دفاع تشکل‌ سراسری معلمان ایران از «حق آموزش به زبان مادری»: تداوم سیاست تک‌زبانی اشتباه است

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران روز چهارشنبه دوم اسفند، در بیانیه ای به مناسبت روز جهانی زبان مادری با دفاع از «حق آموزش به زبان مادری» نوشت که «تداوم سیاست آموزشی تک‌زبانی بدون توجه به نگرش زبانی شهروندان» را «غیرعلمی، غیردموکراتیک و کاملا اشتباه» می‌داند.

سازمان آموزشی، علمی و فرهنگی ملل متحد (یونسکو) روز ۲۱ فوریه (سوم اسفند) را روز بین المللی زبان مادری نام نهاده است. این اقدام در کنفرانس عمومی این سازمان در سال ۱۹۹۹ میلادی و با هدف کمک به تنوع زبانی و فرهنگی انجام شد.

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران در بیانیه خود تاکید کرد که قاطعانه از «حق سلب‌ناشدنی شهروندان برای انتخاب زبان آموزشی خود» دفاع می‌کند و معتقد است که «تداوم مهندسی سیاست تک‌زبانی کنونی در ایران مغایر با اصول علم زبان شناسی و به صراحت کاملا خطا است.»

به نوشته این بیانیه،« تداوم سیاست تک‌زبانی در امر آموزش اقدامی ناعادلانه است که حقوق جمعی ملت‌های غیرفارس داخل جغرافیای سیاسی ایران را نادیده می‌انگارد.»

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران در بیانیه خود به مناسبت روز جهانی زبان‌های مادری اشاره کرد که «وضعیت در ایران از کشورهای دیگری که در آن سیاست‌های زبان‌کشی به صورت سیستماتیک اجرا می‌شود، متفاوت‌تر نیست» و افزود: «سیاست زبان‌کشی و شکل‌گیری دیکتاتوری در همه‌ کشورهای غیردموکراتیک به شکلی منسجم در حال پیش روی است.»

روز جهانی زبان مادری | کانون نویسندگان ایران: پاسداشت زبان مادری نشانه سلامت فرهنگ است

این تشکل سراسری معلمان در ایران اضافه کرد که «پس از شکل‌گیری نهاد آموزش به معنای مدرن آن، در حدود صد سال پیش، از مجموع زبان‌های گوناگون داخل جغرافیای سیاسی ایران، این فقط فارسی بود که به زبان آموزش و البته زبان حقوق و سیاست قانونی تبدیل شد.»

در بیانیه همچنین گفته شده است که پژوهش‌های جدید به «ضرورت آموزش به زبان مادری» تاکید دارند و معتقد هستند که «کودک باید با زبان مادری خود با جهان آموزش و دانش مدرن رابطه برقرار کند و هر سیاستی که این رابطه را مخدوش سازد، نه تنها برای رشد فردی کودک مضر است، بلکه در تقابل با تاسیس یک جامعه سالم و باثبات است.»

شورای هماهنگی تشکل‌های صنفی فرهنگیان ایران با انتقاد از آنچه پیوند زدن «بحث آموزش به زبان‌های مادریِ غیرفارسی به مساله امنیت و هویت ملی» نامید، اشاره کرد: «در بسیاری از کشورهای دموکراتیک جهان، که صدالبته میزان ثبات و پایداری نظام‌های سیاسی آن‌ها با هیچ کشور غیر دموکراتیکی قابل مقایسه نیست، شهروندان در انتخاب زبان آموزش آزاد هستند.»

این شورا نوشت: «این آزادی نه تنها سوئیس، هند، آفریقای جنوبی و هیچ دموکراسی دیگری در شرق و غرب را به سمت فروپاشی سوق نداده، بلکه خود این آزادی از عوامل اصلی پایداری نظام‌های سیاسی آن‌‌ها است.»

در پایان بیانیه تاکید شده که «پویایی یک جامعه نه به کشتن و سرکوب تفاوت‌ها، که به ایجاد بستری عادلانه و برابر برای رشد و شکوفایی آن‌ها مرتبط است.»

وب سایت سازمان ملل متحد در مورد روز جهانی زبان مادری نوشته است: جوامع چند زبانه و چند فرهنگی از راه حفظ زبان‌های خود به عنوان مجرای دانش سنتی و میراث فرهنگی، پیشرفت می‌کنند.

بر اساس این گزارش، تنوع زبانی با از بین رفتن زبان های بیشتر با تهدیدات فزاینده ای مواجه است و در حال حاضر، ۴۰ درصد از جمعیت جهان به آموزش به زبان مادری خود دسترسی ندارند و این میزان در برخی مناطق بیش از ۹۰ درصد است.

وب سایت سازمان ملل متحد با اشاره به روز جهانی زبان مادری بر نقش زبان ها در ترویج فراگیری و دستیابی به اهداف توسعه پایدار تأکید کرده و نوشته است: سیاست‌های آموزش چندزبانه برای آموزش فراگیر و حفظ زبان‌های بومی بسیار مهم هستند و با شروع آموزش به زبان مادری زبان آموز و معرفی تدریجی زبان های دیگر، موانع بین خانه و مدرسه برطرف شده و یادگیری موثر را تسهیل می کند.

به نوشته این وب سایت، آموزش چند زبانه نه تنها جوامع فراگیر را ترویج می کند، بلکه به حفظ زبان های غیر مسلط، اقلیت و بومی نیز کمک می کند و این سنگ بنای دستیابی به دسترسی عادلانه به آموزش و فرصت های یادگیری مادام العمر برای همه افراد است.