژاپن، معطوف کردن توجه‌ها به موضوع «امنیت ملی ژاپن» است.

فومیو کیشیدا نخست‌وزیر ژاپن بارها گفته است که «اتفاقی که امروز در اوکراین افتاده، فردا می‌تواند در شرق آسیا روی دهد».

ژاپن از مخالفان جدی تهاجم روسیه به اوکراین بوده و این کار مسکو را «تغییر یک طرفه وضعیت موجود آنهم با نیروی زور» توصیف کرده است. این کشور نگران اقدامات نظامی فزاینده چین در منطقه است.

ژاپن با سیاست صلح‌طلبانه‌ای که پس از جنگ جهانی دوم در پیش گرفت که این کشور را متعهد می‌کرد هرگز از زور علیه سایر کشورها استفاده نکند، شهرت زیادی برای همکاری اقتصادی و توسعه به دست آورده است.

البته توکیو برای ایجاد یک «بازدارندگی نظامی علیه چین» از برخی محدودیت‌ها در فعالیتهایش نظامی‌ کاسته است؛ اگرچه حمایتهایش از اوکراین تاکنون عمدتاً بر کمک های بشردوستانه متمرکز بوده و کمک‌های نظامی خود را نیز به ارسال سلاح‌های غیرکشنده محدود کرده است.

کمک ۱۲.۱ میلیارد دلاری ژاپن به اوکراین در دو سال گذشته، بسیار کمتر از کمک ۱۱۱ میلیارد دلاری بوده که از سوی ایالات متحده و سایر کشورهای غربی و از مسیر ارسال تسلیحات، تجهیزات و کمک های بشردوستانه انجام شده است.

دولت ژاپن اکنون امیدوار است که از مسیر برگزاری این کنفرانس، بر میزان سرمایه گذاری‌های بخش خصوصی در اوکراین بیفزاید و البته همزمان خطرات عملیات تجاری در اوکراین را به حداقل برساند.

تا کنون چه توافقاتی میان دو کشور حاصل شده است؟

دنیس شمیحال، نخست‌وزیر اوکراین به تخصص شرکت‌های فناوری ژاپنی و تجربه ژاپن در بازسازی پس از جنگ و بلایا، بسیار خوشبین است و به همین دلیل روی سرمایه‌گذاری آنها بسیار حساب کرده است.

دولت ژاپن برای بازسازی اوکراین جنگ‌زده بر هفت موضوع متمرکز است؛ از جمله حذف مین‌ها و آوارها، بهبود شرایط انسانی و زندگی، توسعه کشاورزی، تولید محصولات بیوشیمی، توسعه فناوری‌های دیجیتال و اطلاعات، توسعه زیرساخت‌های تولید و حمل و نقل برق و درنهایت اقدامات ضد فساد.

تا کنون در مجموع ۵۶ قرارداد همکاری بین آژانس‌ها و شرکت‌های دولتی ژاپن و اوکراین وضع شده و فومیو کیشیدا از طرحی برای افتتاح دفتر «جترو» در کی‌یف نیز رونمایی کرده است.

یک شرکت پل ساز مستقر در توکیو به نام «کومای‌هالتک» نیز قرار است با همکاری مشترک با اپراتور دولتی گاز اوکراین، تأسیسات کوچک تولید برق بادی را توسعه دهد.

شرکت‌هایی همچون «سومیتومو کورپوریشن» و «صنایع سنگین کاوازاکی» نیز روی یک مطالعه مشترک با اپراتور سیستم انتقال گاز اوکراین برای نوسازی ایستگاه‌های کمپرسور گاز توافق کردند.

شرکت‌های مخابراتی «دراکوتن سمفونی» و شرکت تله‌کام اوکراین نیز قصد دارند مشترکاً زیرساخت‌های دیجیتال این کشور را بازسازی کنند.

یک استارتاپ ژاپنی نیز تجهیزات حذف مین را توسعه داده است و شرکت دیگری با تجزیه و تحلیل اجزای خاک با استفاده از تصاویر ماهواره‌ای، به بهینه سازی کشاورزی کمک می‌کند.

بیانیه مشترک دو کشور

ژاپن و اوکراین با انتشار بیانیه‌ای مشترک تاکید کردند که تحریم‌ها علیه روسیه «اقدامی حیاتی و مؤثر» برای بازدارندگی مسکو از ادامه فعالیت‌های نظامی است. آنها همچنین بر عزم خود برای جلوگیری از دور زدن تحریم‌ها تایید کردند.

ژاپن حمایت مستمر خود را از تمام مراحل بازسازی اوکراین، از بازیابی‌های اضطراری اولیه گرفته تا بازسازی اقتصادی و توسعه صنعتی ابراز کرد و از تسهیل شرایط ویزا برای شهروندان اوکراینی خبر داد.