روایات زیارت اباعبدالله(ع) در نیمه شعبان در کامل‌الزیارات

به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو- یادداشت حمیدرضا میررکنی‌بنادکی، چندی قبل مروری می‌کردم بر دستورات ماه شعبان از خود مصادر حدیثی. تعداد راویان و شخصیت راویان روایت‌های استحباب زیارت اباعبدالله(ع) در نیمه‌شعبان بسیار برایم جالب بود. آنچه گردآوردم را مختصرا به‌عرض می‌رسانم و بنظرم جالب توجه است.

در کتاب شریف کامل الزیارات از جناب جعفر بن‌محمد بن‌القولویه القمی در خصوص فضیلت زیارت سیدالشهدا (ع) در شب و روز نیمه شعبان یازده روایت نقل شده‌است. البته برخی از این احادیث بیش از یک طریق به معصوم دارند، بنابر این کثرت روایت شدن این عبارات بیش از عدد ۱۱ بوده است. نگاهی به روات همین احادیث، گویای شهرت این توجّه و این آداب در میان شیعیان متقدّم است. صرفاً مروری بر تعداد این روات و اسامی ایشان، گویای اصالت و اهمیت این عمل در شب نیمه شعبان است. اجمالاً فقط به‌صورت فهرست‌وار مواردی را گزارش می‌کنیم:

در میان این یازده حدیث، ۱۰ حدیث از امام صادق (ع) و ۱ حدیث از امام سجاد (ع) و ۱ حدیث از امام باقر (ع) روایت شده است (حدیث دوم باب هم از امام صادق و هم از امام سجاد (علیهما السلام) نقل شده است).

در طبقه اصحابی که بلاواسطه این احادیث را نقل کرده‌اند، سراسر نام بزرگان اصحاب است؛

در طبقه اصحابی که بلاواسطه این احادیث را نقل کرده‌اند، سراسر نام بزرگان اصحاب است؛
۱. هارون بن خارجه
۲. ابی‌بصیر
۳. ابی‌حمزه الثمالی
۴. صافی البرقی
۵. داود بن کثیر الرّقی
۶. عبدالرحمن بن الحجّاج

۷. یونس بن ظبیان
۸. سالم بن عبدالرحمن
۹. یونس بن یعقوب
۱۰. زید الشّحّام

فهرست مشایخ بلاواسطه صاحب کامل‌الزیارات که در طریق این احادیث‌اند:

۱۱. محمد بن قولویه القمی
۱۲. علی بن الحسین
۱۳. محمد بن یعقوب الکلینی
۱۴. محمد بن عبدالله بن جعفر الحمیری
۱۵. ابوعبدالله محمد بن احمد بن یعقوب بن اسحاق بن عمّار

در طبقه‌ای پیش از این مشایخ فهرست روات بدین شرح‌اند:

۱۶. علی بن ابراهیم بن هاشم
۱۷. محمد بن یحیی العطار
۱۸. سعد بن عبدالله
۱۹. احمد بن محمد بن عیسی اشعری

در طبقه‌ پیشین این طبقه:

۲۰. ابراهیم بن هاشم
۲۱. اسحاق بن ابی‌ساره المدائنی
۲۲. محمد بن خالد
۲۳. محمد بن ابی‌عمیر
۲۴. یعقوب بن یزید
۲۵. محمد بن الولید

نقل این روایات به وساطت این رجال که همگی از ثقات و اجلّاء روات‌اند(و اگر امامی نیستند مورد وثوق‌اند)، حاکی از شهرت این عمل و اهتمام شیعیان به توجه و توسل به سیدالشهداء(ع) در شب نیمه شعبان است. معمولا اعمال وارده در حیطه سنن و آداب، منقول در روایاتی‌اند که اگر مسند هم باشند، دست‌کم پرتکرار هم نیستند؛ تاجایی که برخی از بزرگان به فکر کاربست تسامح در ادله سنن افتاده‌اند. اما در دست بودن این تعداد احادیث مسند در خصوص زیارت ابی‌عبدالله(ع) در شب شعبان، با رواتی همه از مشایخ بزرگ حدیثی، بسیار باید محل تامل و موجب جدیت ما در این توجه باشد.