پیشگیری از تشدید اضطراب در کودکان چه نشانه‌هایی دارد؟

فاطمه روحانی نژاد مشاور و درمانگر کودک و نوجوان گفت: کودکان بسته به نوع تربیتی که از سوی والدین برداشت کرده و محیطی که در آن زندگی می کنند اضطراب را تجربه می‌کنند. در بسیاری از موارد، بی توجهی به علائم اضطراب در کودکان، به مشکلات جدی روحی در آینده آن‌ها منجر می شود.

وی گفت: اضطراب کودکان یکی از مشکلات زیادی است که در بین آن‌ها وجود دارد. به زبان ساده کودکان با قرار گرفتن در موقعیت‌ها و شرایط جدید و ناشناخته اضطراب را تجربه می‌کنند و این موضوع یک حالت طبیعی در آنهاست.  برخی از کودکان انواع شدیدتری از اضطراب را تحمل می‌کنند که عدم توجه به آن باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود.

این مشاور افزود: اضطراب در کودکان  بسیاری از حالات خلقی و روانی دیگر با علائم روبرو است کودکان خردسال مشکل در خوابیدن در احساس ناراحتی همیشگی و گریه بیش ازحد و عدم تمایل به جدا شدن از والدین، به ویژه مادر و شب ادراری و بداخلاقی و کابوس دیدن و اضطراب جدایی در کودکان یکی از مهمترین و می توان گفت شایعترین اختلال در میان آنهاست. این نوع اضطراب در کودکان از حدود زیر یک سالگی اتفاق میافتد و کودک نسبت به جدایی مادر و یا مراقب ایمن واکنش نشان می دهد.

 سه نشانه مهم اضطراب جدایی در کودکان می باشد:
۱. ترس داشتن شدید هنگام جدایی از والدین و خصوصا مادر
۲. امتناع از نرفتن به مهد کودک، مدرسه است.
۳. بروز علائم جسمانی و سر درد یا درد‌های عضلانی و بدخوابی
۴. یکی دیگر از انواع اضطراب در کودکان اختلال اضطراب زیاد است. کودکانی که با نوع اضطراب برخورد می کنند، دائما از بروز حوادث طبیعی مثل سیل، زلزله یا رخداد‌های ناخوشایند نگران هستند.

روحانی نژاد تصریح کرد: اضطراب فراگیر در کودکان باعث کاهش عملکرد و افت تحصیلی، ورزشی آن‌ها می‌شود. کودکانی با اختلال اضطراب فراگیر در فعالیت‌های روزمره خود ناکارآمد عمل می‌کنند. بی قرار و تحریک پذیرند و در رویایی با چالش‌های زندگی مانند تحصیل وانتظار نتایج منفی بیشتری نسبت به همسالان خود دارند.

وی ادامه داد: برخی از کودکان با قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی دچار ترس و اضطراب می‌شوند. این اضطراب به دلیل قرار گرفتن زیر ذره بین دیگران یا ترس از تحقیر شدن و عدم توانایی برای انجام یک کار اتفاق میافتد.کودک از اینکه مورد توجه دیگران قرار بگیرد یا نگاه و دقت آن‌ها را روی خودش احساس کند به شدت هراس دارد. همچنین این نوع اضطراب در کودکان به صورت کم حرفی یا گوشه گیری در جمع هم خودش را نشان می دهد.

وی گفت:  این نوع اختلال به شدت زندگی آینده کودک را تحت تاثیر می‌دهد. عموما کودکانی که با اضطراب اجتماعی روبه رو هستند، بیش از دیگران در بزرگسالی از کار کردن یا ازدواج دوری می‌کنند و میزان ترک تحصیل در میان آن‌ها بسیار بیشتر است. اضطراب اجتماعی در کودک به صورت گریه کردن پس از قرار گرفتن در موقعیت‌های اجتماعی، دعوا، سکوت کامل، دوری از جمع بروز می کند.

وی ادامه داد: بروز اضطراب در کودکان بسته به موقعیت، شرایط و خانواده و محیطی که در آن رشد کرده اند متفاوت است. در بسیاری از موارد علت اضطراب یک عامل بیرونی است که باعث بروز استرس و نگرانی در کودک می‌شود. اما در مواردی هم علت اضطراب در کودکان یک فشار درونی است که در کودک ایجاد می‌شود.

روحانی نژاد افزود:  یکی از مهمترین دلایلی که به اضطراب در کودکان منجر می‌شود و حالت‌های اضطرابی را در آن‌ها به وجود می‌آورد، ایجاد تغییرات ناگهانی و بزرگ در محیط خانه و خانواده است.
به دنیا آمدن خواهر یا برادر جدیداست. و از دست دادن والدین، تغییر محل یا شهر زندگی میتوانند نگرانی و هراس را در کودک پدید آورند. همچنین در نوجوانان اختلاف میان پدر و مادر، دعوا و درگیری در محیط خانه و همچنین روابط سست میان اعضا علت اصلی بروز اضطراب است.
 
وی افزود: نوع اضطراب اغلب در نوجوانان اتفاق می‌افتد و در سنین نزدیک به بلوغ رخ میدهدو تغییرات جسمانی و بدنی می تواند نوجوان را دچار استرس و فشار روانی کند.

استرس‌های بیش از اندازه ناشی از آموزش و تحصیل، اضطراب در کودکان و نوجوانان را ایجاد می‌کند. آن‌ها با قرار گرفتن در یک جو رقابتی ناسالم برای برتر بودن، رفته رفته سلامت روان خود را به خطر می‌اندازند. ایجاد اضطراب مجددا به افت آموزشی منجر می‌شود و می‌توان گفت تاثیر استرس و اضطراب در یادگیری کودکان بسیار بالاست.

این درمانگر کودک و نوجوان تصریح کرد: کودک یا نوجوانی که خود را ناتوان یاضعبف می‌بیند، به اضطراب و استرس بالایی دچار می‌شود. آن‌ها احساس می‌کنند توانایی انجام کاری را که به آن‌ها داده شده ندارند و همین مسئله زمینه ساز اضطراب در کودکان و نوجوانان می‌شود. وجود اختلال وسواس در کودک و نوجوان به اضطراب منجر میشود. به زبان ساده بروز رفتار‌های وسواسی مانند شستن، چک کردن و عدم توانایی برای قطع یا جلوگیری از آن، اضطراب در کودکان و نوجوانان را به دنبال دارد.
 
این روانشناس تصریح کرد: بروز فوبیا و ترس‌های غیرقابل کنترل منشا اصلی بروز اضطراب در کودکان هستند. کودک یا نوجوان ممکن است از عوامل گوناگونی مانند تنهایی، ارتفاع و ترس داشته باشند.درمان اضطراب در کودکان اگر به موقع و به صورت اصولی انجام شود، به خوبی بهبود می‌یابد و علائم نگران کننده آن کم می‌شود. برای درمان اضطراب در کودکان و نوجوانان می‌توانید در مسیر سلامتی باشند. صحبت کردن والدین با کودک و نوجوان بررسی وضعیت روحی کودک و حل مشکلات و تعارضات به صورت مسالمت آمیز در محیط خانه، برای درمان اضطراب در کودکان و نوجوانان بسیار ضروری است؛ که به تقویت ثبات روانی و استرس در کودک منجر می‌شود.
 
روحانی نژاد افزود: انجام بازی‌های شاد و دسته جمعی، فعالیت‌های تفریحی و هیجانی می‌تواند در کاهش اضطراب و علائم نگران کننده آن بسیار مفید باشد. در بسیاری از اتفاقهای ناگوار  اضطراب در کودکان با افزایش پویایی و نشاط در خانواده کمرنگ می‌شود. انجام ورزش‌هایی که در آن‌ها رقابت جایی ندارد و تنها با هدف سلامتی و سرگرمی انجام می‌شود، در کاهش اضطراب در کودکان و نوجوانان موثر است.  اضطراب واکنش طبیعی بدن انسان به شرایط نامناسب یا دل هرهآور است. اما زمانی که سطح این استرس و اضطراب بالا می رود، می تواند به ناکارآمدی عملکرد فرد در زندگی شود.کمک گرفتن از مشاور یا روانشناس حرف‌های می تواند در طی درمان اضطراب در کودکان موثرباشد.

باشگاه خبرنگاران جوان اجتماعی ازدواج و خانواده