گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر فروردین ۱۴۰۲

هرانا - ۱ اردیبهشت ۱۴۰۲

خانه > slide, سایر گروهها > گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر فروردین ۱۴۰۲

خبر اختصاصی
تاریخ : ۱۴۰۲/۰۲/۰۱
دسته : slide,سایر گروهها
لینک کوتاه :
کد خبر : ۴۲۶۰۴۱۸

چاپ خبر

گزارش ماهانه؛ نگاهی اجمالی به وضعیت حقوق بشر فروردین ۱۴۰۲

خبرگزاری هرانا – آنچه در پی می‌آید گزارش ماهانه و اجمالی از وضعیت حقوق بشر در ایران در دوره زمانی فروردین ماه ۱۴۰۲ است که به همت نهاد آمار، نشر و آثار مجموعه فعالان حقوق بشر در ایران تهیه شده است، این گزارش با توجه به حجم محدود آن و نیز به دلیل عدم اجازه فعالیت گروه‌های مستقل مدافع حقوق بشر در ایران نمی‌تواند بازتاب بی نقص وضعیت حقوق بشر در ایران باشد.

لازم به یادآوری است بخش آمار این تشکل به‌صورت سالانه گزارش مفصل‌‌تر خود را به اشکال آماری و تحلیلی از وضعیت حقوق بشر در ایران منتشر می‌کند.

خلاصه آنچه گذشت:

اخبار نقض حقوق بشر در فروردین ماه ۱۴۰۲ با قریب به ۴ مورد اعدام، محکومیت‌های متعدد، احضارها، نقض گسترده حقوق زندانیان، نقض پایدار آزادی بیان، تجمعات کارگران بخصوص در زمینه معوقات مزدی و موارد دیگری که در استان‌های مختلف رخ داد، همراه بود. این گزارش بر مبنای اطلاعاتی گردآوری شده که صحت آن‌ها به احراز رسیده است.

اعدام

فروردین ماه با قریب به ۴ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است. بنا بر گزارش نهادهای بین‌المللی، ایران به تناسب سرانه جمعیت و میزان اعدام، رتبه نخست اعدام شهروندان خود در دنیا را دارد.

در ماه سپری شده، سه زندانی در زندان عادل آباد شیراز و یک زندانی در زندان لنگرود قم اعدام شدند.

به علاوه، نائب عسکری، زندانی سیاسی توسط شعبه دوم دادگاه انقلاب ارومیه از بابت اتهام “محاربه” به اعدام محکوم شد.

گفتنی است، عباس (مجاهد) کورکوری، شهروند ساکن ایذه توسط دادگاه انقلاب اهواز از بابت اتهاماتی از جمله “محاربه و افساد فی الارض” به اعدام محکوم شد.

در ضمن، پنج متهم در شهرستان مرند از بابت اتهام “تجاوز به عنف” توسط دادگاه کیفری آذربایجان شرقی به اعدام محکوم شدند.

بیش از ۷۵ درصد اعدام های صورت گرفته در ایران توسط دولت یا نهاد قضایی اطلاع رسانی نمی‌شوند که نهادهای حقوق بشری اصطلاحا آن را اعدام “مخفیانه” می‌خوانند.

آزادی اندیشه و بیان

در این ماه، مسیب رئیسی یگانه و سعید سیف علی، عباس نصیری در تهران، فواد چوبین در ایذه، عباس شریفی در بهشهر، ژینا مدرسی گرجی در سنندج، فخرالدین ابراهیمی در ارومیه، دو شهروند در کلاردشت، روح الله حیدری، کیوان صمیمی و دو تن از اعضای خانواده حمیدرضا روحی بازداشت شدند.

در ماه سپری شده محکومیت های متعددی صورت گرفت که از این تعداد می توان به محکومیت فاطمه سپهری به هجده سال حبس، یازده تن از متهمان پرونده موسوم به “قتل بسیجی روح الله عجمیان” مجموعا به ۷۹ سال حبس، گلرخ ایرایی به هفت سال حبس و مجازات های تکمیلی، سهیل یداللهی به ۶۰ میلیون ریال جزای نقدی، محمد نجفی به سه سال حبس و پانزده میلیون تومان جزای نقدی، مجید خادمی به ده سال و یک ماه حبس و مجازات های تکمیلی، حسین رزاق به چهار سال و سه ماه زندان، خبات شکیبا به دو سال حبس تعلیقی، سهند نورمحمدزاده به شش سال حبس و ده سال تبعید به کهنوج و شیلان کردستانی به سه سال و چهار ماه اشاره کرد.

همچنین، یاسر بهرامی به اداره اطلاعات سنندج احضار شده و مورد بازجویی قرار گرفت.

در ضمن، کیهان سلیمان نژاد، استاد گروه معماری دانشگاه آزاد سلماس به دلیل حمایت از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، از این دانشگاه اخراج شد.

به علاوه، بهار رنگی بند، مدرس رشته تربیت بدنی دانشگاه آزاد سنندج به دلیل حمایت از اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، ممنوع التدریس شد.

در ضمن، خدیجه مهدی پور در دادسرای عمومی و انقلاب ایلام، آرش صادقی در شعبه ۲۶ دادگاه انقلاب تهران، سهیل یداللهی در شعبه ۱۰۵ دادگاه کیفری دو شهرستان بجنورد و جبار دستباز در شعبه ١٠۶ دادگاه کیفری سنندج محاکمه شدند.

زندان

در این ماه، روز شنبه بیست و ششم فروردین، یک زندانی محبوس در زندان ارومیه در پی عدم رسیدگی پزشکی جان خود را از دست داد.

همچنین، محمدرضا مراد بهروزی، که دوران محکومیت خود را در زندان قزوین سپری می کند، توسط مسئولان زندان مورد ضرب و شتم قرار گرفته است.

در ضمن، رفیق سلیمی، معترض بازداشتی اهل سنندج، علیرغم گذشت بیش از چهار ماه از زمان دستگیری، کماکان در زندان این شهر در بازداشت و بلاتکلیفی به سر میبرد. آقای سلیمی طی مدت بازداشت تا کنون فقط یکبار با خانواده‌ اش ملاقات داشته و از دسترسی به وکیل تعیینی محروم مانده است. او همچنین طی این مدت جهت اخذ اعترافات اجباری تحت شکنجه قرار گرفته است.

گفتنی است، علی احمد بریچی، از بازداشت شدگان اعتراضات سراسری ۱۴۰۱، علیرغم گذشت بیش از پنج ماه از زمان دستگیری، کماکان در زندان زاهدان در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرد.

"اعدام فروردین ماه با قریب به ۴ مورد اعدام همچنان بازگو کننده نقض حق حیات در دستگاه قضایی جمهوری اسلامی ایران است"آقای بریچی طی مدت زمان بازداشت، جهت اخذ اعترافات اجباری توسط مسئولان زندان مورد آزار و اذیت و شکنجه قرار گرفته است.

در فروردین ماه، هرانا گزارشی از مشکلات عمده زندانیان و متهمان ساکن در زندان تهران بزرگ منتشر کرد.

به علاوه، نورمحمدزاده محبوس در زندان رجایی شهر کرج، به سلول انفرادی این زندان منتقل شد.

برخی زندانیان در دوران بازداشت و یا حبس خود در کنار مشکلات هر روزه زندان به ناچار برای شنیده شدن دادخواهی‌شان دست به اعتصاب غذا می‌زنند.

در فروردین ماه، محمدرضا مراد بهروزی و منوچهر بختیاری در زندان قزوین، عظیم یادگاری، حسین باپیروند، فرشاد آئینی و سعدالله آئینی در زندان ایلام دست به اعتصاب زدند.

از طرفی، آروین نیک‌ پی در بازداشتگاه اداره اطلاعات مریوان، محمد حبیبی، علی معزی و خسرو رهنما در زندان اوین و الهه محمدی در زندان قرچک ورامین در بازداشت و بلاتکلیفی بسر میبرند.

حق درمان و رسیدگی پزشکی همواره از مهم‌ترین موارد نقض حقوق زندانیان در ایران به شمار می‌رود.

از این قرار، منوچهر بختیاری در زندان قزوین، زهره سرو در زندان قرچک ورامین، امیرحسین قناعتگر در زندان تهران بزرگ و مرتضی سلامت در زندان نوشهر از دریافت خدمات درمانی محروم بودند.

با وجود خطرهای موجود، محرومیت زندانیان از اعزام به مرخصی به وفور گزارش شده است که از مهمترین آنها میتوان به پیام ولی در زندان قزلحصار کرج و منوچهر بختیاری در زندان قزوین اشاره کرد.

اقلیت های ملی و مذهبی

اتنیک ها در فروردین ماه نیز زیر فشار فزاینده بازداشت‌ها و احضارها بودند.

در این ماه، ابوبکر مامزاده، احمد مامزاده و رزگار بیگ زاده بابامیری در بوکان، عبدالحمید ریگی (ابراهیمی) در زاهدان، حافظ عمر آسکانی در راسک بازداشت شدند.

همینطور، منزل کریم خلیلی، فعال ترک (آذربایجانی) در تبریز توسط نیروهای امنیتی مورد تفتیش قرار گرفت.

به علاوه، محمود اوجاقلو، فعال ترک (آذربایجانی) از بابت پرونده ای جدید در دادسرای عمومی و انقلاب تهران تفهیم اتهام شد.

از سوی دیگر، جلسه رسیدگی به اتهامات سیما علیپور و داود شیری (درخشان)، فعالین ترک (آذربایجانی) ساکن تبریز، در شعبه دوم دادگاه عمومی و انقلاب این شهر برگزار شد.

اعمال فشار و تهدید اقلیت‌های مذهبی در این ماه نیز ادامه داشت.

در این ماه، نهاله شهیدی یزدی، شهروند بهایی در کرمان و مولوی امان الله سعدی، روحانی اهل سنت در چابهار بازداشت شدند.

همچنین، حسین علیمرادی، روحانی اهل سنت توسط دادگاه ویژه روحانیت همدان به دو سال حبس تعلیقی محکوم شد.

در ضمن، منزل پوران زند، میلاد مستوری، سروش خلوصی و هایده خلوصی (فتاحی) شهروندان بهائی توسط ماموران اداره اطلاعات کرمان مورد تفتیش قرار گرفت.

به علاوه، روز جمعه یازدهم فروردین ماه، شماری از شهروندان در گالیکش با سر دادن شعارهای اعتراضی دست به تجمع زدند.

حقوق کودک

در این ماه، مردی در تهران، فرزند ۴ ساله و همسر سابق خود را مورد اسیدپاشی قرار داد.

همینطور، یک دختر دوازده ساله در تهران دست به خودکشی زد و به زندگی خود پایان داد. سهم نوجوانان ایرانی از خودکشی‌ های سالانه از سوی سازمان پزشکی قانونی بیش از هفت درصد اعلام شده است.

در ضمن، دو کودک ۹ و ۱۷ ساله به همراه مادرشان در شهر پرند، به دلیل اختلافات خانوادگی توسط پدر خانواده به قتل رسیدند.

به علاوه، در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی در رودبار جنوب، خودرو دو نوجوان سوختبر واژگون شده و هر دو جان خود را از دست داد.

گفتنی است، سه دختر از جمله دو دانش آموز به نام های عرفانه هنر، ستایش داروغه و ستایش امیری در رابطه با مسمومیت سریالی دانش آموزان در شیراز دستگیر شدند.

در ضمن، یک نوزاد در شهرستان تبریز به دلیل مخالفت اداره ثبت احوال این شهرستان با نام انتخابی “ایلکین”، از داشتن شناسنامه محروم مانده است.

زنان

در ماهی که گذشت، یک زن قربانی کودک همسری در شهر قطور واقع در شهرستان خوی، با انگیزه ناموسی توسط پدر و دو برادرش به دار آویخته شد.

به علاوه، یک زن سی و هفت ساله در شهرستان پاکدشت، با انگیزه ناموسی توسط همسرش به قتل رسید. متهم به قتل که پیکر مثله شده همسرش را در بیابان های اطراف پاکدشت رها کرده بود، هم اکنون در بازداشت بسر میبرد.

همچنین، یک زن در تهران مورد اسیدپاشی قرار گرفت.

گفتنی است، یک آمر به معروف با حضور در یک مغازه، سطل ماست را روی سر مادر و دختری بدون حجاب خالی میکند که در پی آن شماری از شهروندان حاضر، با این فرد درگیر می شوند.

همینطور، هشت واحد صنفی در شهرستان نور و دستکم چهل واحد صنفی در کاشان به دلیل عدم رعایت حجاب پلمب شد.

بهداشت و محیط زیست

گفتنی است، مدیرکل منابع طبیعی مازندران از مصدومیت دو جنگلبان در جریان درگیری با قاچاقچیان چوب در یکی از مناطق جنگلی ایزدشهر خبر داد.

همچنین، در پی درگیری قاچاقچیان چوب با ماموران منابع طبیعی و آبخیزداری در مناطق جنگلی شهرستان نشتارود، یک جنگلبان دچار جراحت شد. قاچاقچیان چوب بعد از این اقدام از صحنه متواری و جنگلبان مصدوم نیز به بیمارستان منتقل شده است.

حق بر محیط زیست و مبانی فلسفی آن، از قواعد حقوق بشر و حقوق طبیعی نشأت گرفته شده است. ابتدایی ترین حق طبیعی انسان در این کره خاکی، «حق حیات» است.

اما طی دهه های اخیر به دلیل استفاده بی رویه از منابع طبیعی، عدم نظارت و توجه به مباحث زیست محیطی و الگوهای صحیح، محیط زیست طبیعی به شدت مورد صدمه واقع شده است. هرانا در این حوزه گزارشاتی از هفته اول، دوم، سوم و چهارم با هدف آگاهی سازی گردآوری کرده است.

کارگران و اصناف

در ماهی که سپری شد ۲۰ کارگر در سایه فقدان ایمنی محیط و شرایط کار در اقصی نقاط کشور دچار حادثه شدند. ایران در زمینه رعایت مسائل ایمنی کار در میان کشورهای جهان رتبه ۱۰۲ را به خود اختصاص داده ‌که رتبه بسیار پایینی است.

در فروردین ماه، عدم رعایت ایمنی کار ۱۴ کارگر را مصدوم و ۶ تن دیگر را به کام مرگ کشاند.

از اخبار مرتبط در این حوزه می توان به مرگ یک کارگر معدن در بهاباد، مرگ یک کارگر در هشترود، مرگ و مصدومیت چهار کارگر در قزوین و یزد، مصدومیت شش کارگر در تهران و مصدومیت چهار کارگر در میاندوآب اشاره کرد.

در فروردین ماه، دستکم ۹۸ تجمع اعتراضی برگزار شد که از مهمترین آنها میتوان به تجمع اعتراضی کشاورزان در اصفهان، کارگران مجتمع پتروشیمی دهلران، کارگران کارخانه نیشکر هفت تپه، کارگران اخراجی شرکت لوله سازی ماهشهر، زنبورداران مشگین شهر، کارگران پاکبان در قشم و کارگران کارخانه داروگر تهران اشاره کرد.

همینطور، بازنشستگان مخابرات در استان های مختلف، پرستاران استان قزوین، بازنشستگان صدا و سیمادر تهران، پرستاران و کادر درمان استان کردستان در سنندج، پرستاران و کادر سلامت قم، رانندگان تاکسی در مشهد و جمعی از معلمان در کرمانشاه، ارومیه، همدان، نیشابور، تهران، کرج و ملایر تجمع اعتراضی برگزار کردند.

همچنین، کارگران مجتمع پتروشیمی در دهلران و کارگران پتروشیمی سلمان فارسی دست به اعتصاب زدند.

به علاوه، کارگران مجموعه شهرداری سراوان، کارگران کارخانه سیمان آباده، کارگران کارخانه داروگر تهران، کارگران شهرداری ایرانشهر و کارگران معدن آق‌ دربند سرخس از معوقات مزدی خود خبر دادند.

همچنین، کارگران صدر فولاد واقع در شهرستان خرم آباد از تعدیل بیست و سه نفر از همکاران خود طی چند روز گذشته خبر دادند.

در ضمن، ده ها تن از کارگران شرکت مجتمع ذوب آهن اصفهان در پی شرکت در یک تجمع اعتراضی، توسط نیروهای امنیتی بازداشت و به مکان نامعلومی منتقل شدند.

از سوی دیگر، بیش از دو هزار تن از معلمان خرید خدمات در استان سیستان و بلوچستان، هفت ماه است که از حقوق ماهیانه و بیمه محروم شده اند.

در ضمن، محمد حبیبی، سخنگوی کانون صنفی معلمان تهران، توسط ماموران امنیتی در محل کار خود بازداشت و به بند ۲۰۹ زندان اوین منتقل شد. ماموران پس از بازداشت اقدام به تفتیش منزل آقای حبیبی کردند.

به علاوه، حمید مجیری، دبیر ریاضی و از اعضای کانون معلمان خمینی شهر به سه ماه تعلیق از خدمت محکوم شد.

گفتنی است، روز شنبه نوزدهم فروردین ماه، انوش عادلی، محمود صدیقی پور و عزیز قاسم زاده، فعالین صنفی فرهنگیان گیلان جهت تحمل دوران محکومیت خود راهی زندان لاکان رشت شدند.

در فروردین ماه، چهل و هفت واحد صنفی در استان مرکزی، پلمب ۱۵۵ واحد صنفی طی یک روز در کشور، چهارده کافه رستوران در رفسنجان، ده واحد صنفی در مراغه و هفده واحد صنفی در چالوس و اشتهارد پلمب شد.

خشونت نظامی و قضایی و امنیت شهروندان

کولبری، شغلی کاذب و مشقت بار است که مردم مناطق مرزی در پی فقدان فرصت های شغلی به آن روی می آورند و سالانه ده ها تن در مواجهه با خطرات طبیعی و یا در پی شلیک نیروهای مرزبانی کشته و‌ یا زخمی می شوند.

در ماهی که سپری شد، یک کولبر در پی تیراندازی نیروهای نظامی در مناطق مرزی “هنگه ژال” بانه زخمی شد.

گفتنی است، در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی در رودبار جنوب، خودرو دو نوجوان سوختبر واژگون شده و هر دو جان خود را از دست داد.

در ضمن، روز دوشنبه چهاردهم فروردین ماه، در پی تیراندازی نیروهای نظامی در جاده سراوان، یک سوختبر جان خود را از دست داد.

به علاوه، در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی در محور سوران به بمپشت، خودرو یک سوختبر واژگون شد و وی جان خود را از دست داد.

همچنین، بهزاد عزیزی، شهروند اهل بانه در پی تیراندازی بی ضابطه نیروهای نظامی جان خود را از دست داد.

در ضمن، آزاد رضایی، شهروند اهل کرمانشاه در پی تیراندازی بی ضابطه ماموران انتظامی جان خود را از دست داد.

ایران از معدود کشورهایی است که کماکان از مجازات های تحقیرآمیز استفاده می کند. این در حالی است که میثاق بین المللی حقوق مدنی و سیاسی صراحتا استفاده از مجازات های غیر انسانی و موهن از جمله اعدام و شلاق را ممنوع کرده است.

در این ماه، یک زوج متهم به سرقت در مشهد، توسط شعبه ششم دادگاه کیفری یک استان خراسان رضوی به تحمل مجموعا ۱۲۴ ضربه شلاق محکوم شدند.

همچنین، دادستان سیرجان از اجرای حکم شلاق در ملا عام دو متهم به شرب خمر در این شهرستان خبر داد.

با وجود گذشت ۳۲ سال از جنگ ۸ ساله بین ایران و عراق، هنوز مین های به جا مانده از آن دوران، در مناطق مرزی غرب، جنوب غرب و شمال غرب ایران شامل استانهای آذربایجان غربی، کردستان، ایلام، کرمانشاه و خوزستان، جان شهروندان را تهدید می کنند.

در این ماه، یک کولبر در مناطق مرزی بانه بر اثر انفجار مین بر جای مانده از جنگ ایران و عراق زخمی شد.

۱– گزارشاتی که توجهات زیادی به خود جلب کرد

در این بخش سعی شده به گزارش‌هایی از نقض حقوق بشر در فروردین ماه که با حساسیت و توجه بیشتری از سوی افکار عمومی مواجه شدند، اشاره شود.

"آقای سلیمی طی مدت بازداشت تا کنون فقط یکبار با خانواده‌ اش ملاقات داشته و از دسترسی به وکیل تعیینی محروم مانده است"بدیهی است که این توجه بیشتر، الزاماً به معنی شاخص بودن این دسته از گزارش‌ها به لحاظ حجم نقض حقوق بشر در ایران نیست.

از مهم‌ترین اخبار که در این ماه بازتاب بسیار گسترده‌ای در کشور داشت، می توان به محکومیت فاطمه سپهری به هجده سال حبس، محکومیت گلرخ ایرایی به هفت سال حبس و مجازات های تکمیلی، محکومیت عباس کورکوری به اعدام، مسمومیت سریالی دانش آموزان در مدارس کشور و محکومیت حسین رزاق به چهار سال و سه ماه زندان اشاره کرد.

۲– گزارشاتی که علی‌رغم اهمیت با بی‌توجهی روبرو شدند

در مقابل بخش قبل، بسیاری از گزارش‌های حقوق بشری، اساساً با کم توجهی و بعضاً بی‌توجهی رسانه‌ها و افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که به هر ترتیب تشکیل‌دهنده‌ی قسمتی از افکار عمومی هستند روبه‌رو شدند. گفتنی است این نوع کم‌توجهی‌های بعضاً غیر تعمدی یا بعضاً تبعیضات هدفمند، زمینه بیشتری از تداوم و گسترش نقض حقوق بشر را فراهم می‌آورد.

از مهم‌ترین خبرها که در این ماه با بی توجهی رسانه ها و مردم روبرو شدند، میتوان به مرگ یک زندانی در زندان ارومیه در سایه عدم رسیدگی پزشکی و جان باختن دو سوختبر نوجوان در پی تعقیب و گریز نیروهای نظامی اشاره کرد.