در تدارک هفت سین سینما

این امیدواری و علاقه البته نشانه پویایی اکران و روشنایی چراغ سینما در ایران دارد اما نباید فراموش کنیم که تاریخ‌سازی فسیل و فروش خوب کمدی‌هایی چون«هتل» و«شهر هرت» وچند فیلم دیگر، ماحصل عبوراز چند سال کرونایی و نیاز تماشاگران به شادی و خنده در دل جامعه‌ای کم و بیش غم‌زده بود و شاید نتوان نسخه اکران نوروزی گذشته ونوبت‌های دیگر سال۱۴۰۲ را برای اکران نوروز ۱۴۰۳ تجویز کرد. ضمن این‌که از میان فیلم‌های اکران گذشته فقط فسیل موفق شد به چنین فروش خیره‌کننده‌ای دست یابد و باقی فیلم‌ها حتی باوجود فروش‌هایی ظاهراخوب نتوانستندرقم هزینه خود رابازگردانند.دراین گزارش ضمن اشاره به موارد ضروری و تعیین‌کننده‌ای که شورای صنفی نمایش باید برای انتخاب وچینش فیلم‌های اکران نوروزی لحاظ کند، ازمیان آثار حاضر درچهل‌ودومین جشنواره فیلم فجروفیلم‌های درنوبت اکرانِ خارج ازاین رویداد،فیلم‌های پیشنهادی و ظرفیت‌هایشان را مرور کرده‌ایم. 

وجود هشت گروه سینمایی و افزایش سالن‌های سینما درپی پردیس‌سازی و فعالیت موثر ناوگان سینمایی کشور در این چند وقت اخیر امیدوارکننده است و می‌تواند ضمن پاسخگویی به انبوه فیلم‌های متقاضی اکران عمومی و کاهش ترافیک اکران و جلوگیری از فیلم‌سوزی، هم به مرور باعث ایجاد عدالت در اکران و هم تنوع و گوناگونی فیلم‌ها در فصول نمایشی مختلف شود. اما از آنجا که تا رسیدن به نقطه مطلوب و سالن‌هایی که پوشش جغرافیای مناسبی در سراسر کشور داشته باشند و نیاز شهرهای زیاد بدون سینما را برطرف کنند، فاصله داریم همچنان انتخاب فیلم‌ها برای نوبت‌های مختلف اکران و چینش آنها از مهم‌ترین چالش‌های سینمای ایران است و خبر از دشواری کار شورای صنفی نمایش می‌دهد. این مساله به ویژه هر سال در اکران نوروزی خودش را نشان می‌دهد و انتخاب چند فیلم مناسب برای این نوبت طلایی نمایش فیلم در ایران کار حساسی محسوب می‌شود. این چالش امسال وقتی بیشتر می‌شود که نوروز با ماه مبارک رمضان همزمان شده و هم صاحبان آثار و متقاضیان اکران نوروزی و هم اعضای شورای صنفی نمایش برای تصمیم‌گیری‌‌شان باید این همزمانی را لحاظ و مدیریت کنند. چرا که هرچقدر سال‌هاست اکران نوروزی به عنوان بهترین نوبت اکران متقاضی فراوانی دارد اما صاحبان آثار برای اکران فیلم‌ها در ماه مبارک رمضان تردید دارند و باتوجه به فضای حاکم بر جامعه اسلامی و مناسک این ماه، ظرفیت جمعیت سینمارو را در پایین‌ترین وضعیت می‌بینند. ولی جمع این دو یعنی تعطیلات نوروزی و ماه مبارک رمضان، وضعیت کمی متناقضی را در اکران ایجاد می‌کند که نیازمند طرح و برنامه‌ای دقیق برای بهترین بهره‌برداری در گیشه و اقتصاد سینماست. با این حال باتوجه به همان فروش خیلی خوب فسیل از اکران نوروزی سال ۱۴۰۲ و نمایش خوب چند فیلم دیگر در طول سال، امیدواری‌ها برای رونق اکران نوروز امسال باوجود همزمانی با ماه مبارک رمضان افزایش پیدا کرده و ظاهرا خود متقاضیان اکران نوروزی هم با دیده مثبت به ماجرا نگاه می‌کنند.
   
ظرفیت فروش
مهمترین نکته‌ای که باید در تقاضا از سوی صاحبان آثار و انتخاب از سوی شورای صنفی نمایش درخصوص فیلم‌های اکران نوروزی لحاظ و به شکل جدی رعایت شود، ظرفیت فروش آثار است. یعنی در وهله اول فیلم‌هایی باید گزینه جدی برای اکران نوروزی محسوب شوند که ظرفیت موفقیت بالا در گیشه را داشته باشند. این ظرفیت هم از مواردی چون ویترین فیلم و چهره‌ بازیگران، کارگردان شناخته شده، ایده و قصه خوب و روایتی جذاب و استاندارد ناشی می‌شود. براساس کلیشه‌های شکل گرفته در این چند سال اخیر و البته براساس فروش گیشه، فیلم‌های کمدی پرچهره به صورت بالقوه آثاری با ظرفیت فروش بالا محسوب می‌شوند و از گزینه‌های جدی و اولیه اکران نوروزی هستند. درحالت ایده‌آل باید برخی از آن موارد دیگر یعنی ایده و قصه خوب و روایت جذاب و استاندارد و مضمون مناسب هم ضمیمه ویترین پرچهره و ژانر کمدی و هر ژانر دیگری باشد اما متاسفانه در اکثر مواقع راه یک فیلم (کمدی) با چهره‌های محبوب بازیگری از روایت جذاب و استاندارد و مضمون خوب جداست. بنابراین در چنین شرایطی با تن دادن به حداقل‌ها از فیلمی کمدی با شرکت یکی دو کمدین و بازیگر محبوب و شناخته شده، به عنوان اثری با ظرفیت فروش بالا نام برده می‌شود و چنین فیلمی از جدی‌ترین گزینه های اکران نوروزی است.
   
تنوع ژانری
یکی از ملزومات ترکیب اکران نوروزی، تنوع ژانری است. بنابراین انتخاب چند فیلم کمدی برای این نوبت اکران، کارکرد معکوس و مخربی دارد و این رقابت بیش از این‌که برنده داشته باشد و باعث همپوشانی مثبت شود، باعث موازی‌کاری در گیشه خواهد شد. برای همین حتما باید به‌جز یکی دو فیلم کمدی که آنها هم ظرفیت‌های متفاوتی برای گیشه داشته باشند، ترکیب اکران نوروزی به ژانرهای دیگر هم توجهی جدی نشان دهد. این موضوع ضمن این‌که همان اول سال برآیندی از تولیدات متنوع سینمای ایران می‌دهد، می‌تواند باعث پاسخگویی به انواع سلایق تماشاگران هم باشد. البته در این تنوع ژانری باید آن بند مهم ظرفیت فروش را هم لحاظ کرد و به آثاری متنوع در ژانرهای گوناگون رسید که توانایی رقابت با دیگر فیلم‌ها در گیشه برای جذب تماشاگر و فروش خوب را دارند.
   
سینمای استراتژیک 
گرچه همان بند تنوع ژانری می‌تواند سینمای استراتژیک را هم دربربگیرد اما به نظر می‌رسد برای برقراری نسبت اکران با سینمای جنگ، انقلاب و مقاومت و محورهای اساسی ملی و مذهبی، باید جای مناسبی برای فیلم‌هایی از این گروه هم در همه فصول نمایش فیلم از جمله در پیشانی اکران درنظر گرفت و به تقویت و ارتقای این پیوند کمک کرد. البته ناگفته پیداست که باید آثاری از این جنس را به ویژه برای اکران نوروزی انتخاب کرد که به لحاظ ساخت و جذابیت، استانداردهایی برای جذب مخاطبان و فروش مناسب در گیشه داشته باشند. 
   
سبد و تخم مرغ‌ها
پیرو آن نگاه درست واقتصادی که می‌گوید همه تخم مرغ‌ها را نباید دریک سبد گذاشت،همه فیلم‌های با ظرفیت بالای فروش و با ویترین جذاب را نباید در اکران نوروز و متعاقب آن اکران عیدفطر خرج کرد و باید برنامه‌ریزی مناسب و دقیقی برای دیگر نوبت‌های نمایش فیلم تا پایان سال داشت. بنابراین اکران همزمان چند فیلم کمدی و آثار جذاب در ژانرهای دیگر فقط در اکران‌های نوروز و عیدفطر به صلاح نیست و باید داشته‌های بالقوه برای فروش بالا را برای نوبت‌های دیگر اکران نگاه داشت تا دیگر فصول اکران هم به واسطه اکران دست کم یک فیلم با ظرفیت فروش بالقوه به رونق اکران فیلم در آن مقطع از سال کمک کند. به ویژه از آنجا که سینمای ایران دراین چند سال اخیر نشان داده تعداد فیلم‌هایی با ظرفیت بالای فروش و رکوردشکن در گیشه آنچنان زیاد نیست، بنابراین باید برای انتخاب و چینش وتوزیع درست این فیلم‌ها درطول سال و درنوبت‌های مختلف اکران به بهترین شکل برنامه‌ریزی کرد.
   
گزینه‌های پیشنهادی برای اکران نوروزی
بهترین حالت این است که برای اکران نوروزی ابتدا سراغ مهم‌ترین رویداد سینمایی کشور یعنی جشنواره فیلم فجر برویم و ببینیم این جشنواره چه ظرفیتی برای پاسخگویی به اکران به ویژه اکران نوروزی و اکران متعاقب آن در عید فطر دارد. به ویژه این‌که روح‌ا... سهرابی، مدیرکل نظارت بر عرضه و نمایش فیلم سازمان سینمایی در این دو سال اخیر سخنانی مبنی بر این بیان کرد که اولویت اکران نوروزی با فیلم‌هایی است که در جشنواره فیلم فجر شرکت کرده و واجد کیفیت خوب و قابل دفاع باشند. البته اگر بخواهیم حرف‌های این مدیر را بدبینانه درنظر بگیریم باید به عدم تحقق این وعده در سال گذشته اشاره کرد و فقط غریب به عنوان یکی از آثار شاخص چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر به اکران نوروز ۱۴۰۲ راه یافت. اما حتی اگر خوشبینانه هم بخواهیم به حرف‌های سهرابی واکنش نشان دهیم، ببینیم داشته‌های فجر ۴۲ چقدر احتمال اکران موفق و فروش خوب در گیشه را دارند؟ 
باوجود تنوع ژانری و ارزش‌های مضمونی بسیاری از فیلم‌های حاضر در بخش‌های سودای سیمرغ و نگاه نو، بیشتر آثار جشنواره اخیر فیلم فجر چندان قابلیت موفقیت کامل و فروش خیلی بالا در گیشه را ندارند اما از میان آثار چهل و دومین دوره، این چند فیلم قابلیت‌هایی جدی برای قرار گرفتن در اکران نوروز و اکران عیدفطر را دارند.  
   
تمساح خونی
ازمیان فیلم‌های جشنواره چهل و دوم فجر، نخستین ساخته سینمایی جواد عزتی که جایزه بهترین کارگردانی اول را هم به دست آورد، بهترین گزینه برای اکران نوروزی است.این کمدی خوش ساخت و ماجراجویانه که با حضور خود جواد عزتی، عباس جمشیدی فر، الناز حبیبی و سعید آقاخانی، ویترین جذابی هم دارد،همان طور که دراکران‌های مردمی جشنواره هم به سئانس‌های فوق‌العاده رسید، قابلیت فروش خیلی بالا و رکوردشکنی در گیشه سال۱۴۰۳راهم دارد. درصورت چنین اتفاق محتملی، جواد عزتی همان‌طور که یکی از چهره‌های پول‌ساز بازیگری در سال‌های اخیر است، در جایگاه کارگردان هم می‌تواند مدعی فروش چندین میلیاردی و بازگشت سرمایه در سینما باشد.
   
صبحانه با زرافه‌ها
دومین فیلم سینمایی سروش صحت به عنوان کارگردان گرچه به شکل عجیبی با دست خالی و بدون حتی یک رشته نامزدی، چهل و دومین جشنواره فیلم فجر را ترک کرد اما همراه تمساح خونی از دو فیلمی بود که بلیت‌هایش در دقایق اولیه پیش خرید به اتمام رسید و چند بار هم درطول جشنواره، سئانس‌های فوق‌العاده را تجربه کرد. این کمدی متفاوت صحت با ویترین پروپیمانش و چهره‌هایی چون بهرام رادان، هوتن شکیبا، پژمان جمشیدی، بیژن بنفشه‌خواه و هادی حجازی‌فر، از بهترین گزینه‌ها برای اکران نوروزی و عیدفطر است و از حالا رقیبی جدی برای دیگر فیلم‌ها در گیشه به حساب می‌آید.  
   
مجنون
این فیلم به کارگردانی مهدی شامحمدی، تهیه‌کنندگی عباس نادران و بازی سجاد بابایی در نقش شهید مهدی زین‌الدین که سیمرغ بلورین بهترین فیلم چهل و دومین جشنواره فیلم فجر را به دست آورد، می‌تواند بهترین نمونه سینمای استراتژیک در اکران نوروزی باشد. فیلمی با روایت استاندارد که به ویژه کشمکش نیروهای ایرانی در عملیات خیبر می پردازد، به نیازهای مخاطبان سینمای جنگ هم پاسخ می‌دهد. ضمن این‌که قرار گرفتن این فیلم در اکران نوروزی در راستای وعده روح‌ا... سهرابی درخصوص اولویت اکران نوروزی با فیلم‌های شاخص و موفق جشنواره فیلم فجر هم خواهد بود.
   
و این فیلم ها
نوروز به کارگردانی سهیل موفق درباره پاسداشت آیین نوروز، «پروین» به کارگردانی محمدرضا ورزی درباره شاعر برجسته ایران پروین اعتصامی، «باغ کیانوش» به کارگردانی رضا کشاورز در ژانر کودک و نوجوان با موضوعی ملی و در پیش‌زمینه دفاع مقدس، «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری درباره رشادت شهید خلبان علی‌اکبر شیرودی، «احمد» به کارگردانی امیرعباس ربیعی درباره نقش موثر سردار شهید احمد کاظمی در زلزله بم، «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی درباره چالش پرویز دهداری در تیم‌ملی فوتبال ایران، «دو روز دیرتر» به کارگردانی اصغر نعیمی با موضوعاتی چون فرزندآوری و مهاجرت، انیمیشن «ببعی قهرمان» به کارگردانی حسین صفارزادگان و میثم حسینی می‌توانند از گزینه‌های مناسب اکران نوروزی و اکران عیدفطر باشند. 
   
هفتاد سی
به جزگزینه‌های جشنواره فیلم فجر، فیلم‌هایی خارج از این رویدادهم که امسال تولید شده‌اند، شانس بالایی برای قرارگرفتن در اکران نوروز۱۴۰۳ دارند.مهم‌ترین این فیلم‌ها که گزینه جدی دراین زمینه محسوب می‌شود، کمدی هفتاد سی نخستین ساخته سینمایی بهرام افشاری است. فیلمی به تهیه‌کنندگی ابراهیم عامریان و بازی بهرام افشاری، هوتن شکیبا، الهه حصاری، صدف اسپهبدی، حسین پاکدل، مهدی حسینی‌نیا، سیاوش طهمورث و ناهید مسلمی از حالا یکی از بخت‌های فروش بالا و رکوردشکنی در گیشه به حساب می‌آید. از آنجا که بهرام افشاری به عنوان ستاره فیلم فسیل یک سال صدرنشین بلامنازع گیشه است، می‌تواند با هفتاد سی با خودش برای یک رکوردشکنی دیگر رقابت کند. 

رقابت تنگاتنگ فیلم‌ها 
مدیرکل اداره نظارت برنمایش فیلم سازمان سینمایی از رقابت تنگاتنگ فیلم‌ها برای اکران‌ نوروز و سختی کار انتخاب فیلم‌ها برای بستن جدول اکران نوروزی خبر داد.به گزارش اداره کل روابط عمومی سازمان سینمایی، روح‌ا... سهرابی مدیرکل اداره نظارت برنمایش فیلم سازمان سینمایی با تاکید بر رقابت فیلم‌ها برای حضور در سبد اکران نوروزی گفت:خوشبختانه امسال فیلم‌های با‌کیفیت و مناسب اکران نوروزی جوابگوی ظرفیت تعریف شده برای این بازه زمانی هستند اما با توجه به تقارن عید نوروز و ماه مبارک رمضان، حساسیت و پیچیدگی تنظیم جدول عادلانه والبته مناسب باسلایق وعلایق مخاطبان نیز بیشتر ازسال‌های قبل است.سهرابی با اشاره به تعداد بالای فیلم‌های متقاضی اکران و تعداد قابل توجه آثار پر مخاطب اجتماعی، کمدی، دفاع مقدس و کودک و نوجوان که آماده اکران هستند، عنوان کرد: سال آینده کار شورای صنفی نمایش برای ایجاد عدالت در اکران، بسیار سخت خواهد بود لذا بازگشت به آیین‌نامه و تصمیم‌گیری و اقدام مطابق با مقررات و قوانین اعلام شده امری ضروری است.