اتحادیه اروپا و حملات حوثی‌های یمن به کشتی‌ها؛ ادعای باج‌گیری و مذاکره انصارالله با اروپایی‌ها

اتحادیه اروپا پس از هفته‌ها بحث و گفتگو در ۱۹ فوریه به طور رسمی عملیات دریایی خود در دریای سرخ را آغاز کرد تا از کشتی‌های تجاری بین‌المللی در برابر حملات حوثی‌ها محافظت کند.

در همین حال و همزمان با ادامه حملات خود به کشتی‌ها و واکنش‌های متقابل آمریکا در حمله به مکان‌هایی در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها در یمن؛ گروه انصارالله (حوثی‌ها) مدعی شد که با اتحادیه اروپا وارد مذاکرات «سازنده» در مورد امنیت دریای سرخ شده است.

حوثی‌ها مدعی هستند که هدف غایی آن‌ها پایان حملات ارتش اسرائیل به حماس و فلسطینی‌ها و برقراری آتش‌بس فوری در غزه است. 

با این حال، حملات حوثی‌ها هزینه‌هایی را بر اعضای اتحادیه اروپا تحمیل کرده است. پائولو جنتیلونی، کمیسر اقتصادی اتحادیه اروپا، هفته گذشته تخمین زد که انحراف مسیر کشتی‌ها از دریای سرخ به دور آفریقا باعث شده تا زمان تحویل محموله‌های بین آسیا و اتحادیه اروپا به مدت ۱۰ تا ۱۵ روز طولانی‌تر شود و هزینه‌های متعاقب آن نیز تا حدود ۴۰۰ درصد افزایش یابد.

حدود ۴۰ درصد از کل تجارت اتحادیه اروپا با خاورمیانه و آسیا با ترانزیت محمولات از دریای سرخ صورت می‌گیرد. بنابراین حفاظت از این مسیر کشتیرانی یک منفعت اقتصادی و امنیتی جمعی برای اتحادیه اروپا است. 

با این حال، تنها چهار کشور - فرانسه، آلمان، ایتالیا و بلژیک - از مجموع ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا موافقت کرده‌اند که کشتی‌های جنگی را برای عملیات جدید فراهم کنند.

اسپانیا ترجیح داد از حق وتو خود برای جلوگیری از این ابتکار عمل دریایی استفاده نکند، در عین حال از مشارکت مستقیم در این ماموریت دریایی هم خودداری کرد؛ با این استدلال که هرگونه عملیات مسلحانه علیه حوثی‌ها در حقیقت فشار بر اسرائیل برای موافقت با آتش بس در غزه را کاهش می‌دهد.

ائتلاف دریایی اروپایی، متفاوت از ائتلاف آمریکا و بریتانیا

کشتی‌های جنگی شرکت‌کننده در عملیات اتحادیه اروپا موسوم به «آسپایدز (به معنای سپر)» تنها در صورتی مجاز به شلیک به اهداف حوثی‌ها خواهند بود که خودشان یا کشتی‌های تجاری تحت حفاظت آن‌ها، مورد حمله قرار گیرند.

در نتیجه ماموریت دریایی اتحادیه اروپا، برخلاف ماموریت ائتلاف دریایی ایالات متحده و بریتانیا در دریای سرخ، هیچگونه حمله پیشدستانه‌ای علیه آتشبار حوثی‌ها یا اهداف مرتبط را در دستور کار خود نخواهد داشت. 

با این حال، ماهیت تدافعی این عملیات ممکن است برای متقاعد کردن حوثی‌ها برای خودداری از حمله به کشتی‌های اروپایی کافی نباشد. در واقع، رهبران حوثی به ایتالیا، یکی از مروجین اصلی عملیات جدید، هشدار دادند که «اگر ایتالیا در حملات به حوثی‌ها شرکت کند، به یک هدف بالقوه تبدیل خواهد شد.»

واشنگتن هم اکنون در قالب «عملیات نگهبان رفاه» علیه حوثی‌ها دست به کار شده است که در این ماموریت چند کشور اتحادیه اروپایی (دانمارک، هلند و یونان) و همچنین اعضای غیر اتحادیه اروپایی ناتو (بریتانیا و نروژ) نیز در آن شرکت دارند.

تاکنون به رهبری آمریکا و بریتانیا حملاتی علیه توانایی‌های نظامی حوثی‌ها انجام شده است. اما، درست زمانی که اتحادیه اروپا مأموریت خود را اعلام کرد، حوثی‌ها به یک کشتی باری بریتانیایی در جنوب خلیج عدن حمله کردند و چنانچه شورشیان یمنی ادعا کردند این موثرترین حمله حوثی‌ها در دریای سرخ از آغاز جنگ اسرائیل و حماس در هفتم اکتبر (۱۵ مهرماه)  تا به امروز بوده است.

تلاش‌های اتحادیه اروپا برای توقف جنگ غزه

جدای از تلاش‌های وعده داده شده اتحادیه اروپا برای توقف درگیری‌ها در نوار غزه، امن‌ترین راه اتحادیه اروپا برای اجتناب از درگیری مستقیم نظامی با حوثی‌ها این است که شمار اهداف بالقوه در دریای سرخ را کاهش دهند؛ ولی چنین چیزی دقیقا در راستای راهبرد حوثی‌ها برای تحمیل هزینه‌هایی جانبی به قدرت‌های غربی به خاطر عدم توانایی آن‌ها در توقف جنگ در غزه است.

جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا بارها اسرائیل را مورد انتقاد قرارداده است. او همچنین پیشنهاد کرده است که کشورهای اتحادیه اروپا فعلا فروش تسلیحات به هر کشوری به جز اوکراین را متوقف کنند.

حتی دادگاه تجدیدنظر هلند نیز در تاریخ ۱۲ فوریه به دولت این کشور دستور داد تا صادرات قطعات جنگنده اف-۳۵ به اسرائیل را به دلیل نگرانی از کاربرد آنها در اعمال ناقض قوانین بین‌المللی در جریان حمله به غزه، متوقف کند.

 با این حال، با توجه به اینکه تعدادی از کشورهای اروپایی به ویژه آلمان، اتریش، جمهوری چک و مجارستان قویاً از اسرائیل حمایت می‌کنند، بعید به نظر می‌رسد که اتحادیه اروپا به عنوان یک کل موضعی واحد اتخاذ کند.

در ادامه تلاش‌های اروپایی، بیست وشش کشور عضو اتحادیه اروپا ۱۹ فوریه خواستار «توقف بشردوستانه و فوری» درگیری‌ها در نوار غزه شدند. از میان ۲۷ کشور عضو اتحادیه اروپا تنها مجارستان با آن همراهی نکرد.

یک اهرم قوی‌تر می‌تواند تعلیق کامل یا جزئی توافقنامه ارتباط بین اتحادیه اروپا و اسرائیل باشد.

 اتحادیه اروپا بزرگترین شریک تجاری اسرائیل است. در سال ۲۰۲۳، این توافقنامه تجارت دوجانبه به ارزش ۴۶.۸ میلیارد یورو بود. برخی از مقامات به طور خصوصی پیشنهاد کرده‌اند که این موضوع می‌تواند بعنوان اهرم فشاری برای تأثیرگذاری بر اسرائیل مورد استفاده قرار گیرد.

پرواضح است که هرگونه تلاش‌های اتحادیه اروپا برای برقراری آتش‌بس در نوار غزه می‌تواند بر حملات حوثی‌ها در دریای سرخ تاثیر بگذارد.

ادعای مذاکره حوثی‌ها با اتحادیه اروپا

در همین حال گروه حوثی‌های یمن روز چهارشنبه ۲۱ فوریه به طور یکجانبه اعلام کرد که با اتحادیه اروپا در مورد امنیت دریای سرخ مذاکرات «سازنده‌ای» داشته است.

حسین العزی، معاون وزیر خارجه حوثی‌ها اعلام کرد که این مذاکرات با میانجیگری نروژ با اتحادیه اروپا انجام شده است.

وی در یک کنفرانس مطبوعاتی در صنعا گفت که در جریان این گفتگو‌ها «ما تأیید کردیم که ناوبری بین‌المللی در دریای سرخ ایمن است.»

العزی خاطرنشان کرد که حوثی‌ها تنها کشتی‌های مرتبط با اسرائیل، آمریکا و بریتانیا را هدفی مشروع برای خود می‌دانند.

وی اعلام کرد: «قبل از اینکه آمریکا حوثی‌ها را دوباره به فهرست «تروریستی» خود اضافه کند، به‌واسطه نروژ وارد مذاکراتی شدیم و به ما پیشنهاد‌های بزرگی داده شد تا از مواضع خود کوتاه بیاییم، اما قبول نکردیم.»

هنوز هیچ اظهارنظری از سوی اتحادیه اروپا یا آمریکا در مورد اظهارات حوثی ها ارائه نشده است.

حوثی‌های یمن روز پنجشنبه (۲۲ فوریه) با ارسال یک اخطاریه رسمی به کشتی‌ها و شرکت‌های خدمات بیمه، نسبت به ممنوعیت تردد کشتی‌های مرتبط با اسرائیل، ایالات متحده و بریتانیا در آب‌های اطراف خود هشدار دادند.

ادعای باج‌گیری حوثی‌ها از اروپایی‌ها

یک وبسایت به نام «شیبا اینتلیجنس» روز سه‌شنبه (۲۰ فوریه) مدعی شد که حوثی‌ها از حدود یک ماه پیش در ازای عبور امن کشتی‌ها در دریای سرخ از اروپایی‌ها باج می‌گیرد.

این وبسایت به نقل از منبع ناشناس خود نوشت که «متوسط مبلغ درخواستی حوثی‌ها برای هر کشتی حدود نیم میلیون دلار است. کشتی‌هایی نیز هستند که حاضرند کما بیش یک میلیون دلار پرداخت کنند و این مبالغ همچنان کمتر از هزینه تمام‌شده گردش به دور دماغه امید نیک [در جنوب قاره آفریقا] است.»

اما آقای العزی روز چهارشنبه هر گونه ادعا در خصوص دریافت پول از کشتی‌های اروپایی برای عبور امن در دریای سرخ را تکذیب کرد و گفت از آغاز تنش و هدف گرفتن شناورهای تجاری، ۲۸۳ کشتی به سلامت از دریای سرخ عبور کرده‌اند.